Fl-Atti tal-Inkjesta datata 19 ta' Novembru 2019, rigward skont it- Termini ta’ Referenza ta’ l-Inkjesta Pubblika dwar l-Assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia.

Seduta miżmuma llum il-Gimgha 4 ta’ Settembru, 2020. Alfred Camilleri, riprodott, bil-Malti bil-gurament jghid:

Imh. M. Mallia : Sur Camilleri nahseb smajtna; ircivejna l-original tad-

dokument. Ma nafx trid tghidilna xi haga ohra . . .

Imh. J. Said Pullicino : Fuq id-dokument. Imh. M. Mallia : Fuq dan id-dokument.

Alfred Camilleri : Jiena kull ma rrid nghid huwa jiena rcivejt verbal, bazikament minn ghandkom, u sabiex inkun cert li intom ircivejtuh jiena wkoll ghamilt kopja, tlabt kopja ta’ dak kollu li ntbghat u rrid inhallijielkom hawnhekk.

Imh. J. Said Pullicino : Ehe ahna li rcivejna ahna apparentament huwa l- original.

Alfred Camilleri : Huma l-originali.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri mbaghad minn hawn ahna nibghatuhomkom lura jigifieri.

Alfred Camilleri : Ghax fil-files tal-Ministeru ahjar ikollna l-original. Imh. J. Said Pullicino : Off course, le, le, le.

Alfred Camilleri : Inkella xi darba jinqala’ xi haga u jghidu lanqas l-original ma zammejt.

Imh. J. Said Pullicino : Ahna li xtaqna li jkollna l-original biex nikkonfortaw u dak li huwa . . . .

Alfred Camilleri : Insomma jien hawnhekk ghandi kopja jiena.

Imh. J. Said Pullicino : Bil-Malti dak li huwa mghotti ghandu jibqa mghotti, ahna hemm inhalluh mghotti fil-file qed nifthemu anke ‘l quddiem ghal haddiehor.

Alfred Camilleri : Dak ghamlu intom hux, bicca taghkom.

Dr. T. Comodini Cachia : Ma nafx jekk ahna hux se jkollna sight ta’ dak il- kuntratt . . .

Imh. M. Mallia : Se jkollna?

Dr. T. Comodini Cachia : Hux se naraw dak il-kuntratt. Irid jiddeciedi l-Bord. Sakemm jiddeciedi l-Bord jien nirriserva li jkolli xi domandi. Inhalli l-Bord liberu li jiddeciedi.

Imh. M. Mallia : All right. Mela taf x’naghmel biss kemm nurik dan id- dokument li rcivejna u kemm tikkonfermali li dan huwa l-original.

Alfred Camilleri : Iva dan l-originali.

Imh. M. Mallia : Ok. Qed nigi muri document illi gie esebit mill-Onorevoli Edward Scicluna rigward il-garanzija msemmija u nikkonferma li dan id- dokument huwa l-original. In the mean time, inti ghandek kopja ta’ din? Ta’ dan?

Alfred Camilleri : Kopja ghandi u tghajtek kopja issa wkoll hemmhekk fl- envelope.

Imh. M. Mallia : Fl-envelope hija kopja ta’ din. Alfred Camilleri : Ta’ dak.

Imh. M. Mallia : Intier.

Alfred Camilleri : Ghax ghamluhuli huma stess is-Segretarjat tal-Ministru. Ghidtilhom jien irid ikolli kopja ta’ dak li tajtu halli zgur immur bihom. Ghax jien ma xtaqtx nigi hawnhekk, ghandi dak il-verbal li hrigt il-bierah ghax dak jiena rcivejtu.

Imh. M. Mallia : Dak fih dan kollu?

Dr. T. Comodini Cachia : Hekk qisu, ehe. Imh. M. Mallia : Ma hemm xejn nieqes?

Alfred Camilleri : Hekk nahseb ghax jiena dak issigillawh huma u jiena ma ftahtux dak. Kif tawhuli gibtulkom. Kif tawhuli gibtulkom.

Imh. M. Mallia : Ifthu ftit ghax fil-kaz nistghu naghmlu skambju mall-ewwel. Alfred Camilleri : Intom iccekkjawhom ghall-affari taghkom.

Imh. M. Mallia : Isma ahna noqghodu fuqek ta’. Alfred Camilleri : Skuzi?

Imh. A. Lofaro : Ahjar niccekkjawhom.

Dr. T. Comodini Cachia : I would check them, jien kienu niccekkjahom. Imh. A. Lofaro : Mhux ghax ma nafdawhx.

Alfred Camilleri : Fil-fatt hawnhekk hekk hu, ghandkom ukoll in-nota tal-ktieb, ghax dak intbghat by hand. U min iffirma ghalihom. Sewwa? Ghax jiena rcivejt il-verbal u speci ghidtilhom isma, come on. Dawk huma l- istess dokumenti.

Imh. M. Mallia : Ok. Qieghed nesebixxi kopja ufficjali tad-dokument imsemmi li jista’ jigi mizmum mill-Bord. Il-Bord qieghed jirritorna lis-sur Camilleri l-original tad-dokument illi gie esebit.

Alfred Camilleri : Jiena ta’ l-idea – jekk ma jimpurtax – suggeriment, imb’illi zzommuhom ftit, ticcekkjaw ghall-affari taghkom biex tkunu certi ma jimpurtax, ma gara xejn hux.

Imh. M. Mallia : All right mela hassarha. Din l-ahhar sentenza hassarha. Alfred Camilleri : Imma l-importanti li speci ma jintilifx hux hekk.

Imh. M. Mallia : Xi haga ohra minn ghand is-sur Camilleri?

Dr. T. Comodini Cachia : Fuq l-Electrogas u fuq il-garanzija ghandi zewg (2) mistoqsijiet zghar biss – biex nghalqu din il-bicca biss. Ara meta nghatat il-garanzija kemm il-bank kien hemm u min kienu?

Imh. M. Mallia : Nahseb min kienu . . . Dr. T. Comodini Cachia : Min kienu l-banek. Imh. M. Mallia : . . . jirrizulta hawnhekk.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma jiena ma nafx . . .

Imh. M. Mallia : Jirrizulta hawnhekk u forsi ma jghidiex fil-pubbliku.

Jirrizultalna minn dan id-dokument min huma.

Dr. T. Comodini Cachia : Ghaliex il-poplu Malti ma jistax ikun jaf lil min ta garanzija.

Imh. M. Mallia : Imma din xi haga sigrieta kienet jew le? Alfred Camilleri : Sigriet xiex?

Dr. T. Comodini Cachia : Min kienu l-banek? Imh. M. Mallia : Il-banek. Min kienu l-banek? Dr. T. Comodini Cachia : Li kien hemm il-BOV . . .

Alfred Camilleri : M’iniex cert jekk kienetx sigrieta, ma nahsibx li . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Li kien hemm il-BOV se mai jekk kienet sigrieta hrigniha ahna l- gimgha l-ohra.

Alfred Camilleri : Kien hemm il-Bank of Valletta li kien qisu s-security trustee tal- kumplament. Kien hemm komunikazzjoni ahna maghhom, kien hemm l-HSBC ta’ Londra, kien hemm is-Societe Generale u kien hemm il-KFW. Dak huma meta nghatat il-garanzija ghaliex imbaghad fit-tletin (30) ta’ Novembru, elfejn u sbatax (2017) – tletin (30) ta’ Novembru elfejn u sbatax (2017), biex ma nhaltux id- dati – il-banek, il-banek waslu ghal dak li jghidulu l-financial close mal-kumpanija. Mhux mal-Gvern. Il- Gvern ma ghandu x’jaqsam

xejn hawnhekk. Sewwa? Mal- kumpanija. Tletin (30) ta’ Novembru. Fit-tletin (30) ta’ Novembru minn erba’ (4) istituzzjonijiet bazikament, hemmhekk zdiedu l-istituzzjonijiet. Hemmhekk kien hemm tmien (8) banek u kumpanija finanzjarja, kumpanija finanzjarja. Jigifieri hemmhekk zdiedu. Issa jekk intom tridu l-lista taghhom . . . .

Dr. J. Azzopardi : Jekk jghogbok.

Alfred Camilleri : Jiena bazikament infurmat, ghaliex jiena ovvjament dak huwa kuntratt bejn il-banek u l- kumpanija u l-gvern hemmhekk ma kellu assolutament x’jaqsam xejn. Jigifieri jekk tghidli: isma x’tip ta’ kuntratt intlahaq? Jien ma nafx. Ghaliex? Ghaliex il-gvern

– dak huwa kuntratt kummercjali bejn il-lenders, min qed jislef ma’ min qed jissellef sewwa? Ma’ min qed jissellef. Imma jiena nfurmat li bazikament dawn kienu l-Bank of Valletta, l-KFW l-istess jigifieri dawn kienu hemmhekk, l-HSBC ta’ Londra, anke waqt il- garanzija l-HSBC ta’ Londra kien, sewwa? Is-Societe Generale, il- BNP Paribas, id-DZ Bank ta’ Londra – DZ Bank, in-Natixis ta’ Londra u mbaghd kien hemm il-Credit Industriel et Commercial, Franciz dan, sewwa? U l-kumpanija kienet Rivage – Rivage which is a finance company. Dawk kienu. Dak huwa . . .

Imh. J. Said Pullicino : Jekk ghandek domanda diretta fuq is-suggett tista’ taghmilha ta.

Dr. T. Comodini Cachia : Jiena nifhem li l-gvern ma kienx involut fiz-zieda tal- banek bhala lenders, imma taf l-ispjegazzjoni ghalfejn minn erbgha (4) spiccaw tmienja (8)?

Alfred Camilleri : Le ma nafiex.

Dr. T. Comodini Cachia : Ma tafiex?

Alfred Camilleri : Le.

Dr. T. Comodini Cachia : U allura fit-tletin (30) ta’ Novembru elfejn u sbatax (2017) meta giet rilaxxata l-garanzija tal-gvern, l-ammont ta’ dejn illi kien hemm taf x’kien?

Alfred Camilleri : Il-garanzija tal-gvern kienet fuq erba’ mija u hamsin (450) miljun. Sewwa? Li minnha ahna konna qed niggarantixxu, mhux kollha, il-gvern kien qed jiggarantixxi tliet mija u sittin (360) miljun. Sewwa? Din nista’ nurijielkom b’grafika. Biex inkunu cari – jiena nhobb inkun car. Jiena biex gejt hawnhekk ghamilt hafna xoghol. Sewwa? Ghax inkella ma tiftakrx. Dawn huma dettalji, dettalji kbar u jiena ma nigix hawnhekk nizbalja. Sewwa? Jien ma nhobbx nizbalja. Issa nizbalja wkoll ta, nizbalja wkoll imma noqghod attent hafna.

Hemmhekk kien hemm garanzija ta’ erba’ mija u hamsin (450) miljun li tinqasam hekk bazikament – il-Gvern kien qieghed ikopri bil-garanzija tieghu tliet mija u sittin (360) miljun biss, biss, f’dak l- istadju. U se nghid ghalxiex, se nghid ghalxiex ghax irrid inkun preciz. Imma mbaghad kellek id-disghin (90) miljun ‘l ohra qeghdin ikopruhom is-shareholders fil-kumpanija. Sewwa? U hemmehkk kienu qeghdin jipprovdu l-letters of kreditu. Sewwa? Dak imbaghad kien hemm dak it-tip ta’ arrangementi. Imma l- exposure tal-gvern taht il-garanzija li kieku l-affarijiet marru hziena, marru hziena, u l- affarijiet ma marrux hziena, because we managed it. Ma kienetx facli. Ara xi hadd jahseb – barra minn hekk dawn kienu affarijiet godda. Affarijiet godda. Issa ejja nghiduha kif inhi, ejja nghidulha kif inti, jiena kelli esperjenzi ta’ garanziji ma entitajiet tal-gvern, dika ta’ kulljum, imam it-tip – dan it-tip ta’

garanzija ahna ma kellniex. Lanqas ma kellna – meta tara bazikament biex gew innegozjati, dawk id-dokumenti, sewwa, hemmhekk kien hemm armata esperti. Armata esperti ghaliex? Ghaliex kull bank, kull bank, kellu l-avukati tieghu u mhux avukati tieghu – kellu wkoll il-konsulenti tieghu, state aid u mhux state aid u dawn l- affarijiet.

Jigifieri jekk inti tara, issa ahna kellna l-avukati li gejjin minn naha li kienu qed jirrapprezentaw lill-gvern, bazikament kienu avukati privati, Camilleri Preziosi kienu. U qed insemmi dawn ghaliex? Ghaliex? Ghax min jaqra r-rapport ta’ l-awditur, ir-rapport ta’ l- awditur jispjegah kollu dan fid-dettal. Jigifieri ma hemm xejn, ma hemm xejn li mhuwiex spjegat fir-rapport ta’ l-awditur. Issa veru fieh fuq erba’ mitt (400) page bazikament biex taqrah it’s not exactly – imma dik hija, dik hija. Mela hemmhekk essenzjalment kellek dawn – jiena dan biex tinnegozja dak it-tip ta’ dokumenti ghalxiex, ghax imbaghad jidhlu f’hafna dettal, kull klawsola diskussjoni enormi u xenarji differenti u allura tistghu tahsbu basikament dan. Ahna li konna qeghdin nippruvaw naghmlu f’dawk in-negozjati huwa li kemm jista’ jkun nillimitaw u nnaqsu r- riskju ghall- gvern. Dak. U jiena spjegajt id-darba li ghaddiet kif naqqasnieh ir-riskju tal-gvern. Sewwa? Ahna litteralment meta gejna ghal din it-tip ta’ garanzija bazikament ippruvajna nnaqsu kemm jista jkun ir-riskju tal- gvern imma mbaghad jien ghamilt xi haga ohra. Apparti li mminimizzajt hemmhekk, jiena mmobilizzajt ir- rizorsi biex f’kaz li jinqala’ xi haga, jien ma nsibx ruhi skopert. Jigifieri jina kelli l-flus ‘l hawn u ‘l hinn u spjegajtilhom id-darba ‘l ohra. Din il- famuza safety net u s-safety net ma hloqtiex hekk

kapric. Sewwa? Ghaliex jiena ridt li jkolli safety net. Ridt li jkolli safety net.

Mela ha nkompli. Mela, erba’ mija u hamsin (450) miljun il-loan. Tliet mija u sittin (360) miljun garantiti mill-gvern u kien hemm disghin (90) miljun li kienu allura ggarantiti mix-shareholders. Imma, imma mbaghad l- exposure f’kaz li l-affarijiet marru hziena sewwa, f’kaz li l-affarijiet imorru hazin u tintmess il-garanzija, Alla hares qatt intmesset – ma ntmessitx il-garanzija bl-ebda mod ghaliex dejjem hadna passi, sewwa? Kull meta kien hemm cirkostanza, xamma, kulltant I over did it I think, illum – jiena ma tantx inhares lejn il-hindsight, hindsight yes tajjeb biex titghallem minnu, trid tkun dakinhar imma, trid tkun dakinhar, sewwa? Jiena l-ahhar darba ghdit jien ghamilt Qorti. U zgur li ghamilt Qorti! Mela inti wasalna t-tletin (30) ta’ Novembru kienu qeghdin jinnegozjaw, mela l-financial clause kien qed jigi nnegozjat, l- agreements ma’ l-Enemalta kienu qeghdin jigu nnegozjati, mela jiena ridt li – mela ghumna dak kollu, ghamilna dak ix-xoghol kollu, sighat twal daqs dawk avukati, daqs dawk esperti sewwa u hadna daqs dawk prekawzjonijiet, imbaghad jinqalalek incident u titlef kollox. Sewwa? U nitlef kollox mhux ghax nitlef kollox. Ghaliex ma kienx ikun tajjeb ghal dan il-pajjiz li jigri xi haga hazina – ma kienx ikun tajjeb. U ghalhekk ghamilt dak li ghamilt. Issa tista’ tikkritikani kemm trid, tista’ jigi xi hadd jghidli I was over cautious. Yes I was over cautious. Sewwa? I was over cautious imma fl- interess ta’ min, tieghi personali? Fl-interess ta’ pajjizna kont over cautious, sewwa, ghaliex l-exposure tal-gvern li kieku nqala’ xi haga hazina kien jizdied bi tnejn u sebghin (72) miljun breakage

fees – breakage fees – sewwa? U li kieku l-gvern imbaghad kien ikollu jiehu l-power station f’idejh, li kieku morna ghal worst case scenario, worst case scenario, sewwa, mela allura konna nispiccaw b’hames mija u tnejn u ghoxrin (522) miljun, sewwa? Li m’hijiex cajta, li m’hijiex cajta.

U ghalhekk bazikament u meta tara dan il-kuntest u meta tara fuqiex konna qeghdin nitkellmu hawnhekk sewwa, fuqiex konna qeghdin nitkellmu, allura wiehed jifhem ghaliex ittiehdu dawk il- passi. L-ewwel nett biex innaqsu kemm jista’ jkun ir-riskji u fil- fehma tieghi r-riskji naqqasnihom u naqqasnihom bil-kbir. Sewwa? Bil-kbir naqqasnihom. Issa hawnhekk tistghu – intom hawn kollha nies legali ggibu l-avukati u jispjegawlkom fid-dettal kif naqqasna r-riskji. Jiena naf wkoll ta’ imma mhux daqshekk forsi. Imma mbaghad kellna s-safety net u ghalhekk dan huwa l-kuntest li konna qeghdin nitkellmu fuqu. Mela allura mbaghad fit-tletin (30) ta’ Novembru l-erba’ (4) banek zdiedu ghal tmienja (8) plus one (1) bazikament u dawna ghamlu l-financial clause. Imbaghad il- loan giet rolled over allura l-loan originali li kien hemm, dina giet – il- bridge loan, il-bridge loan li kienet iggarantita, dika giet imhallsa, dahlet il-loan il-gdida li hija loan kompletament kummercjali bejn dak il-group ta’ banek u l-istituzzjoni finanzjarja u l-kumpanija u hemmhekk allura ahna, ahna jigifieri l-gvern, il- gvern mil-lat tal- Ministeru tal-Finanzi, hrigna mix-xena kompletament. Jigifieri jekk tghidli jiena l-loan ta’ kemm kienet? Jien ma nafx kemm kienet il- loan, ta’ kemm kienet, imma ma nahsibx li kienet imbieghda wisq milli kien hemm qabel.

Imh. J. Said Pullicino : Sur Camilleri ha nghidlek kont car hafna inti llum u anke l-ahhar darba illi l-Ministeru tal-Finanzi kien involut fil- garanzija.

Alfred Camilleri : Fil-garanzija.

Imh. J. Said Pullicino : Allura issa d-domanda tigi wehidha – il- garanzija kif qed tghidilna inti hija haga li kellha ssir, nahseb kif hdimtuha, hdimtuha b’mod tajjeb hafna u lanqas huwa kompitu tal-Bord li jghidlek hix tajba jew hazina ghax dika decizjoni taghkom, ma tidholx fir-rimit taghna. Il- problema hija din, id-domanda. Li kieku l-Ministeru taghkom gie nvolut fil-bidu tal-process u ra x’setghu kienu d-diffikultajiet ta’ finanzi, kif kien ha jgibhom il- pajjiz, kien jiehu prekawzjonijiet ohrajn? Id-domanda hija ghaliex .

. . .

Alfred Camilleri : Meta gew fil-bidu b’garanzija ghall-Enemalta . . .

Imh. J. Said Pullicino : Jien mhux fuq il-garanzija qed nghid, il-garanzija kollox sew. Meta l-progett kien qed jigi ppjanat. Meta l-progett kien ghadu fi stadju ta’ ppjanar u ta’ l-ghazla tan-nies, kieku kien jahdem mod iehor? Ghax wiehed jahseb, forsi hazin ta’, barra jahsbu li speci dawn kienu hasbu ghal solidita’ iktar fl-investituri ma kienx ikun hemm dawn il- kumplikazzjonijiet kollha, forsi hija hmerija taghna. Ghax inti tghidli ghax l-Ewropa, imma kieku l- Ministeru kien involut qabel, l- esperjenza li ghandu, kien ikun f’pozizzjoni li jaghti pariri biex il-verifika ta’ min se jinvesti u l- vijabilita’ tal-process, tal-process kollu tigi stabbilita?

Alfred Camilleri : Jiena haga wahda nghid. Kull meta ahna konna nvoluti fid- dettal dejjem, dejjem, dejjem u jiena wiehed minnhom sewwa u hemm min ma tantx tghogbu din, sewwa – li nistaqsu hafna.

Nistaqsu hafna. Specjalment on a business model. Issa jiena fuq din, din hija mistoqsija kwazi kemm kemm ipotetika, imma definittivament li nistaqsu mela le, jekk inkunu nvoluti. Mela le.

Imh. A. Lofaro : Taghmlu l-indagnijiet kollha mehtiega le?

Imh. J. Said Pullicino : Vera ipotetika imma kellkom tigu nvoluti fi ftehim bhal dan li sa jaffettwa l-finanzi tal-pajjiz kollu?

Alfred Camilleri : F’dak l-istadju, fil-bidu, ma kienx se jaffettwa l-finanzi tal- pajjiz. Ghaliex? U se nghidilkom ghalxiex. Ghaliex it-tip ta’ garanzija li kienet ikkunsidrata hija garanzija lill-Enemalta, back to back lill- Enemalta u dik ghidnilehom : imma din kbira wisq, din le. Ghaliex? Jien id-darba li ghaddiet fehimtkom ukoll il-kuntest, l- Enemalta two thousand and twelve (2012), two thousand and thirteen (2013).

Imh. A. Lofaro : Yes.

Alfred Camilleri : Two thousand and twelve (2012), two thousand and thirteen (2013). Jiena mil-ahhar seduta li gejt hawnhekk, komplet naghmel ftit xoghol. Sewwa? Ghax intom hawnhekk saqsejtuni : imma l-Enemalta hadet is-security of supply agreemen – li hija forma ta’ garanzija. Sewwa? Imma kontra xiex? Sakemm l- Enemalta, u issa nispjega ftit hawnhekk, ghax din hi mportanti. Mela l-garanzija back to back lill-Enemalta ghidnielhom: isma din problematika, kbira wisq, l-Enemalta ghandna dan – ma rridux ninsew li fit-two thousand and twelve (2012) – ahna f’Dicembru two thousand and twelve (2012) sewwa, l-Parlament bi qbil bejn gvern u oppozizzjoni sewwa, u ghaliex veru kien hemm bzonn hemmhekk, ghamilna d-debt restructuring ta’ l-Enemalta – ammont sostanzjali, sewwa? Ghaliex? Ghax l-Enemalta kienet

jekk inti tara bazikament l-Enemalta kemm tilfet fit-two thousand and thirteen (2013) – mitt (100) miljun. Mela l-Enemalta essenzjalment se nghidilkom din – ghaliex? Ghaliex il-garanzija lill- Enemalta giet skartata u dik giet skartata fuq insistenza taghna ghax ghidna: zomm daqsxejn din hija perikoluza. Qeghdin nitkellmu fuq xi haga li l-kumpanija definittivament ma tiflahiex. Mela, imma mbaghad kien hemm is-security of supply agreement u s-security of supply agreement dak inghata waqt l-RFP, lil dan, jekk intom taraw id-decizjoni tal-Kummissjoni Ewropeja, sewwa, wahda mill- kummenti li tghaddi hija li veru, li veru, s-security of supply agreement gie offrut waqt it-tendering process, waqt l-RFP u gie offrut lil kullhadd. Jigifieri mhux lil xi hadd partikulari. Lil kullhadd. Lil kullhadd. U dana qieghed relevant ukoll fir-rapport ta’ l-awditur.

Imma x’kienet imbaghad allura, ghax inti tghidli u niftakar xi hadd minkom qalli imma bis-security of supply agreement mhux xorta exposed il-gvern b’xi mod? Xorta sakemm – xorta sakemm l- Enemalta ma tergax tmur bazikament fejn kienet. L-Enemalta – mela tlaqna, jigifieri debt restructuring two thousand and twelve (2012) u fit-two thousand and twelve (2012) kellha t-telf. Fit-two thousand and thirteen (2013), mitt (100) miljun telf. Sewwa? Fit- two thousand and fourteen (2014), tlieta u hamsin (53) miljun telf. Imbaghad fit-two thousand and fifteen (2015) marret ghal profit nineteen point six (19.6), fit-two thousand and sixteen (2016) forty six point seven (46.7) u sa issa ghadha in positive territory. Mela hemmhekk issa, bhalissa x’inhu l-importanti? Nimmoniterjaw l-Enemalta. Sakemm l-Enemalta hija kapaci thallas

ghal dak li tixtri, ghal dak li tixtri, mela allura hemmhekk m’ghandekx riskji, Alla hares qatt nigu . . .

Imh. J. Said Pullicino : Sur Camilleri dan kollu li qed tghid huwa nteressanti, naqblu mieghu, pero’ ghalija li jinteressani bhala Bord huwa li fit- two thousand and thirteen (2013) is-sitwazzjoni ta’ l-Enemalta kienet prekarja hafna.

Alfred Camilleri : Iva.

Imh. J. Said Pullicino : U la kienet prekarja hafna iktar kien hemm raguni ghalija, layman, illi jkun involut il-Ministru tal-Finanzi biex jara x’tip ta’ agreement se jsir u jekk . . .

Alfred Camilleri : Fit-tendering . . .

Imh. J. Said Pullicino : . . . l-investituri humiex ta’ solidita’ bizzejjed illi forsi ma jkunux jirrikjedu dawn it-tip ta’ garanziji, ghax fl-ahhar mill- ahhar l-Istat ghamel tajjeb ghal kollox hu. Ghamel tajjeb – mhux niggudikaw il-progett ghax mhux xogholna imma speci ghamel tajjeb, is-security iktar tard ghal supply tajjeb u . . .

Alfred Camilleri : Fit-tendering process ahna ma konniex involuti, le ma konniex.

Imh. J. Said Pullicino : Ma kellkomx tkunu nvoluti?

Alfred Camilleri : Hafna mit-tendering processes li jsiru mill-Ministeri differenti ahna ma nkunux involuti.

Imh. A. Lofaro : Imma dan kien wiehed daqsxejn . . . Alfred Camilleri : Ma nkunux involuti.

Imh. M. Mallia : All right.

Imh. A. Lofaro : Gie li iva pero’, f’hafna minnhom le.

Alfred Camilleri : Per ezempju issa ftit ilu hemm progett per ezempju qed inghidlek xi tliet mitt (300) miljun dawn xebghu gejjin u sejrin ghandna jigifieri u ahna nistaqsuhom mhux dejjem l-istess.

Imh. A. Lofaro : Li kontu nvouti ma nahsibx li kien jigri dan kollu. Alfred Camilleri : Din ipotetika, ipotetika.

Imh. A. Lofaro : Ipotetika imma . . . Alfred Camilleri : Ipotetika.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti l-ahhar darba fix-xiedha tieghek semmejt l- extention ta’ San Vincens.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : U semmejtha b’tali mod, jekk niftakar sew illi : heqq imbaghad l-ewwel jghaffgu, mbaghad il-Ministeru tal-Finanzi jkollu jidhol biex jirranga.

Imh. A. Lofaro : Iva wkoll hekk qal.

Alfred Camilleri : Ghaliex dik kienu qeghdin jahdmuha . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Allura fid-dawl ta’ dak li ghidt fuq dik l-extention illum m’hijiex domanda ipotetika jekk nistaqsik hawnhekk . . .

Alfred Camilleri : Illum?

Dr. T. Comodini Cachia : Aghtini cans inlesti. M’hijiex domanda ipotetika li nistaqsik meta giet ghandek gejt iffaccjat bil-garanzija li kellek taghmel decizjoni fuqha . . .

Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Dr. T. Comodini Cachia : Ma hassejt illi kellek tkun involut mill-bidu fil-progett? Alfred Camilleri : Meta bdiet tissemma l-garanzija, jien ghidtilkom il-pariri li tajt. Dik hija a policy decision fl-ahhar mill-ahhar. Jiena wkoll

wahda mill-ftit drabi li jiena mort il-Kabinett kienet meta giet diskussa l-garanzija u ma kontx hemm waqt id-diskussjoni kollha.

Kont hemm waqt il- prezentazzjoni li ghamlu l-avukat bazikament dwar din il-garanzija. Jiena tghajt il-pariri tieghi. Il-kumplament imbaghad iddiskutew is-sinjuri li kien hemm madwar il-mejda fil- Kabinett, kien hemm karma mimlija bazikament dana.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri meta tghidli it is a policy decision, nifhem illi inti lilek giet decizjoni tal-Kabinett li inti ghadek taghti l-garanzija?

Alfred Camilleri : Iva d-decizjoni l-Kabinett hadha. Dr. T. Comodini Cachia : U ma kellekx ghazla?

Alfred Camilleri : No. U fil-kabinett, fil-kabinett . . . .

Imh. J. Said Pullicino : Kieku kellek ghazla x’kont taghmel?

Alfred Camilleri : U fil-kabinett – jien ghidtilkom il-parir tieghi x’kien. Imh. J. Said Pullicino : Kien negattiv. Fair enough. .

Alfred Camilleri : Ghalfejn dana – jien kont car sewwa u madwar il-mejda tal- Kabinett haduha d-decizjoni l-Ministri kollha.

Imh. A. Lofaro : Iva, iva, iva.

Alfred Camilleri : Tergghux issemmuli lili kcejjen. Imh. A. Lofaro : Ma semmejnijulekx.

Alfred Camilleri : All right, grazzi.

Dr. T. Comodini Cachia : Nafu li ddejqek u ma semmejnijulekx. Pero’ kienet tezisti skont il-kollegi. Mela inti l-ahhar darba semmejtilna, tghajtna d-dati tal- garanziji bankarji li l-gvern ghamel fuq dan il- progett u ghidtilna li l- garanzija bankarja ta’ erba’ mija u hamsin

(450) miljun kienet tispicca fil-wiehed u tletin (31) ta’ Mejju, elfejn u sbatax (2017) u l-estenzjoni taghha mbaghad bdiet mill-ewwel

(1) ta’ Gunju, elfejn u sbatax (2017) sad-disgha (9) ta’ Dicembru ta’ dik is-sena, imma giet irtirata jew rilaxxata fit-tletin (30) ta’ Novembru, sewwa. Mela . . .

Alfred Camilleri : Imma hawnhekk irrid nikkoregi xi haga, dawk id-dati hadthom mir- rapport ta’ l-awditur u skoprejt li fit-tabella fir- rapport ta’ l-awditur hemm zball. Hemm zball.

Imh. A. Lofaro : All right.

Alfred Camilleri : Ergajt iccekkjajt kollox, dik hija minflok ninth (9) December, twenty ninth (29) December trid tigi.

Dr. T. Comodini Cachia : Ok.

Imh. A. Lofaro : Flok ninth (9), twenty ninth (29). Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Pero’ qeghdin naqblu illi l-ewwel garanzija ta’ erba’ mija u hamsin (450) miljun kienet tispicca fil-wiehed u tletin (31) ta’ Mejju u l-estenzjoni taghha kienet tibda fl-ewwel (1) ta’ Gunju elfejn u sbatax (2017).

Alfred Camilleri : Kien hemm diversi estenzjonijiet.

Dr. T. Comodini Cachia : U din kienet wahda minnhom f’dawn il-granet.

Alfred Camilleri : Kien hemm diversi estenzjonijiet ghax imbaghad iggedded sa Novembru, mbaghad billi kienu ghaddejjin bin-negozjati dawn, ahna ma konnitx involuti fin-negozjati jigifieri f’dawn l- agreements, bazikament l-ahhar estenzjoni kienet sad-disgha u ghoxrin (29) ta’ Dicembru.

Dr. T. Comodini Cachia : Ok. Mela jekk l-ewwel garanzija moghtija ghal erba’ mija u hamsin (450) miljun kienet tiskadi . . .

Alfred Camilleri : L-ewwel garanzija, skuzani . . .

Dr. T. Comodini Cachia : L-ewwel garanzija kienet ta’ mija u ghaxar (110) miljuni.

Alfred Camilleri : M’hawnx ghalik.

Dr. T. Comodini Cachia : It-tieni garanzija ta’ erba’ mija u hamsin (450) miljun li kienet tiskadi fil-wiehed u tletin (31) ta’ Mejju, elfejn u sbatax (2017) inti dak iz-zmien kellek informazzjoni illi l-banek kienu qed ikunu nervuzi fuq dan il-loan?

Alfred Camilleri : Le.

Dr. T. Comodini Cachia : Le. Jigifieri jekk jiena naqralek e mails bejn Catherine Helpen u Yorgen Fenech fejn jghidu hekk – fis-sebgha u ghoxrin

(27) ta’ Mejju, elfejn u sbatax (2017) f’nofsinhar u minuta (12:01) Catherine Helpen kitbet hekk : Morning. I will let Jim know so he is aware his company is in the media and to let him know we plan to wait and see what develops, and then on Monday I will also give SP and Reganosa a ring to just check they aren’t worried about any of this stuff, that is all pre-election talk. Tliet (3) minuti wara Yorgen Fenech jirrispondiha hekk : Welcome to Maltese elections

– smiley. 3 minuti wara Catherine Helpen terga’ tirispondi lil Yorgen Fenech u tghidlu : Peter – li huwa Peter Kurner ta’ l- Electorgas – Peter very worried that the banks are getting nervous. Lots of questions from the new potential once. Yorgen Fenech jerga’ jirrispondiha fis-sebgha u ghoxrin (27) ta’ Mejju, li kien is- Sibt u jghidilha : He is right and today Simon Busuttil said they will remove tanker from Delimara and buy from interconnector. Hogwash in my opinion but it will surely make new lenders really nervous. I think we have to hold tight for a week. Mela, inti b’dan kollu kont taf?

Alfred Camilleri : Le.

Dr. T. Comodini Cachia : Le. Il-new lenders taf min kienu?

Alfred Camilleri : Jien in-new lenders nissuspetta – jiena ma nafx min kienu – nissuspetta li l-addizzjonali, il- banek addizzjonali, hux hekk? Nissuspetta. Imma nissuspetta qieghed. Jigifieri ghax jiena ma kontx involut. Jigifieri minn naha tal-bank jiena ma kontx involut, ma nafx hu.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti l-ahhar darba ghidtilna illi fl-erbgha (4) ta’ Settembru, tal- elfejn u sbatax (2017) kellek tinzel minn Brussels ghax inqalghet problema li kienet id-default tal-Bank mill- Electrogas. Mela dwar dik id-default kien hemm problemi jew kont taf jekk il-bank kienx qed isibha bi tqila illi jestendi l-bridge loan?

Alfred Camilleri : Il-bank bazikament il-problema kienet mhux fuq fuq il- garanzija. Il- garanzija qatt ma ntmesset. Il-garanzija qatt ma kienet problema. Il-problema kienet li bazikament skont il-loan agreement, sewwa, l- arrangamenti ma’ l-Enemalta u l- arrangamenti mal-banek kellhom jinghalqu u allura billi dawk kienu qed jiehdu fit-tul il-bank hass li ghandu jigbdilna l-attenzjoni. Ghaliex? Ghaliex ahna taht il- garanzija, taht il-garanzija, konna rbatnieh bazikament li kemm il-darba jkun hemm bazikament anke l-icken riskju hu x’inhu, jrid jinfurmana, irid jinfurmana, u allura l- bank ha dik l-azzjoni. Konna ltqajna bazikament imbaghad il-bank qabel li jestendi bi tmien (8) gimghat il-facilitajiet kollha – ovvjament kellna nestendu l-garanzija biex ahna allura npoggu kollox f’postu u l-arrangamenti li kien hemm ikunu jistghu jinghalqu. Dik kienet is-sitwazzjoni.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti sirt taf bid-default u t-talba tal-bank ghall- estenzjoni tal- garanzija fl-erbgha (4) ta’ Settembru jew qabel?

Alfred Camilleri : Fl-erbgha (4) ta’ Settembru.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela ha naqralek e mail ohra li kienet miktuba fl- ewwel (1) ta’ Settembru fl-ghaxra u nofs (10:30) minn Hussain Fahmi ta’ Socar Trading li tghid – li hija ndirizzata lill-bord ta’ l- Electrogas u tghid hekk : Dear Board, please find attached a revised timetable, absent from here is excise tax which also needs to be resolved. Proposed timeline suggests an end of September signing and closing by end of November. At this point it must be noted that the bridge lenders are extremely nervous and are already asking for an extension of the guarantee. Dan huwa tliet

(3) ijiem qabel ma int sirt taf. Il-kumpanija lilek qatt infurmatek b’dan?

Alfred Camilleri : Le.

Dr. T. Comodini Cachia : Le.

Alfred Camilleri : Ghaliex il-kuntatti tieghi dejjem kienu mal – jiena mal- kumpanija darba kelli kuntatt meta staqsewni fuq il-premium. Sewwa? Il-one poing (1. ) . . .

Imh. A. Lofaro : Fuq il?

Imh. M. Mallia : Il-premium.

Alfred Camilleri : Premium. Fuq il-garanzija. Fuq il-one point two seven percent (1.27%) u jien ghatilhom dan hekk inhadem bazikament that’s it. Ahna nhossu li huwa fair and reasonable, ovvjament m’ghogbithomx imma.

Imh. A. Lofaro : Ok.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta wiegeb Turab Musaief, wiegeb lil nies bhal Hussain Fahmi, …. Ralph Sultana minn Gazan, Sladden minn Tumas Group u nies ohra.

Alfred Camilleri : Jiena m’iniex ikkupjat fihom dawk.

Dr. T. Comodini Cachia : Mhux ikkupjat le, le ghalhekk semmejtlek lil min. Alfred Camilleri : Ghax importanti. Le mportanti jiena dawk ma ghandix. Dr. T. Comodini Cachia : Ghalhekk ghidtlek lil min, ok.

Alfred Camilleri : M’inhiex hemm hekk.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela f’din l-e mail Turab Musaief jghid hekk : Minister is working on solving excise tax issue – ha naqralek ezatt. Jibda l-email jghid hekk : Dear all, Yorgen and I spoke this morning to Konrad Mizzi and David. Imbaghad wahda mill-affarijiet li jghid hija : we clearly emphasised that current deadline of September 30th for FC is not attainable and as a base case we will slipping for refining for up to two (2) months after. They agreed that we need a plan to agree with lenders, but extension of bridge at this stage is not on the table. Jigifieri jien ghandi nifhem li fl-erbgha (4) ta’ Settembru il-banek accettaw li jestendu l-bridge loan biss ghax il- gvern accetta li jestendi il-garnzija?

Alfred Camilleri : Le. Ha nghidlek. L-ewwel nett fl-erbgha (4) ta’ Settembru kien hemm in-notice tal-bank.

Dr. T. Comodini Cachia : Ezatt. Dina tliet (3) ijiem qabel.

Alfred Camilleri : Issa l-laqgha saret fis-sitta (6) ta’ Settembru, sewwa? Fis- sitta (6) ta’ Settembru u dakinhar, dakinhar, kien evidenti, evidenti, li minghajr ma jkun hemm waiver kemm fuq il-loan agreement li gie estiz – issa l-bank riedu f’dawk ic-cirkostanzi estenzjoni tal-garanzija. U jien ghidtilhom f’dawk ic-cirkostanzi meta ma kienx hemm – ma kienx hemm fejn iddur hemmhekk sewwa ghaliex x’kienet l-option l- ohra? L-option hija li nghidu isma ma nestendux u l-bank jigbdulek il-garanzija u hemmhekk

ikollok partita nkwiet, sewwa? Hemmhekk bazikament iva sar dak id-diskors essenzjalment li l-bank jestendi kollox, il-gvern nippruvaw ingibu estenzoni, rega’ kien dahal il- Kabinett hemmhekk, bazikament ma kienx hemm option u estendejna kollox biex il-kwistjoni tinghalaq.

Dr. T. Comodini Cachia : Dik l-e mail ta’ Turab Musaief tkompli tghid hekk : Minister is working on solving excise tax issue. Minister u excise tax issue huwa l-Minsteru tal-Finanzi?

Alfred Camilleri : Le.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela liema Ministru?

Alfred Camilleri : Il-Ministeru – dik kienu ghamluha n-negozjati kienu qeghdin isiru mill-Ministru Konrad Mizzi. Ahna ma konniex involuti. Sirna nafu biha dik nahseb f’Jannar tat-two thousand and eighteen (2018) bazikament. Fejn bazikament, essenzjalment, hemmhekk kien sar qbil li l-excise duty tassumih l- Enemalta, tassorbih l- Enemalta.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri l-Ministru Konrad Mizzi ghamel negozjati biex l-excise tax dovuta tassumiha l-Enemalta?

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma inti m’ghidtilniex li l-Enemalta kienet falluta?

Allura kif setghet tassumiha?

Alfred Camilleri : Dak iz-zmien ma kienetx imma, le. Dr. T. Comodini Cachia : Ghalfejn?

Alfred Camilleri : Ghax imbaghad kienet fil-profitt.

Dr. T. Comodini Cachia : Imbaghad. U fuq ammont qed nitkellmu bhala excise tax?

Alfred Camilleri : Dik tvarja skond il-generazzjoni.

Dr. T. Comodini Cachia : Avarage.

Alfred Camilleri : Xi hames (5) miljuni minghalija.

Dr. T. Comodini Cachia : Xi hames (5) miljuni. Xejn. Pero inti ghidtli li – din l-e mail hija l-ewwel (1) ta’ Settembru, elfejn u sbatax (2017). Inti ghidtli li sirtu tafu f’Jannar ta’ l-elfejn u tmintax (2018)?

Alfred Camilleri : Ta’ l-excise tax? Dr. T. Comodini Cachia : Ehe.

Alfred Camilleri : Hekk jidhirli.

Dr. T. Comodini Cachia : Jiena fhimtek sew qabel meta ghidtli li inti ma kienx ikollok komunikazzjonijit mal-kumpanija, le?

Alfred Camilleri : Mill-inqas.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta Peter Kurner fil-hdax (11) ta’ Lulju, elfejn u sbatax (2017) baghat email lilek dwar boiler casing.

Alfred Camilleri : Hemmhekk kien hemm issue. Dik kienet xi haga teknika bazikament. Kien hemm xi crack fil-boiler bazikament. Ghaliex ahna konna niffolowjaw imbaghad – billi kellna din il-garanzija konna niffolowjaw mill-qrib – wara l-estenzjoni tal-garanzija ta’ wara Novembru, gimgha b’gimgha litteralment. Kif konna nimmoniterjawha din? L- ewwel nett finanzjarjament u jien ergajt dort kollox ghall- gurament l- accounts kollha u l-accounts kollha bl-ebda riserva ta’ xejn. Mela dejjem – imbaghad kien ikun hemm rapport ta’ konsulenti, ta’ konsulenti, jidhirli Oxera li kienu mqabbdin la naf mill-kumpanija u lanqas mill-Enemalta jew bejniethom it-tnejn (2) li kienu bazikament jimmoniterjaw ix- xoghol on the ground, il-progress. Ghaliex hafna mill-issues li kien hemm fil- progett, u dana to be fair jigri – fi progetti kbar dejjem ikollok dawn l- affarijiet jigifieri. Issa mhux qed nghid biex

niggustifika xi haga ta, jien ma niggustifika xejn. Imma dejjem ikollok u allura kienu jimmoniterjaw l-andament tax-xoghol. Imbaghad kien ikollna rapport minn naha tal-banek, il-banek kienu jiccertifikaw il-pagamenti, l-pagamenti, il-pagamenti, sewwa? Jigifieri jekk jghaddi pagament jiccertifikaw il-pagamenti, dik hi. U dak kien ikollna access ghalihom ahna.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri jien ghandi nifhem ili wara li tghajtu l- garanzija, intom kontu ssegwu l-kumpanija mill-qrib mhux sempliciment fuq l-aspett finanzjarju, imma anke jekk ikun hemm crack fil-boiler.

Alfred Camilleri : Ghaliex fis-sens konna nkunu nafu biha xi haga hekk. Dik kienet xi haga materjali, li mbaghad iva, ghax kienet dehret jidhirli wkoll xi haga fil-media u nahseb anke jien kont tlabt spjegazzjoni.

Dr. T. Comodini Cachia : U meta kienu jinghatawlek dawn l-ispjegazzjonijiet, il- Ministru Scicluna kien ikollu dawn l-ispjegazzjnijiet?

Alfred Camilleri : Hafna minnhom iva. Jekk ikunu xi haga materjali jiena kont nibghathomlu. Xi haga materjali bhal garanzija, li wara kollox iffirmaha hu u giet approvata mill-Kabinett, ma tarax!

Imh. J. Said Pullicino : Int il-Ministru fuq affarijiet importanti – il-Ministru fuq affarijiet importanti ghall-Ministeru kont tinfurmah, kont izzommu up to date, le?

Alfred Camilleri : Dejjem, dejjem, sewwa? Dejjem. Barra minn hekk il- garanzija ffirmaha hu u ffirmajtha jiena.

Imh. J. Said Pullicino : Imma ahna qed nghidu ghal mod kif kontu tahdmu inti. . .

Alfred Camilleri : Imma ha nghidlek ghax anke hawnhekk jiena dhalt bazikament sewwa, anke jiena hawnhekk dhalt. Ghalxiex insistew

il-banek li jiena niffirma la darba ffirma l-Ministru? Sewwa? Ghaliex ir-rapprezentanza legali jekk jinqala’ xi haga bazikament ghandi il-Permanent Secretary. Jiena naf x’inhi r-risposta wkoll ta’, dhalt fiha. Jiena dejjem kelli lil AG u lid-deputy tieghu, kelli l- avukati l-ohrajn ovvjament kienu jadvajzjaw, imma jien dejjem kont nimxi wkoll ma’ l-AG.

Dr. T. Comodini Cachia : Fl-erbgha (4) ta’ Settembru fit-tlieta u hdax (3:11) –il minuta, Fiona Brinquet min BOV baghtet email fejn infurmatkom illi kien hemm default . . .

Alfred Camilleri : Fuq il-loan agreement.

Dr. T. Comodini Cachia : . . . fuq il-bridge loan facility agreement u illi ghalhekk kienet qed tinnotifika lill- gvern b’dan id-default.

Alfred Camilleri : Iva ghax kellhom rabta.

Dr. T. Comodini Cachia : Ir-risposta tieghek ghal dik l-e mail illi ntbghatet ghaxar (10) minuti wara, int kkuppjajt lil Ronald Mizzi, lil Konrad Mizzi, lil Ron Galea Cavallazzi, lil James Chapman, lil Xi Xen, lil Guiem Deluse, lil Nicholas Potier u xi nofs tuzzana ohra, jekk mhux ghaxara (10) ohra.

Alfred Camilleri : Lil dawk li kienu kkuppjati fl-email ta’ Fiona.

Dr. T. Comodini Cachia : B’default bhal din ma hassejtx il-bzonn li tikkopja lil Ministru Scicluna?

Alfred Camilleri : Ghaliex jiena kull ma ghamilt bazikament ghidtilhom this is very serious, imma mbaghad infurmajt lil Ministru Scicluna wara ezatt, da zgur.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri l- Ministru Scicluna qatt ma kien involut f’e mail exchanges bejnek, il-banek u membri ta’ l-Electrogas jew ta’ Sokkar.

Alfred Camilleri : M’iniex cert, m’iniex cert.

Dr. T. Comodini Cachia : Ha naghmel referenza ghal- ahhar email li ghandna. Just biex il-bord ikun infurmat jiena qed nikkwota minn dawk illi diga nfurmajna lill- Bord illi qed nigbruhom, dina kienet wahda mil-leaks li kellha Daphne mid-dokumentazzjoni ta’ l-Electrogas. Qed nigbruhom biex nippreparawhom dossier halli ma nipprezentawlkomx wahda wahda ghax inkella nhawdu kollox. L- ahhar e mail li qed nikkwota minnha hija minn ghand Ronald Mizzi mibughtha lil Turab Musaief, David Galea, Yorgen Fenech u ohrajn, pero’ mhux lilek, ok? Mela l- email originali kienet minn Turab lil Ronald Mizzi u ohrajn li kienet tghid hekk : Dear Ronald and David, the following letter had been prepared by Sokkar PR advisor and we have instructions from Sokkar Baku to send this tonight. This may prevent Gurdian of publishing their article and underhand that there are a lot inaccurate information in their statements. Let me know if you have any comments. Regards Turab. Ronald Mizzi jirrispondi hekk – Ronald Mizzi huwa s- Segretarju Permanenti ta’ Konrad Mizzi. Some emendments from my end. Inti minn ghand l-Electrogas jew minn ghand is-Sokkar qatt intlabt ticcekkjalhom il-PR li jkun se johorgu?

Alfred Camilleri : Qatt. Jien ma kontx involut hemmhekk. Qatt.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela nahseb fuq l-Electrogas ma ghandix izjed. Fuq affarijiet ohra ghandi.

Alfred Camilleri : Jiena li nixtieq huwa nhallilkom hawnhekk id- dokumentazzjoni li tlabtuni, sewwa?

Imh. A. Lofaro : Id-dokumentazzjoni?

Alfred Camilleri : Inhallilkom envelope. Sewwa?

Imh. M. Mallia : Id-dokumentazzjoni ta’ xiex?

Dr. T. Comodini Cachia : Li tlabnieh l-ahhar darba. Li tlabnieh l-ahhar darba hux.

Alfred Camilleri : Li talbitni l-ahhar darba u ghamilt ftit xoghol ukoll. Imh. A. Lofaro : Ok.

Dr. T. Comodini Cachia : Qieghda fix-xiedha ta’ l-ahhar darba.

Alfred Camilleri : Sewwa u hemmhekk qieghda hemmhekk. Issa li nixtieq nghid ukoll hija r-rejazzjoni tieghi kif giet dik l-e mail minn ghand Fiona. Mela ha nispjega din – jiena kont nahdem – jiena normalment nirrejagixxi b’dan il-mod – xi haga bhal dik u jiena kont Brussels laqgha, mela tigik fl-erbgha (4) ta’ Settembru email bhal dik. Ir-rejazzjoni kienet isma this is serious. Come on u rrispondejt lil kullhadd. U allura rrispondejt lil min kien dan – imma mmedjetament wara nfurmajt lil Ministru. Dejjek hekk nahdem jien, ok?

Imh. A. Lofaro : Ehe.

Dr. T. Comodini Cachia : Irrid li jkollok ic-cans tispjegaha ghax peress li l-e mail se tkun fid- dossier.

Alfred Camilleri : Imma li rrid nghidlek jiena, li rrid nghidlek jiena, dak il-hin . .

.

Dr. T. Comodini Cachia : Saqsejtek biex tispjega ghax naf illi ser tkun quddiem il-Bord mhux biex . . .

Alfred Camilleri : Dak il-hin bil-kemm tkun qed tapprezza ezattament – imma din ezattament x’tip ta’ default hi – u anke meta ltqajna kien hemm konfuzjoni x’tip ta’ default hi. U jiena l-biza’ tieghi kienet, ghax imbaghad li se tkun xi default din fuq il-garanzija u ma kienetx default fuq il-garanzija. Qatt ma kienet default fuq il-

garanzija. Imma Alla hares kienet default tmisslek il- garanzija ghax hekk imbaghad ghandek problemi li huma sostanzjali, sewwa? Imbaghad jidhirli la naf fis-sebgha u ghoxrin (27) u lanqas fit-tmienja u ghoxrin (28) ta’ Novembru kien deher l-artiklu dwar dan l-incident ukoll. Kien deher f’gazzetta lokali li nahseb li kien korrett, ha nitkellmu hekk.

Imh. M. Mallia : Ghandek xi haga ohra x’tistaqsi?

Imh. J. Said Pullicino : U dan kollu gara qabel ma kien hemm ebda indikazzjoni illi kien hemm xi forma ta’ rregolaritajiet fuq kickbacks, daka – ma kienx hareg . . .

Alfred Camilleri : Jiena ma nafx b’dawn l-affarijiet, jiena . . . Imh. J. Said Pullicino : Inti m’ghandekx x’taqsam.

Alfred Camilleri : Jiena ma nafx b’dawn l-affarijiet. Imh. A. Lofaro : Imma mill-media? Mill-media taf.

Imh. J. Said Pullicino : Jekk fil-public domain, jekkfil-public domain kienx hemm dak iz-zmien meta kien ghaddej dawn l-exchanges, dawn ir- riflessi jista’ jkun hemm allegazzjonijiet etc, jekk kienx qabel jew wara?

Alfred Camilleri : Fil-media jkun hemm hafna allegazzjonijiet. Jiena li naf huwa – heqq u din se nghidha ghax ghamilt ukoll dan. Mill- esperjenza tieghi ma kienx hemm progett wiehed f’Malta kbir, li hu wiehed, li ma kienx hemm l- istess allegazzjonijiet, uniformi – li jirrizultali wkoll li ma kienx hemm progett wiehed li hu wiehed li ma giex riferut lill-Awditur Generali ghall-investigazzjonijiet. Dik hija, dik hija . . .

Imh. J. Said Pullicino : . . .

Alfred Camilleri : Jigifieri ma hu qed nghid xejn jigifieri li – u hekk ghandu jkun u sewwa, imma hekk huma, hekk huma. Imma dawk l- allegazzjonijiet hemm awtoritajiet investigattivi li nahseb jaqghu fid-dover taghhom li jarawhom.

Dr. T. Comodini Cachia : Kelli xi ftit domandi fir-rigward tal-Ministeru u l- Panama Papers.

Imh. J. Said Pullicino : Qabel tkompli halli nghamlu domandi generali halli iktar nifhem jien milli haga ohra.

Alfred Camilleri : Ghax jien ghidtilkom halli nghodd il-banek ezatt li ma mmurx ghidtilkom xi zball.

Imh. J. Said Pullicino : Sur Camilleri this is not an issue ghal dan il-Bord.

Alfred Camilleri : Iva tmien (8) banek u istituzzjoni finanzjarja u ghal mument dahalli d-dubju. Imma kkonfermajt. Skuzawni imma . . . .

Imh. J. Said Pullicino : Ha nsaqsik domanda fuq l-esperjenza tieghek ghax inti ilek hemmhekk istituzzjoni jigifieri . . . .

Alfred Camilleri : Insomma.

Imh. J. Said Pullicino : U ghaddjt taht diversi amministrazzjonijiet differenti, policies differenti u prattici differenti. Li ha nsaqsik huwa dan: fl- elfejn u tlettax (2013) il- Gvern ta’ dak iz-zmien, ta’ dak iz-zmien huwa ta’ llum ghadu, ddikjara policy li jkun business friendly. Issa dika tajba, hazina, mhux oggett taghna. Nohduha li hi haga tajba u hija politika tal-gvern. Li ha nsaqsik huwa dan : amminstrattivament bhala gvernijiet kif kien jagixxi gvern li ma kellux din il-politika huwa l-istess kif kienu jagixxu b’din il- politika? Jigifieri l-effett tal-business friendly x’effett kellu fuq l- ekonomija, fuq il-finanzi, fuq il-mod kif jitmexxa minn dak l-att ekonomiku biss finanzjarju. Inti x’inhi s-sitwazzjoni tieghek? Kif

taraha? Issa ghandna l-fatti li hargu u li ma hargux, ghadna din is- sistema hadmet ghalih forsi qed tifhem, inti x’inhija r-rejazzjoni tieghek ghal mod tat-trasparenza, ta’ kontabilita, ta’ kontroll, ghax ahna fuq hekk qeghdin hawnhekk?

Alfred Camilleri : Jiena li naf huwa, jiena li naf huwa, li fil-kuntest ta’ pajjizna, bazikament, jien ma jidhirlix li gvernijiet ohra ma kienux business friendly. Ghalxiex? Ghaliex il-holqien tal-gid f’dan il-pajjiz, sewwa, u ghandek istituzzjonijiet shah li jahdmu fuq hek, bhal Malta Enterprice per ezempju, sewwa, bhall-Awtorita tat-turizmu u ghandek ohrajn, bazikament ma jistax jigi mill-gvern. Ahna t-taxxa taghna mnn fejn ingibuha? Id-dhul tal-gvern minn fejn jigi? Id- dhul tal- gvern jigi minn diversi sorsi, imma l-iktar sors importanti huwa t-taxxa ta’ l-Income Tax sewwa u l-Income Tax qeghdin nitkellmu allura tal- kumpaniji li bazikament huma stabbiliti Malta. Ghandek is-Social Security contributions u l-NI, National Insurance sewwa, u mbaghad ghandek numru ta’ excise duties u dawn l- affarijiet. Minn hemmhekk jigi, minn hemmhekk jigi. Issa s-setturi kummercjali diversi u Malta minkejja c-cokon ta’ l-ekonomija taghha hija ekonomija diversifikata, sewwa, u ghalhekk waqt il- krizi finanzjarja – bdiet krizi finanzjarja u spiccat ekonomika ma ntlaqatniex hafna, hafna hazin. Ghalxiex? Ghax inti ghandek id- diversifikazzjoni. Meta bazikament gara li kkollassaw l-Lehman Brothers, jidhirli fit-two thousand and nineteen (2019), World Trade ikkollassat b’xi nineteen (19), twenty percent (20%) jekk mhux iktar. Issa hawnhekk skuzawni ghax mhux qed nikkwota.

Imh. A. Lofaro : Mhux nineteen (’19). Imh. M. Mallia : Nine (’09).

Imh. A. Lofaro : Two ow ow nine (2009). Dr. J. Azzopardi : Two ow ow nine (2009). Imh. A. Lofaro : Two ow ow nine (2009).

Dr. J. Azzopardi : September 2008. Imbaghad wara Merill Lynch.

Alfred Camilleri : Ghandek ragun ghax qed nikkwota s-sena hazina. Il-krizi bdiet f’Awwissu, f’Awwissu two thousand and eight (2008).

Imh. A. Lofaro : Sewwa.

Alfred Camilleri : F’two thousand and nineteen (2019) World Trade ikkollassat bil-kbir.

Imh. A. Lofaro : Two thousand and nine (2009). Alfred Camilleri : Two thousand and nine (2009). Imh. A. Lofaro : Sewwa.

Alfred Camilleri : Two thousand and nine (2009). F’dak iz-zmien kellna hafna mill- fabbriki taghna bdew jintlaqtu u l- gvern x’ghamel dakinhar bazikament? Ghamel bhal ma qed jaghmel il-gvern illum qed jaghti sostenn lill-industrija. X’kien l- iskop? Kull ossessjoni, kull gvern Malti, kull gvern Malti, minn wara l-gwerra ‘ hawn l-unika ossessjoni li kellu hija l-ekonomija u l-impjiegi. Ghaliex? Ghaliex ahna tradizzjonalment fuqiex konna? Konna niddependu bazikament fuq l-ekonomija li xi ftit jew wisq tiddependi mis- servizzi Inglizi. U mbaghad gara li gara essenzjalment u allura trid tiddersifika. Imma zgur li l-ikbar preokkupazzjoni ta’ kull gvern, ta’ kull gvern, dejjem kienet il-holqien ta’ l-impjiegi u x-xoghol. Ghax inti ghandek – inti ghandek generazzjoni gejja wahda wara ‘l ohra, trid issibilhom minn fejn jaqilghu x’jieklu.

Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Alfred Camilleri : U allura la tghidli isma l-gvernijiet kienu business friendly – ahna bhala pajjiz dejjem tghajna, dejjem tghajna hafna, hafna ghajnuna lill-industrija u dika m’huwiex xi sigriet, m’huwiex sigriet, sewwa? Mela allura anke dak iz-zmien , mela two thousand and nine (2009) – issa qed nikkwota s-sena tajba – meta kkollessat hemmhekk kellna nwieznu, kellna nghinu sewwa, bhala gvern. L- istess qed jigri issa, l-istess haga. Jigifieri issa ezattament xi tfisser iktar minn daqshekk business friendliness jiena . . . .

Imh. J. Said Pullicino : Le, le jiena qed nghidlek business friendly fis-sens jekk . . .

Alfred Camilleri : Tiffacilita.

Imh. J. Said Pullicino : Ir- relazzjoni bejn il-politika u n-negozju. Imh. A. Lofaro : U l-industrija u n-negozjani.

Imh. J. Said Pullicino : Ghax kif qed tghid inti kull gvern jipprova jghin lin- negozju ghax irid jghin lin-nies hu, jigifieri m’hemmx x’taghmel dan.

Alfred Camilleri : Ma ghandekx alternattiva.

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ r-relazzjoni bejn in-negozju u . . .

Alfred Camilleri : Ghaliex id-dhul kollu tal-pajjiz minn hemm gej. Issa ejja nghiduha mill- business u mill-exports bazikament. Jigifieri jekk inti tara s-setturi li lilna jirrendulna l-Financial Services, l-Gaming u dawn l-affarijiet, jirrendulna bil-kbir. Anke . . .

Imh. J. Said Pullicino : Imma allura fejn morna hazin? Ghax donnu ahna qeghdin hawnhekk ahna biex naraw jekk kienx hemm xi forma ta’ kollass, dan l-aspett. Fejn morna hazin?

Alfred Camilleri : Morna hazin fejn?

Imh. J. Said Pullicino : Fil-pajjiz. Jigifieri ghaliex kellna dawn l-incidenti li jinvolvu l-progetti tal-gvern u li kollha ghandun il-forma ta’ dell. I mean it’s a question of perception biss?

Alfred Camilleri : Jiena ma nafx. Jiena nahseb l-ahjar haga li l- investigazzjonijiet li hemm jintemmu, jekk hemm jigifieri. Dik nahseb l-ahjar haga, mbaghad hemmhekk inti tkun tista taghmel analizi sewwa u dettaljata. Ghaliex li jiena nghid isma x’nahseb jien . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Mela ser ndumu biex nghalqu dan il-Bord. Imh. M. Mallia : Daqsxejn logiku din id-domanda.

Imh. J. Said Pullicino : Kull aspett hux. Mela, nirtirha d-domanda. Alfred Camilleri : Hija mistoqsija difficli hafna din hux.

Imh. J. Said Pullicino : Imma huwa . . .

Alfred Camilleri : Ehe, imma mbaghad dik wara li tigbor l-evidenza kollha, ghomodha naqra u wasal ghall- konkluzjoni hu. Imma daqskemm ghandek informazzjoni int, ma ghandix jiena zgur.

Imh. J. Said Pullicino : Irridu nghagglu hafna ghax ghandna time limit. Alfred Camilleri : Dik issue ohra.

Imh. M. Mallia : Kompli.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela, meta kien hemm l-informazzjoni tal-Panama Papers ghandi nifhem illi din kienet, almenu ta’ thassib ghal Ministeru tal-Finanzi. Jekk kienet ta’ thassib ghal Ministeru tal- Finanzi bhala Ministeru, hadtu xi azzjoni?

Alfred Camilleri : Il-pozizzjoni taghna u jiena xbajt nirrepetiha din, hija li kullhadd ghandu jaghmel xogholu, fullstop. Zewg kelmiet, kullhadd jaf x’inhu xogholu sewwa? Jiena bhalissa, issa ilni ftit snin qieghed nghin, nikkordina l-implimentazzjoni tar-

rakkomandazzjonijiet tal- Moneyval. U x’nghid lil kullhadd dejjem invariably – jiena dejjem tajt l-ghajnuna kollha, kollha, lil kull istituzzjoni, sewwa, biex taghmel xogholha. Kien hemm min bazikament, jiena anke bghatt ghalihom, ghidulu xi trid u jiena se naghtihomlok.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela d-domanda kienet specifika. Azzjoni partikulari mill-Ministeru tal-Finanzi ttiehdet?

Alfred Camilleri : Azzjoni partikulari dika kienet bazikament kwistjoni tat- taxxa hemmhekk u allura ovvjament iridu jiehdu hsiebha huma. Ahna ma nidhlux fl-investigazzjoni tat-taxxa.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela, r-rapprezentanti tat-taxxa nfurmawna illi kien hemm policy illi fil-konfront ta’ dawn il-kazijiet imexxu b’mod amministrattiv u mhux bi proceduri l-Qorti. Din il-policy kienet stabbilita jew mgharufa mill-Ministeru?

Alfred Camilleri : Il-policy tat-taxxa bazikament, it-taxxa dejjem kellhom ir- remit li jigbru t-taxxa, sewwa, u along the years dejjem kien l- enfasi taghhom, minn dejjem hekk kienet, sewwa? Fil-fatt ir- rapport tal- Moneyval spicca jikkritikana fuqha ejja nghduha kif inhi – li fejn jidhlu evazjoni tat-taxxa la darba jinvestigawk, la darba inti tissetilja t-taxxa, tissetilja l-penali, tissetilja l-interessi, mela allura dik kienet il-linja taghhom ghax il-ligi hekk taghtihom, il-ligi taghtihom zewg (2) triqat, jew imorru bazikament fuq l- amminstrattiv jew inkella jmorru fuq il-kriminal. Imma . . .

Imh. J. Said Pullicino : Dan qed nghidu ghal tax avoiders . Alfred Camilleri : Tax evasion ghax tax avoiders huwa legali.

Imh. J. Said Pullicino : Tax avoiders ghandek ragun imma mhux ghal money laundering.

Alfred Camilleri : Money laundering m’huwiex legali. Imh. J. Said Pullicino : Haga differenti hux hekk?

Alfred Camilleri : Iva money laundering huwa xi haga differenti.

Imh. J. Said Pullicino : Issa pero’ dan ukoll jaqa’ that il-Ministeru taghkom nahseb.

Alfred Camilleri : L-FIAU.

Imh. J. Said Pullicino : L-FIAU biex tinvestiga. Imma l-policy generali.

Dr. T. Comodini Cachia : L-FIAU mhux lejn il-Ministeru tal-Finanzi tirrispondi. Alfred Camilleri : Imma awtonima hux hekk.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma tirrispondi lill-Ministeru tal-Finanzi.

Alfred Camilleri : Tirrispondi b’mod – taqa’ that il-Ministeru bhala dekasteru.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri l-hatra fuq il-Bord taghha, mhux mill-Ministru tal-Finanzi ssir?

Alfred Camilleri : Mill-Ministru tal-Finanzi iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Jekk ghandha bzonn rizorsi mhux lil Ministru tal- Finanzi trid titlobhom?

Alfred Camilleri : Iva.

Imh. J. Said Pullicino : U nigu ghal tax evasion – ma tistax titratta lil kullhadd l-istess hux? Ifhimni ftit, jigifieri hawnhekk ghandna Ministru, ghandna Chief of Staff, ghandna forsi xi hadd iehor, f’certi postijit, f’certi pozizzjonijiet dawk titratthom l-istess ghax se nigu allura jekk inti tiflah thallas thallas, jekk inti qieghed f’certu pozizzjonijiet timxi u mmexxu. Jien nahseb illi ir-raguni tghidlek illi jekk inti ghandek zewg (2) options, inti l-options tuzhom skont il-kazijiet. Allura d-domanda hi: l-Ministru jew il- Ministeru ghamel il- presentations fil-Kabinett li f’dawn ic- cirkostanzi wiehed irid jikkonsidra x’jaghmel?

Alfred Camilleri : Jiena x’ghamel il-Ministru ma nafx.

Imh. J. Said Pullicino : Ma tafx. X’ghamilt inti, ghandek ragun.

Alfred Camilleri : Jien ma nafx x’ghamel il-Ministru fil-Kabinett bazikament ghaliex jiena l-Ministru lili rari jigi jghidli isma fil-Kabinett, lanqas inkun naf x’gie diskuss jigifieri.

Imh. J. Said Pullicino : Le, le ifhimni, l-Ministru m’ghandux obbligu lejk, inti ghandek obbligu li tghidlu hux hekk.

Alfred Camilleri : Le, le jien hekk qed nghid, jien hekk qed nghid. Jigifieri jien ma nafx x’gie diskuss fil- Kabinett.

Imh. J. Said Pullicino : Sa fejn taf inti dana d-Dipartiment bhala Ministeru hu ma hax pozizzjoni ufficjali fuqha din?

Alfred Camilleri : Ma nafx x’gie diskuss fil-Kabinett, le ma nafx.

Imh. J. Said Pullicino : Ha nghidlek ghaliex, ghaliex hawn kullhadd . . . Dr. T. Comodini Cachia : Hadd ma jaf xejn.

Imh. J. Said Pullicino : . . . il-Panama Papers. Wiehed jimmagina kif gara f’pajjizi ohra li . . . . u kien qieghed f’pozizzjoni ta’ awtorita jieqaf u jghid hawn x’ser naghmlu. Jiltaqa’ u jghid jiena hadt din il- pozizzjoni. U allura l-logika tghidlek allura l-Ministeru ghandu din l-issue fuq finanzi u money laundering u whatever, x’inhi l- pozizzjoni li ha, kollox jimxi normali? Taf ghaliex? Ghax hekk qalulna.

Alfred Camilleri : Il-pozizzjoni dejjem kienet cara – mur ghamel xogholok skont il-Ligi.

Imh. J. Said Pullicino : Iva kollox sew imma . . . Alfred Camilleri : U ha naghtuk ir-rizorsi wkoll.

Imh. J. Said Pullicino : Imma ha nghidlek – qalulna li kien hemm mitejn u tnejn u sebghin (272) kaz ta’ . . .

Alfred Camilleri : Iva, iva.

Imh. J. Said Pullicino : Ta’ dawn – dawn kollha trattati l-istess? Ghax gejna allura – ghax anke s-sanctioning hija parti mir-remit taghna.

Alfred Camilleri : Imma jekk se tistaqsini fuq l-invstigazzjonijiet jien ma nafx fuqhom l- investigazzjonijiet, ghax jien ma nidholx f’investigazzjonijiet.

Imh. J. Said Pullicino : Le mhux ghalhekk. Imma kullhadd trattat l-istess anke ghal Minsiteru, speci dik hi l- policy, ma tiehux . . .

Alfred Camilleri : Bhal Panama Papers kien hemm l-Iswiss Leaks ukoll, kienet bhalhom.

Dr. T. Comodini Cachia : Ghas-Swiss Leaks u ghall-Panama Papers, it-tnejn (2) li huma bhala Minsiteru tal-Finanzi . . .

Imh. J. Said Pullicino : Ir-rapport anke ghal . . . ta’ qabel mhux ghall-Panama Papers . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Ghat-tnejn (2) li huma. Imh. J. Said Pullicino : . . . ara tahseb li ahna . . . Alfred Camilleri : No, it’s ok.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri ghal kull leak dwar strutturi finanzjarji stabbiliti barra minn Malta l-Ministeru tal-Finanzi ghandi nifhem illi ma ta l-ebda indikazzjoni jew ma ssettja l-ebda policy sabiex dawn in-nies jigu nvestigati ghal money laundering jew almenu l- Kummissarju tat- Taxxa japplika proceduri minflok sempliciment amminstrazzjoni ta’ multi – jew gbir ta’ hlas.

Alfred Camilleri : Ir-remit qieghed f’idejn il-Kummissarju, id-decizjoni tieghu.

Id- decizjoni fuq il-hasil tal-flus . . .

Imh. M. Mallia : Fi kliem forsi ftit semplici, kien hemm xi haga illi setghet ghamlet il- Minsteru tieghek u li ma ghamlitux meta harget l- istorja tal-Panama Papers?

Alfred Camilleri : Jiena m’iniex cert. Ghaliex? Ghaliex kull meta talbuna ir- rizorsi ahna tajnihom dejjem.

Imh. M. Mallia : Imma minn naha taghkom, jigifieri active participation . . . Alfred Camilleri : Fl-investigazzjonijiet?

Imh. M. Mallia : Kien hemm xi haga li stajtu taghmlu u ma ghamiltuwiex?

Dr. T. Comodini Cachia : Le active participation f’policy setting fuq dawn il- kazijiet qed nistaqsuk mhux fl-investigazzjoni.

Imh. A. Lofaro : Ezatt, ezatt.

Alfred Camilleri : Ahna bazikament . . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Policy setting, ma biddiltu xejn mill-policy setting wara dawn il-leaks.

Alfred Camilleri : Il-policy setting, il-policy tohrog mil-Ligi u l-applikazzjoni tal- Ligi hija f’idejhom mhux f’idejna.

Imh. J. Said Pullicino : Iva imma kien incident specjali dan li kien jimmerita attenzjoni specjali – kellu jimxi skont il-procedura normali.

Alfred Camilleri : Jimmerita attenzjoni specjali minhabba r-rizorsi li tajnihom ghax tajnihom rizorsi eh.

Imh. J. Said Pullicino : Ifhimni qed taghtini risposti li tana l-Kummissarju, tajjeb u ohrajn. Jiena tajthom ir-rizorsi issa jahdmu huma u mbaghad naraw. Imma mhux hekk nahseb ghax il-gvern mhux ghalhekk qieghed. Il-gvern hu – jien dejjem nghid ta’, biex jaghmel policy, u jiddeciedi lil hinn mir-rizorsi. Ir-rizorsi huma obbligu tieghu imma mbaghad x’jiddeciedi f’certi cirkostanzi daka responsabilta’ tieghu – ma jistax jghidli l-Kummissarju jien ma

nvestgajtx ghax haddiehor investiga. U din tapplika ghal kollox qed nifthemu. Issa jien mhux qed nikkritika lil hadd ghax kulhadd qieghed dan – imma din hija l-verita. U sa issa donnu jirrizulta li dawn il-Panama Paper f’Malta meta gew, meta sehhew qisu ma sehh xejn ghax kollox normali tajjeb, anke fil-Kabinett flok isaqsihom il-Kabinett x’se naghmlu tajjeb? Id-domanda kienet wiehed wiehed inti x’jidhirlek? I mean ghandek din qisu speci ta’ picture tajjeb u ahna dan li rridu niddeciedu.

Imh. M. Mallia : Ahna nafu nonostante cioe, illi zgur, zgur ghaddiet sena shieha minn mindu harget l-ahbar sakemm ittiehdet l-ewwel azzjoni, jekk ittiehdet, jekk ittiehdet. I mean intom bhala Ministeru ma hassejtuhiex daqsxejn pergudikkitiva ghall- pajjiz illi ghandek sitwazzjoni bhal din u ma tittiehed l-ebda azzjoni?

Alfred Camilleri : Ahna dejjem bazikament il-pozizzjoni taghna hi li hemm dawn l- allegazzjonijiet morru araw . . .

Imh. M. Mallia : Imma intom kien hemm xi haga li stajtu taghmlu u ma ghamiltuhiex?

Alfred Camilleri : Ahna ma stajniex ninvestigaw ahna. Kif trid tinvestiga int? Mela inti ghandek il-poteri int? Il-poteri ghand haddiehor qeghdin. Dawn huma awtonimi – lanqas jghidulek ezattament lil min qed jinvestigaw, jigifieri jekk tistaqsini jiena jien ma nafx, tistaqsinix ghax ma nafx.

Imh. J. Said Pullicino : Dika veru, pero’ decizjoni politika lil hinn minn hekk ma ttehditx -issa mhux inti jigifieri.

Alfred Camilleri : Dika staqsi lil politiku mhux lili. Jiena l-amminstrattiv hu jigifieri . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Jekk nista niffoka din id-domanda fuq ix-xhud stess – ara l-Panama Papers kienu kixfu certu strutturi barra mill-pajjiz tal- Ministru Konrad Mizzi. Kif smajna fix-xiedha tieghek inti kont tahdem fuq progetti illi kien imexxi l-Ministru Konrad Mizzi. La darba inti kont taf b’dawk l-istrutturi, la darba wkoll inti kont taf b’allegazzjonijiet illi kienu qeghdin isiru fil-media dwar korruzzjoni f’dawn il-progetti, inti biddilt xi haga fil-procedura tieghek ta’ kif tahdem mal-Ministru Konrad Mizzi? Bdejt titkolbu iktar informazzjoni? Bdejt taghmel due diligence procedures forsi iktar tight minn qatt qabel issa li kellek l-informazzjoni li dan kellu strutturi barra minn Malta specjalment imbaghad meta kellek informazzjoni illi kien relatat ukoll ma’ 17 Black u dawk l- allegazzjonijiet kollha fuq il-progetti?

Alfred Camilleri : Li ghamilt jiena zgur li kont noqghod hafna iktar attent. Dr. T. Comodini Cachia : B’liema mod kont toqghod iktar attent?

Alfred Camilleri : Iktar attent fis-sens li you double check everything essenzjalment, imma sa hemmehkk. Ghaliex? Ghaliex sakemm ikunu allegazzjnijiet, anke sa llum, sa llum hemm xi hadd li huwa convicted fuqhom dawn? Sa llum – x’hemm sa llum?

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri nifhem sew li ghall- Ministeru u ghalik, ghax inti l-Perm Sec qieghed tixhed, sakemm xi hadd ikun convicted, inti ma thoss li tista’ taghmel xejn?

Alfred Camilleri : F’certi cirkostanzi le.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri l-Perm Sec tal-Ministeru tal-Finanzi ma’ jista jaghmel xejn biex tingarr responsabilta’ politika halli ma tkomplix tithammeg ir- reputazzjoni ekonomika tal-pajjiz?

Alfred Camilleri : Ir-responsabilta’ politika ma ninponijiex jiena, defenittivament li le.

Dr. T. Comodini Cachia : Allura meta tghidli li qed timplimenta r-rapport tal- Moneyval . . .

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : . . . il-fatt illi ghandna mannara fuq rasna li l-pajjiz ikun grey listed, din x’tahseb li wassal ghaliha lil-pajjiz jista’ jkun grey listed mill-Moneyval?

Alfred Camilleri : Hemm diversi affarijiet bazikament. Dr. T. Comodini Cachia : Bhal?

Alfred Camilleri : Inti ghandek – kellna nuqqasijiet nahseb fl-istrutturi li kellna, sewwa, u allura riedu jissahhu. Fil-fatt jekk inti tara, u se nghid x’inhi l-istrategija essenzjalment – din hija mportanti, din hija mportanti u mportanti hafna essenzjalment – jekk inti tara dak li hareg mir- rapport tal-Moneyval sewwa, essenzjalment, essenzjalment, tista’ taqsamhom taht diversi headings hemmhekk u allura diversi strategiji. L-ewwel nett kien hemm hafna iktar bzonn ta’ kordinament u koperazzjoni – anke bejn l-agenziji sewwa. Ghaliex? Ghaliex anke legalment hemm constraints kbar fil-qsim ta’ l-informazzjoni. Intom tafu daqsi li per ezempu mit- taxxa certu nformazzjoni ma tistax tghaddi lil hadd u sejrin.

Imh. A. Lofaro : Ehe.

Alfred Camilleri : Mela hemm constraints enormi u hemmehkk nahseb iffalicitajna hafna u llum hemm ruxmata memorandum of understandings bazikament li dahhalnihom, dahhalnihom fis-sehh biex ikun hemm iktar kordinament u jkun hemm iktar, ikun hemm iktar qsim ta’ informazzjoni u intelligence bejn l-agenziji. It-tieni

kien hemm issues ta’ capacity building u capacity building mhux biss fejn jidhlu rizorsi umani imma in knowhow u jista’ jkun ukoll sistemi u hemmhekk bazikament investejna bil-kbir. Issa baqa’ xi jsir? Dak dejjem jibqa’ xi jsir. Ma tistax inti tieqaf ghax inkella tibda taqa’ lura. Mela allura hemmhekk, hemmhekk, hemmhekk ukoll essenzjalment ghamilna hafna xoghol u nvestejna. Imbaghad sahhahna fejn kien hemm bzonn – dak li huwa l-qafas regolatorju u legali u jekk taraw kemm ghaddew bicciet ta’ legizlazzjoni, ghandi hawnhekk ta’, ghandi hawn hekk – rrid insibha, wiehed u erbghin (41) legizlazzjoni ghddiet sewwa. Semmejt il-memorandum of understanding – tlieta u erbghin (43) bejn istituzzjonijiet, network litteralment. Ghalxiex? Dan biex jiffacilita l-investigazzjonijiet – dak kollu qieghed isir, sewwa? U allura kien hemm htiega ta’ iktar bazikament gbir ta’ diligence u dawn l-affarijiet u l-analizi tieghu, dak hemmhekk anke gie investit f’software u knowhow training bazikament. Imbaghad ghandek il- pilastru l-iktar importanti – l- effectiveness. Ir-rizultat ta’ dan kollu x’inhuwa? Sewwa? L- investigazzjonijiet, prosekuzzjonijiet, prosekuzzjonijiet u bazikament – u bazikament jekk ikun il-kaz, ghax jekk ikun il-kaz, convictions.

Imh. J. Said Pullicino : Dan huwa kollu pozittiv, jirrifletti dak li qalulna hawnhekk fuq l- Economic Crimes Unit. Dan kollu gara u sehh, imn’Alla li sehh wara l-assasinju, u forsi b’konsegwenza tieghu, jekk hux direttament, inderettament zgur. Il-problema hija biss illi dan kollu gara imma r- raguni ghaliex kellu jigri hekk jigifieri x’ipprovokah daka m’ghandniex, jigifieri ma ghandniex ahna raguni amministrattivament, tajjeb, kienx hemm nuqqasijiet illi

wasslu ghal dan , ghal bzonn li jkun hemm dan kollu, qed tifhem? Dan kollu huwa tajjeb ghax konna neqsin imma ghaliex kellu jsehh dan? Ghax ahna ghalhekk qeghdin hu.

Alfred Camilleri : Dik hija mistoqsija – jiena li naf huwa li meta l-awtoritajjiet investigattivi talbu l-ghajnuna u r-rizorsi, ahna tajnihom dejjem. U dak huwa nahseb parti mir-rimit.

Imh. M. Mallia : I mean Malta ilha membru ta’ l-Unjoni Ewropea mit-two thousand and four (2004) and yet, and yet huwa issa illi f’daqqa wahda dan l-ispot light kollu fuqna.

Imh. A. Lofaro : Hekk hu.

Imh. M. Mallia : X’ghamilna hazin? Imh. A. Lofaro : Xi haga grat hu.

Alfred Camilleri : L-ispot light fuq it-taxxa u l-evazjoni tat-taxxa ilu ghaddej. Imh. A. Lofaro : Fuq il -money laundering.

Alfred Camilleri : Le, le imma l-ewwel ma beda – ahna minn dejjem nahseb konna xi ftit jew wisq fillenti a bazi tat-taxxa – issa, a bazi tat-taxxa minhabba t-tax system li ghandna, l-imputation system, il-mod kif tahdem u dika minn zmien ghal zmien dejjem – issa hawnhekk ghandna sistema li kienet giet aprovata fin-negozjati ma’ l-Unjoni Ewropea bazikament. Imma minkejja dak, xorta hemm min jallega li din tiffacilita certu affarijiet. Jigifieri ovvjament imbaghad iva kien hemm, kien hemm flair up . . .

Imh. J. Said Pullicino : Imma taqbel ili l-mentalita’ tas-sanctioning, mhux fil- finanzi biss ta’ qed nghid, sanctioning generali, tajjeb, li speci li min jiflah ihallas twassal ghal idea ta’ immunita generali li wiehed jista’ jaghmel imbaghad nirranga? Ghax dina tidher fil-planning, tidher . . .

Alfred Camilleri : Ma nafx, ma nafx.

Imh. J. Said Pullicino : Imma minn naha ta finanzi, x’inhi l-koncett tieghek tas-sanctioning, jekk ghandek is-sanction billi tohrog skemi li wiehed anke sempliciment tirrpatrija u thallas daqshekk.

Alfred Camilleri : Ara ha nghidlek, ha nghidlek – jiena per ezempju dejjem kont kontra t-tax amnesties, seww?

Imh. J. Said Pullicino : Kontra t-tax amnesties ehe.

Alfred Camilleri : Tax amnesty bazikament – mela jekk jiena hallast it-taxxa dejjem hallastha . .

Imh. J. Said Pullicino : Hekk hu. Imh. A. Lofaro : Ehe.

Alfred Camilleri : U mbaghad ikun hemm min u – and that says it all u t-tax amnesties – issa ghamilna diversi minnhom.

Imh. J. Said Pullicino : U jdahhlu l-flus minnhom. Alfred Camilleri : All right, imma x’kien, x’kien . . . Imh. J. Said Pullicino : Imma l-hsieb wara hazin.

Alfred Camilleri : Imma aghtini cans, x’kien l-approach? L-approach kien jekk jiena se naghmel tax amnesty se jkun hemm dikjarazzjoni ta’ l-assi li ma kienux qed jigu ddikjarati u l-income minn fuqhom sewwa, gbart li kelli nigbor u forsi kemm kemm iktar u dan. Imma jekk inti tara t-tax amnesty x’taghillek, sewwa, lil min evada t-taxxa qed tbirikulu issa wkoll.

Imh. J. Said Pullicino : Mhux hekk. Imh. A. Lofaro : Iva veru.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma mhux l-istess gara fuq il-Panama Papers meta ma presekwejtu – ma hadtu charge kontra hadd?

Alfred Camilleri : Jigifieri . . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri jekk jiena nqbadt fil-Panama Papers bhala Konrad Mizzi bi strutturi barra minn Malta hallast multa u hlistha.

Alfred Camilleri : Tax amnexty, tax amnesty.

Dr. T. Comodini Cachia : U kullhadd jista’ jerga jaghmilha. Jigifieri l-opinjoni tieghek fuq it-tax amnesty ghandna nifhmuha bhala li hija l-istess opinjoni fuq meta l-Kummissarju tat-taxxa japplika biss procedura amministrattiva fil-konfront ta’ Panama Papers?

Alfred Camilleri : Jiena nifhem, jiena nifhem bazikament li meta jkollok kazijiet ta’ natura materjali hafna, iva ghandek tinvestiga u tmur dana.

Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Alfred Camilleri : L-amministrattiv bazikament fuq it-tax amnesty, fuq it-tax amnesty jiena l-pozizzjoni tieghi hija cara u dejjem ghamiltha cara bazikament ghaliex hemmhekk qed tbierek lil min jevadi.

Imh. J. Said Pullicino : Dana l-istess bhal meta inti tiftah tieqa bla permess kollox sew imma jekk tibni sular imbaghad differenti.

Alfred Camilleri : Fl-ahhar mill-ahhar ejja nghiduha kif inhi, tista’ taghti pariri. Id- decizjoni hija ta’ haddiehor. U mhux qed nghid hekk biex infarfar – jien ma nfarfarx, li kieku ridt infarfar jiena sewwa, kont nabdika. Hawn hafna u se nghidha hawnhekk jiena – hawn hafna li meta jigu ffaccjati bi problema jabdikaw, sewwa, jabdikaw u tabdika kif? Tibghat karta ta’ rizenja. Jien darba offrejt rizenja. Darba. Fit-two thousand and twelve (2012) jidhirli ghax kien hemm issue u xi hadd talabni naghmel statement li jiena – u l- ewwel darba li ha nghidha fil-pubbliku din – xi hadd lili talabni naghmel statement sewwa, biex nghid li dikk l-issue li kien hemm ma kienetx tmur kontra l-ligi u jien ghidtlu : no way. U jiena ktibt

lill-Prim Ministru ta’ dak iz-zmien u ghidltu : jekk jiena se nintalab naghmel dan l-istatement, jien naghzel li nirrezenja u nitla’ issa. U kont Brussels ghal meeting ta’ l-EFC, sewwa? Il-Prim Ministru rrisponndieni sekonda wara, sekonda wara, sekonda wara u qalli : ara ma jfettillekx taghmel dawn l-affarijiet.

Dr. T. Comodini Cachia : Din kienet fuq purtiera fl-Ufficcju tal-President ta’ Malta?

Alfred Camilleri : Iva. Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri ma kelliex x’taqsam mal-gvern, kellha x’taqsam ma l- Ufficcju tal-President.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Fuq purtiera. Mela semmejna r-rapport tal-Moneyval

. . .

Alfred Camilleri : Li qed nghidlek jiena – ha nkompli, aghtuni cans ghax illum ma tantx niflah wisq imma . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Ikkalma.

Alfred Camilleri : Le, le, ghax dawn huma affarijiet serji u jiena nehodhom bis- serjeta.

Dr. T. Comodini Cachia : Ghandek ragun.

Alfred Camilleri : Nehodhom bis-serjeta u mhux talli hekk, tant inkwetajt, ghalaqt ghajnejja kont qed nistenna taxi u serquli kollox mil-lobby tal- lukanda u gejt lampa stampa sewwa? U gejt lampa stampa jiena biex gejt Malta. Imbaghad kont se nghidilkom ghaliex ma nabdikax. Kieku jiena meta gew bil-garanzija, minkejja li kont kontriha, jiena stajt naghzel – kelli option, nibghat rizenja. Kienet se ssolvi xi haga din? Kienet issir il-garanzija? Kienet issir iktar il- probabilta’ u b’iktar kumdita l-probabilta’ sewwa u b’inqas spejjez,

ghax jiena gejt akkuzat li ghaddejt l-ispejjez zejda. Ghamilt sewwa? Jiena jidhirli li ghamilt sewwa. Ghalxiex jidhirli li ghamilt sewwa? Ghax jiena ma ridtx meta tigi ghall- konjezzjoni ta’ l- Unjoni Ewropea jinstabli difett daqshekk – ghax kont naqa ghac- cajt. Hemmhekk kontu intom Sinjuri Imhallfin issibu system failure. Hemmhekk kien hemm system failure? No way! Jekk kien hemm system failure kien kullimkien barra hemmhekk, ghax jiena hadt il-prekawzjonijiet kollha. Qaghadt attent ghal dak li qed naghmel, sewwa, kelli armata avukati u msemmijin, tajtielkom hemmhekk min kienu l-avukati, anki nhar is-sitta (6) ta’ Settembru, l-avukati li kienu qeghdin jghinuni sewwa, ghax din ma kienetx xi haga tieghi wahdi, sewwa, din ma kientx xi haga tieghi wahdi, kif jiena nista’ nlahhaq ma’ armata avukati minn kull kumpanija. Impossibbli. U ahna kellna l-avukati taghna sewwa li kienu Camilleri Preziosi, Dr. Peter Grech li jiena nirringrazzjah hafna ta’ l- ghajnuna li dejjem tani, sewwa, u Dr. Victoria Buttigieg, illum State Advocate. Dawn dejjem, dejjem, dejjem sibnihom hemm u dakinhar attendew ukoll ghal-laqgha. Ghax jiena zgur li ma kont ser immur ghal laqgha bhal dik, sewwa, u dana. Mela allura huwa facli li inti meta tigi ffaccjat bi problema tabdika – dik hija l-iktar haga facli u jghidlulek proset. Jghidulek kemm inti bravu wkoll, sewwa. L-importanti tghid ghaliex abdikajt imma mhux thalliha miftuha, sewwa, kif hemm min gie li ghamel, imbaghad jghidlek: isma ghax dak jaf ta’ ghalxiex.

Imh. J. Said Pullicino : Sur Camilleri, ma hu qed isir l-ebda rifless fuq l-operat tieghek.

Dr. T. Comodini Cachia : Sakemm ma tghidilniex min ghamel hekk, jew ghamlu hekk.

Imh. J. Said Pullicino : Ma hu qed isir l-ebda rifless fuq l-perat tieghek . . . Alfred Camilleri : Jiena ma qed niddefendi xejn.

Imh. J. Said Pullicino : Dawk huma gudizzji li inti ghamilt u ghamilt sew and you stand by them u daqshekk u ma ghandniex kwistjoni fuqhom.

Alfred Camilleri : Mhux bilfors taghmel gudizzju? Meta inti tigi ffaccjat b’issues x’taghmel? Jew taghmilha . . .

Imh. J. Said Pullicino : Imma mmhux dak . . .

Alfred Camilleri : . . . le, le imma tini cans, tini cans ghax issa jiena m’iniex . . . Imh. M. Mallia : M’ahna qed nitfghu l-ebda dell fuqek ta.

Alfred Camilleri : . . . m’iniex ta’ subghajja f’halqi lanqas sewwa? Hhawnhekk qeghdin tistabilixxu intom, tippruvaw tistabbilixxu u tindirizzaw jekk kienx hemm failure. X’failure hu failure? Failure meta ghmilt dawn l- affarijiet? X’tista’ taghmel iktar minn daqshekk? Litteralment dawn . . . .

Imh. J. Said Pullicino : Mhux failure fl-operat tieghek. Alfred Camilleri : Tas-sistema.

Imh. J. Said Pullicino : Imma mhux is-sistema biss.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma per ezempju li l-Moneval jghidulek fil-fifth (5th ) Moneyval report tat-tnax (12) ta’ Settembru elfejn u dsatax (2019) jghidlulek illi there was lack of coordination between the agencies

– dak mhux failure? Il-Ministeru tal-Finanzi seta’ jibda jara wara l- Panama Papers li jaghmel dik il-coordination? Li jghidlek li ghandkom lack of capacity building u lack of systems . . .

Alfred Camilleri : Mela halli nghidlek jien . . .

Dr. T. Comodini Cachia : . . . li jghidlek trid issahhah il-qafas regolatorju, dak ahna ghandna nehduh bhala failure, le?

Alfred Camilleri : L-ewwel nett . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Mhux failure tieghek, imma failure.

Alfred Camilleri : Tinkwetax, jiena all right. Ma nippersonalizzawiex ghalkemm hemm hafna hemm barra jippersonalizzawha, naf. Mela jiena bahnan? Sewwa? Mela ha nghilek jien issa. Qabel il- Moneval sewwa, qabel il-Moneyval, jien qatt ma gie hadd, hadd, hadd – jekk issibu lil xi hadd li talabni – skuzani meta ma nharisx lejkom mhux b’disrispett.

Imh. A. Lofaro : Le ma jimpurtax.

Alfred Camilleri : Jien qatt ma gie hadd li talabni rizorsa fejn jidhlu nvestigazzjnijiet u ma tajtilux, sewwa? Kien hemm lil min ghidtlu f’cirkostanzi ohrajn, sewwa, ghax kien hemm min gie qalli per ezempju lili fi zmien il-budget, darba qalli, gie li ltqajt mas-Sur Imhallef ukoll hawnhekk, Dr. Said Pullicino, konna – kien jigi u darba minnhom, ha nfakkrek Sur Imhalef, ha nfakkrek jiena. Darba lili ghidtli, qaghadt hekk mal-mejda u ghidtli: jiena fil- pozizzjoni tieghi dak li nitolbok trid taghtihuli, sewwa, u jekk qed nigdeb ghidli giddieb. U jien ghidtlek, u jien ghidtlek: jien naghtik dak li niflah u li huwa sostenibli. Ghaliex jekk ahna bhala Ministeru tal-Finanzi, sewwa, u jien involut fil-budget, taghti kollox lil kullhadd kieku tfalli l-ghada, believe me, I know what I’m saying. Ghaliex? Ghaliex it-talbiet li jkollna ahna huma enormi u din ghamiltha mhux mieghek biss Sur Imhallef. Gibu lill-Awditur Generali hawnhekk, mhux qed nistidikom biex iggibuh hawnhekk ta’, mhux hekk, jigifieri tifhmuwiex hekk, sewwa, tifhmuwiex hekk.

Dana ried jibni sala ghal konferenzi, sewwa, li kienet tiswa kemm tiswa u jiena kont ghidtlu isma : imma dina veru bzonjuza? Imma din kemm se tintuza? U jfehemni u ftehimna u qalli : ghandek ragun u se naslu. U se naslu. Jigifieri hawnhekk hija l-konvenzjoni. Jigifieri din mhix taghti kollox lil kullhadd, imma lill- awtoritajiet investigattivi jien dejjem tajthom kollox. Kien hemm min jiena bghatt ghalih u kellna mill-inqas zewg meetings anke mal- pulizija fejn kien hemm prezenti l-Ministru, fejn nghidulhom ghidulna xi tridu, fuq l-Economic Crimes Unit, sewwa, anke lil Kummissarju prezenti sewwa, meta kien wasal, insomma biex jinhatar, kien kellimni. Ghidltu : fejn jidhlu l-investigazzjonijiet uzajt il-kelma blank cheque. Ghidtlu ha nifthmu mhux blank cheque ghal kollox, jigifieri jekk se tigi hawnhekk u tghidli jiena lil Headquarters se niksiha bid-deheb hemmhekk mhux se jkollok blank cheque sewwa? U nahseb tajnihom il-blank cheques ta’. Fuq il-kazijiet il- kbar tal-banek, intom kullhadd jaf liema huma sewwa, miljuni kbar infaqna. L-MFSA wehidha nefqet xi sitt (6) milljuni sewwa, hawnhekk fl-inkjesta t’hawnhekk hemm xi sitt (6) miljuni ohra sewwa, l-FIAU ezattament ma nafx, imma l-budget ta’ l-FIAU tela’ kwazi ghaxar (10) miljuni u fuqhom, bir- recruitment tan-nies, l- istess l-MFSA sewwa, bir-recruitment tan-nies, bl-investiment fil- dan u bil-kummissjoni ta’ l-esperti – jingaggaw l-esperti ghall- investigazzjonijiet. Jiena gie li sibt diffikultajiet meta jigi xi hadd jghidli: isma ha naghmel direct order ghalhekk u nghidlu : zomm daqsxejn. Jiena ma’ l-entitajiet tieghi nghidilhom jien direct orders mill-inqas, sewwa? Fil-kaz ta’ l-FIAU qatt ma chadt wahda ghax naf li ghal l-investigazzjoni sewwa, l- istess ta’ xi hadd iehor.

Jigifieri dana nbeda qabel ir-rapport tal-Moneyval – mar-rapport tal-Moneyval zdiedet il-pressjoni. Imma jiena l-approach tieghi lil kullhadd mur ghamel xogholok, zewg kelmiet, ghamel xogholok u kullhadd jaf x’suppost ghandu jaghmel.

Imh. J. Said Pullicino : Jiena nahseb l-attaggjament tieghek qabel it-two thousand and thirteen (2013) u wara baqa’ l- istess f’dan ir- rigward. Ma nahsiebx li nbidel?

Alfred Camilleri : Jien ma bdilt xejn, sewwa, ghalkemm hawn min jallega. Imma ha nghidlek – jiena kullma naghmel, jiena skuzi ta’ I’m a civil servant, I’m a civil servant. Jiena ma mmurx dak kollu li naghmel, illum qieghed hawn ghax gibtuni hawnhekk u jekk tergghu iggibuni nerga nigi ghax dak hu l-obbligu tieghi sewwa, iggibunix kull gimgha ghaliex ghal kull darba li tghajtuli jiena hawnhekk ilni nipprepara tliet (3) gimghat, tliet (3) gimghat ghax inti ma jistax ikun tiftakar kollox, inkella nigi hawnhekk bhal haddiehor sewwa u hekk. Ghax ghajjejt issa.

Imh. J. Said Pullicino : Sur Camilleri pero’ li hemm … fl-amministrazzjoni tal- finanzi da parti tieghek ma hemmx kwistjoni. Il-problema hi li mbaghad ghandna diversi progetti illi l- erarju pubbliku, l- allegazzjoni ghax jiena ma nifhimx fis-suggett kienu speci ta’ drain fuq l-erarju pubbliku ghaliex jew marru zmerc jew kien hemm xi tahwida jew xi haga – dan lilkom kif jaffettwawkom? U qed insemmi affarijiet per ezempju public domain, jekk hux veru jew le ma nafux li f’dan l-istadju jidhru li ntilfu l-flus, li fejn naf – diversi affarijiet, tal-Premier jitilfu l-flus, daw kif affettwakom minn naha ta’ finanzi? Ghax dan mhux mal-gvern issa, l-gvern all right, imma qed ikun hemm drain hu?

Alfred Camilleri : L-ewwel nett, l-ewwel nett, l-ewwel nett . . . Imh. J. Said Pullicino : Mhux wahda kellna.

Alfred Camilleri : Jiena nista’ nsemmi ezempji, nista’ nsemmi ezempji, sewwa, lanqas irrid nidhol f’ezempji specifici – imma kien hemm ezempji fejn jiena bazikament izzumjajt fuqhom, dhalt fuhom u tlabt spjegazzjonijiet, sewwa. Issa inti ghandek per ezempju arrangamenti, certi out of Court settlements li hafna drabi jsiru bejn jew l-avukati hawn hekk jew inkella jidhol direzzjoni biex nghid hekk ta’ policy moghtija anke fuq livell ta’ Kabinett – f’dak il- kaz jiena nahseb hemm limitazzjoni. Ghaliex? Ghax jekk inti ghandek per ezempj direzzjoni li hemm propjeta’ li trid tigi akkwistata, mela l-iktar importanti hemmhekk hija li dik il-propjeta tigi akkwistata bi prezz tajjeb u nahseb ghamilnihom dawn l- affarijiet. U gie li kien hemm nuqqas ta’ qbil ukoll.

Imh. J. Said Pullicino : Il-kaz ta’ Gaffarena per ezempju qed issemmi?

Alfred Camilleri : Fil-kaz ta’ Gaffarena kien hemm min – fil-kaz ta’ Gaffarena ma konna nvoluti xejn. Ma nafu xejn. Jigifieri ma nistax nirrispondi ghax ma naf xejn – li naf huwa mir-rapport ta’ l-awditur sewwa? Imma jiena mhux se noqghod naqra r-rapport ta’ l-Awditur.

Imh. J. Said Pullicino : La ma tafx inti ma tafx. Alfred Camilleri : Ma nafx.

Imh. J. Said Pullicino : U tal-Cafe` Premier?

Alfred Camilleri : Tal-Cafe` Premier, tal-Cafe’ Premier, jiena li ghidtilhom zgur huwa, jekk se tmorru tinnegozjaw u qieghda fir-rapport ta’ l- awditur : hudu hsieb li ghal kull session tan-negozjati jkollkom il- minuti, hudu hsieb li ghal kull haga li taghmlu tiddokumentawha, hudu hsieb ghaliex din se taqa’ taht il-perview ta’ l-awditur.

Imh. J. Said Pullicino : U f’tal-Premier grat din? Alfred Camilleri : U hekk grat.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri hemm il-minuti, hemm kollox.

Alfred Camilleri : Qieghda fir-rapport ta’ l-awditur, morru sibuha u tara ssibiex.

Dr. T. Comodini Cachia : Ma hemmx minuti.

Dr. J. Azzopardi : Pero’ r-rapport ta’ l-awditur jghid illi ma sab xejn ghax il- korrispondenza saret josephmuscat.com u . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Allura ma ghandux access. Alfred Camilleri : Le, le.

Dr. J. Azzopardi : . . . tan-negozjar mhux ghal dak li ghidt inti.

Alfred Camilleri : Jiena l-komunikazzjni tieghi ma kienetx ma josephmuscat.com. Il-komunikazzjoni tieghi kienet bazikament mal-Principal Permanent Secretry hemmhekk li kien bazikament qieghed imexxi . . .

Imh. J. Said Pullicino : Jinnegozja.

Alfred Camilleri : Ma nahsibx li kien qed jinnegozja hu – imma rrid inkun korrett hawnhekk, sewwa, ghax inkella – imma jiena meta kellmuni ghidtilhom hudu hsieb li taghmlu dawn l-affarijiet ghax hekk se jigri.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri kien hemm l-involviment tieghek sa dan il- punt.

Alfred Camilleri : Iva ghax jiena nafha, jiena nafha, li meta jkollok dawn l- affarijiet dejjem qeghdin nispiccaw bazikament b’kontroversja.

Imh. J. Said Pullicino : Ma jfissirx li dejjem jobduk. Alfred Camilleri : Skuzi?

Imh. J. Said Pullicino : Ma jfissirx li dejjem jobduk jew dejjem jaccettaw il- parir tieghek. Kultant jigri . . .

Alfred Camilleri : Din l-idea li dak kollu li nghid jiena goes, nahseb li hija it is part of the – hija metologija.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti ghidt illi kien hemm drabi meta oggezzjonajt jew irrifjutajt jew ghidt illi dik il-haga li ntalbet ma tistax issir jew mhix ser issir. Jiena jidhirli li taht ir-regoli li jirregolaw l-operat tal-Perm Secs, Perm Secretary jista’ jirregistra l-oggezzjoni tieghu u anke jista’ jinforma lil Principal Perm Sec b’dik l-oggezzjoni. Kien hemm drabi meta inti segwejt din il- procedura?

Alfred Camilleri : Fil-kaz tal-Cafe` Premier lil Principal Permanent Secretary kellimt, tkellimt mieghu.

Dr. T. Comodini Cachia : U?

Alfred Camilleri : F’kazijiet ohra normalment mal-Ministri nitkellem. Mal- Ministri.

Dr. T. Comodini Cachia : Ok. Mela . . .

Alfred Camilleri : Ghax inti jiddependi x’inhija l-issue – jekk hija per ezempju dik li semmejt tat-two thousand and twelve (2012) dik irregistrajtha mal-Prim Ministru li jahtarni. Lili l-Prim Ministru jahtarni sewwa, dik mal-Prim Ministru rregistrajta hemmhekk.

Dr. T. Comodini Cachia : Fuq xiex irregistrat mal-Prim Ministru? Alfred Camilleri : Tat-two thousand and twelve (2012) minghalija. Dr. T. Comodini Cachia : U ija tal-pultiera tal-President.

Alfred Camilleri : U iva dik.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela liema oggezzjoni fuq dawn il-progetti rregistrat mal-Principal Perm Sec jew mal-Prim Ministru?

Alfred Camilleri : Mal-Ministri – li kien hemm mal-Ministri.

Dr. T. Comodini Cachia : Mal-Ministri.

Alfred Camilleri : U ghal liema progetti li qed tghidli?

Dr. T. Comodini Cachia : Per ezempju meta tkellimna fuq il-garanzija ta’ l- Electrogas fejn ghidt li inti ma kontx kuntent, jew l-ewwel wahda ma ridtiex?

Alfred Camilleri : Irregistrajtha mal-Ministru, mal-Ministru, ma min kien qed jipprova jaghmilha u mal-Kabinett, ma min trid tirregistraha iktar?

Dr. T. Comodini Cachia : Ok.

Alfred Camilleri : Is-Segretarju tal-Kabinett huwa l-Principal Permanent Secretary.

Dr. T. Comodini Cachia : Ok. Ghandi xi domandi fuq il-konnessjoni tieghu ma’ Projects Malta mbaghad ma jkollix izjed.

Dr. J. Azzopardi : Fuq tal-Cafe` Premier, – tletin (30) sekonda – sur Camilleri din importanti hafna, inti qed tghid u ma nmerikx, noqghod fuqek li inti lil min hu koncernat minn naha ta’ l-OPM, jigifieri l-PPS, inti wissejt bl-importanza jew avzajt bl-importanza lil-affarijiet isiru bil- miktub u l-minuti jittiehdu . . .

Alfred Camilleri : Qieghda fir-rapport ta’ l-awditur.

Dr. J. Azzopardi : Ghandek spjega ghalxiex minkejja dak li inti ghidt l-ovvju, u hekk hu, xorta wahda l-ufficcju ta’ l-awditur jghid illi fil-fatt ma nzammewx minuti . . .

Alfred Camilleri : Ma ghandix ghax jiena ma kontx involut. Dr. J. Azzopardi : Ma kontx involut? Ok.

Alfred Camilleri : Le.

Dr. J. Azzopardi : Grazzi.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela sur Camilleri inti kont direttur fuq Projects Malta Limited . . .

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : U servejt sa mis-sittax (16) ta’ Gunju elfejn u erbatax (2014) u jidhirli li ghadek direttur fuq il- kumpanija.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Issa, din il-kumpanija inti gejt mahtur skont il-formula illi l-Form K li hemm irregistrata ma l-MBI. Inti gejt mahtur bhala rapprezentant tal- gvern. Dik il-hatra saret lilek minn liema Ministru?

Alfred Camilleri : Mill-Ministru ta’ l-Energija, mill-Ministru kompetenti . . . Dr. T. Comodini Cachia : Mill-Ministru Konrad Mizzi.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri l-hatra tieghek bhala direttur fuq Projects Malta f’dak ix-xoghol, inti kont tirrispondi lil Konrad Mizzi u mhux lil Edward Scicluna?

Alfred Camilleri : Jien ma kont nirrispondi lil hadd ghas-semplici raguni li bazikament Projects Malta hija service provider.

Dr. T. Comodini Cachia : Ehe.

Alfred Camilleri : Bhalha ghandna diversi – insemilek il-Privaitazation Unit, insemmilek lil MIMCOL, insemmilek diversi ohrajn li bazikament jghamlu dak it-tip ta’ funzjonijiet ukoll essenzjalment. Ovvjament meta kien hemm il-bzonn li nirraporta certi affarijiet jiena rrapurtajthom lil min kien hemm bzonn.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta tghidli li meta kien hemm bzonn nirraporta certi affarijiet, huma affarijiet relatati ma kwistjonijiet li diga tkellimna fuqhom fix-xiedha tieghek?

Alfred Camilleri : Projects Malta ma dahlitx fuq l-Electrogas. Dr. T. Comodini Cachia : Dahlet fuq il-Vitals?

Alfred Camilleri : Dahlet fuq il-Vitals bhala service provider. Ix-xoghol fuq il- Vitals sar kollu mill-Ministeru, mill-gvern mhux minn Projects Malta.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri Procects Malta intom bhala bord tad-diretturi x’intlabtu taghmlu mill-Ministru Konrad Mizzi fuq il-Vitals?

Alfred Camilleri : Xejn bazikament u jiena mhux talli hekk – talli jiena bazikament staqsejt ukoll, staqsejt ukoll, ghax jiena nhobb nistaqsi sewwa, u staqsejt mhux fil-Projects Malta biss, imma fil-gvern sewwa, fil- gvern u fl-erbgha’ (4) ta’ Gunju two thousand and fifteen (2015) sewwa, zomm daqsxejn ghax jista’ jkun sejjer zbaljat halli nsib ezattament – iva erbgha (4) ta’ Gunju two thousand and fifteen (2015) correct, correct. Jiena fil-Bord staqsejt isma l- funzjoni tal-Bord x’inhija fejn jidhol il-progett, il-consession ta’ l- isptarijiet? Qed nuza l-kelma consession ghaliex anke hemmhekk hemm dibattitu, imma issa erhilu dak id-dibattitu at this stage. U jien hemmhekk inghatajt din it- twegiba. Il-progett m’huwiex progett ta’ Projects Malta imma tal- gvern sewwa. Projects Malta hija biss tamministra ghan-nom tal- gvern u tisservizzja lill-gvern.

Imh. J. Said Pullicino : X’tamministra? Mhux il-progett?

Alfred Camilleri : Bazikament mhux il-progett le. Tamministra bazikamment jekk ghandhom bzonn per ezempju fl-evaluation xi technical expertise they source that technical expertise u jaghtuha bhala sapport, f’dak is-sens, f’dak is-sens. Il-contracting authority hija l- Ministeru ta’ l- Energija u s-Sahha u hekk huwa – l-contracting authority hija min jinnegozja u min jiffirma l-kuntratti. Araw jekk hemmx xi kuntratt hemmhekk li gie ffirmat mhux mill-gvern, sewwa?

Imh. J. Said Pullicino : Dan ghandi forsi mpressjoni hazina u qed jghidu kienet il-paying agency tal-Ministeru tal- – xi tfisser dik?

Alfred Camilleri : Paying agency fis-sens li jekk inti ghandek bzonn ejja nghid ghas- sahha tal-argument, ezempju perit, they source, igibu perit u jhallsuh, esperti. Din il-funzjoni hemm parallel ghaliha ta’ ghax fid- dinja xejn ma hu gdid, fid-dinja xejn ma hu gdid, sewwa. Bhal Projects Malta kellna darba fil-Ministeru tal-Finanzi konna kkrejajna il-PPP Unit, Public Private Partnerships Unit – jigifieri din l- attentat tal-pajjiz li nippruvaw immoru ghal Public Private Partnerships ma bediex il-bierah – ilu li beda, ilu li beda, saru tnejn

(2) li huma Public Private Partnerships sewwa, li huma . . . Imh. J. Said Pullicino : Tar-roundabouts.

Alfred Camilleri : Tar-roundabouts, tar-roundabout. Ta’ l-ELC biex ma nsejhulhomx tar-roundabouts u kien hemm ukoll id-dar ta’ l- anzjani. Id-dar ta’ l-anzjani. Fejn jidhlu Public Private Partnerships, dawn huma affarijiet difficli, kumpessi, kumplessi sewwa, jigifieri u d-Diretturi ta’ Projects Malta ma dahlu f’xejn – la raw haga, la approvaw xi haga, la qatt gie diskuss u qatt ma approvaw xejn. Gie kollox negozjat fil-Ministeru, fil-gvern, mar kollox il-Kabinett u hemmehkk kien hemm l-approvals kollha mill- Kabinett. Jidhirli li kien hemm xi hdax (11) –il approval tal-Kabinett sewwa, tal- Kabinett shih jekk ma jimpurtax, tal-Kabinett shih.

Dr. T. Comodini Cachia : Iva, iva.

Alfred Camilleri : Sewwa? Le le mhux tghidli iva.

Imh. J. Said Pullicino : Issa jekk jiehdux responsabilta’ jew le ma nafx?

Alfred Camilleri : Dik hija xi haga ohra Sur Imhallef. Jiena niehu responsabilta’ ta’ dak li naghmel jien, sewwa and I never shared my responsibility u qatt ma nghid jiena ma nafx.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela meta tghid li . . .

Alfred Camilleri : Ghaliex jiena mort u sirt naf fuq l-isptarijiet. U kif sirna nafu?

Dr. T. Comodini Cachia : Kompli. Ghidilna kif sirtu tafu, issa ha thallini bil- kurzita?

Alfred Camilleri : Mela ha nghidlek x’sirna nafu ghaliex – mela aqraw ir- rapport ta’ l- awditur sewwa u taraw Projects Malta tifficerja darba b’referenza ghall-progett fejn kien hemm kmieni bazikament – ghax dawn kienu jigu hemmhekk u jaghtu overview ta’ fuqiex qeghdin jahdmu u hekk ghadu bazikament. Mela qeghdin nahdmu fuq hekk, qeghdin nghinu fuq hekk u qeghdin nghinu fuq hekk. L-iskop kien bazikament parti minn din il-policy, l-orientation li nzidu l-PPPs. L- iskop tal-PPPs x’inhuwa? Fundamentalment huwa tajjeb. L-iskop tal-PPs huwa li inti bazikament iddahhal il-privat mieghek, il-privat jiffinanzja, sewwa, il-kapital hafna drabi. Il-privat ovvjament irid jiehu l-beneficcju minnu, il-beneficcju minnu, u allura – imma l-gvern qed iserrah il- budget tieghu. Qed iserrah il-budget tieghu fis- sens li jekk inti trid taghmel progett u ma ghandekx flus bizzejjed ghalih mela l-PPPs – u l-PPPs ghalhekk gew mahluqin hafna drabi biex il- gvern bazikament jaghmel iktar attivitajiet. Id-diffikulta’ tal-PPPs hija li inti jrid ikollok hafna, hafna iktar expertise u jien anke hawnhekk ghent. Ghaliex? Ghaliex il-kuncett tal-PPP hija fuq min qed jiehu r-riskju. Ir-riskju f’idejn min qieghed?

Dr. T. Comodini Cachia : Kont qed tghidilna kif sirtu tafu bil-progett tal- Vitals.

Alfred Camilleri : L-ewwel darba li ssemma kien – mela ha nghidlek, jiena kont diga naf bih, ghaliex? Ghaliex l-ewwel darba li dan – kien hemm presentation tal- Ministru Konrad Mizzi lili u lil Ministru u ma nafx kienx hemm xi hadd iehor, il-Ministru tieghi, sewwa? Fuq dan il- progett kien hemm diversi prezentazzonijiet li jiena kont prezenti ghalihom flimkien mal- Ministru tieghi normalment. Jiena qatt ma mort presentation fuq l-isptarijiet wahdi, imkien u l-presentations kienu jsiru fil-Ministeru taghna normalment, normalment u mhux ghandi, fil-kamra fejn inti Sur Imhallef gie li ltqajt mieghi sewwa? Mhux hemmhekk, mhux hemmhekk f’kamra ohra li hija hafna isbah minn tieghi. Mela hawn hekk . .

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri meta hawnhekk qalu li ltaqghu l-Ministeru mieghek mhux fil-kamra, tieghek l-kamra ‘l ohra.

Alfred Camilleri : X’kamra?

Imh. J. Said Pullicino : Ghax hawnhekk intqal li l-meetings kienu jsiru . . .

Alfred Camilleri : Mhux kollha. Gie li kien hemm meetings for logistical purposes sewwa, jiena li jkolli back to back meetings il-hin kollu ghaddejjin gie li saru biex tmur tipparkja Tigne hemmhekk u gie li lanqas kellhom fejn tiltaqa’, sewwa, u jien gie li offrejtilhom li jiltaqghu fil-kamra din. Dika ma nahsibx li hemm xi haga?

Imh. J. Said Pullicino : Le, le assolutament. Alfred Camilleri : Sewwa xi haga, nista’ nassigurak.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta kont qed titkellem, tispjegalna bhala servizzi x’taghmel il- Projects Malta, inti ghidt they source the technical expertise. Meta tghidli they source the technical expertise u kont qed tirreferi ghal l-evaluation committees per ezempju, jigifieri n-

nies li jigu maghzula ghal evaluation committees, min kien jaghmilhom?

Alfred Camilleri : Dawk jintghazlu mill-Ministeru.

Dr. T. Comodini Cachia : Dawk jintghazlu mill-Ministeru ta’ Konrad Mizzi.

Allura intom x’technical expertise kontu tissorsjaw?

Alfred Camilleri : L-istaff mhux jiena bazikament, bhal per ezempju jien naf xi periti u dawn l-affarijiet. Affarijiet hekk, avukati u dawn l-affarijiet.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri . . . .

Imh. J. Said Pullicino : Il-problema taf x’inhi li donnu qed jigi li Projects Malta meta ntroduciha l-ewwel darba l-Prim Ministru . . .

Alfred Camilleri : Min introduciha?

Imh. J. Said Pullicino : Il-Prim Ministru u illoncjha, l-iskop taghha kien illi hi issib l- investitur privat u pubbliku, tghaqqadhom flimkien, tirranga l-progett biex … tiehu l-investiment u taghmel process hi. Issa dan konnu ma mmaterjalizzax ruhu. U donnu Projects Malta, li baqghet unit zghira hafna, ahna nifhmu, li ma kienetx taghmel affarijiet minn dawn. Kienet – allura nghidu li kienet front din ghal Ministeru? Mhux tieghek.

Alfred Camilleri : Ma kienetx front . . .

Imh. J. Said Pullicino : Mhux tal-Ministeru tieghek ta’, ghal xi Ministeru iehor.

Alfred Camilleri : . . . imma kullhadd jaf, kulhadd jaf ezattament in-negozjati. Imh. J. Said Pullicino : Jew xi banda ohra?

Alfred Camilleri : In-negozjati fuq l-isptar fejn sar, ara r-rapport ta’ l-awditur li llum huwa pubbliku . . .

Imh. J. Said Pullicino : Illum nafu, illum nafu.

Alfred Camilleri : . . . sewwa u kullhadd jaf fejn saru u d-decizjonijiet fejn ttiehdu. Id- decizjonijiet kollha ttiehdu mill-Kabinett, sewwa?

Imh. J. Said Pullicino : Mill-Kabinett.

Alfred Camilleri : Issa ha nghidlek kif konna nkunu nfurmati ahna.

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ ha nghidlek ta’, fil-Kabinett qalulna illi huma kullma jkunu jafu il-progett lest, dan – iva jew le.

Imh. A. Lofaro : Hekk qalulna.

Dr. T. Comodini Cachia : Disinn biss qalu.

Alfred Camilleri : Jiena ma nkunx naf fil-Kabinett. Jiena . . . Dr. T. Comodini Cachia : Id-disinn, il-kuncett qalulna biss.

Alfred Camilleri : Jiena Sur Imhallef m’iniex membru tal-Kabinett bazikament. Il- Kabinett jiena ma attendejtux hlief ghal bicciet – jiena ma nattendix Kabinetti sewwa? Jidhirli li ma attendejtx iktar minn tlieta (3), erba’ (4) darbiet kif ghidtilkom l-ahhar darba, sewwa? Wahda minnhom hija zgur marbuta mal-garanzija, darba mort ghamiltilhom prezentazzjoni dwar ir-rapport tal-Moneyval, darba ohra kien hemm issue ohra marbuta ma xi haga ohra u nahseb tlieta (3) kien hemm u jiena ma kontx invout f’disskussjonijiet, ma hadd, ma hadd, sewwa? Nghid li ghandi nghid, anke jekk naghmel prezentazzjoni, naghmel dik – tal- Moneyval, ghamilt il- prezentazzjoni u hrigt.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela, l-membri ta’ l-Evaluation Committees qed tghidilna kienu jigu mahtura mill-Ministeru ta’ Konrad Mizzi, pero’ dawn il-membri min kien ihallashom? Minn liema fondi kienu jithallsu? Kienu jithallsu minn ghand Projects Malta jew minn ghand il-Ministeru ta’ Konrad Mizzi?

Alfred Camilleri : M’iniex cert, m’iniex cert.

Dr. T. Comodini Cachia : M’intix cert.

Alfred Camilleri : Dika staqsi lill-accountant, m’iniex cert.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta Projects Malta kien jiddeciedi li jaghti direct orders, il-Bord tad-diretturi kien ikun jaf?

Alfred Camilleri : Wara.

Dr. T. Comodini Cachia : Wara li jinghataw id-direct orders. Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri l-fatt illi kull sena kienet tinaghta direct order lil Nextia BT, mhux wahda, per ezempju fis-sitt (6) xhur bejn Lulju u Dicembru elfejn u sittax (2016) inghataw erba’ (4) direct orders lil Nextia BT. Li kienu jinghataw kull sena direct orders lil Beat Consulting, lil Mifsud Bonnici advocates li dak iz-zmien kien ukoll Company secretary u direttur tal-kumpanija, lil William Wait wara li telaq minn hemmhekk. Li per ezempju inatat direct order ta’ seba’ mitt elf (700,000) Ewro lil perit Maniera. Dawn id-direct orders inti bhala direttur meta kont issir taf bihom?

Alfred Camilleri : Wara. Imh. A. Lofaro : Wara.

Dr. T. Comodini Cachia : Wara.

Alfred Camilleri : Mela ha nispjega d-direct orders, sewwa? U jien ghidtilkom u nghidilkom x’ghidtilhom lil Projects Malta jiena u bil-miktub. Il- William Wait, sewwa, u ghidtlu : further to yesterdays discussion I am still concerned about the numbers – issa nispjega kif jinghataw id-direct orders sewwa, ghaliex hafna jemmnu, jahsbu u li hija parti mill-metologija li d-direct orders jaghtihom il-Ministeru tal- Finanzi. M’huwiex hekk, sewwa? U d-direct orders tal-Ministeru tal-Finanzi huma limitati, bhalissa qieghda mija u disghau tletin elf

(139,000) ex VAT, ex Vat. Id-direct orders jaghtihom il-Ministeru kkoncernat – issa nispjegalkom. Mela ha nghidlek fuq id-direct orders, u jiena lis- CEO ghidtlu – ghax jiena kienu jaghtuna din hawn, il-lista u kont noqghod nara daqsxejn, nghidlu : about the number and ammounts that are being given out, each and every direct order has to be fully justified. Whilst it is acknowledged that direct orders cannot be done away with completely, I strongly recommend that every effort should be made to open up the procurement system to more competition.

U ha nghidlek ghalxiex qed nghid hekk. Ha naghti naqra kuntest u ha nispjega d-direct orders issa, sewwa, ghaliex anke hawnhekk, sewwa? F’gieh il-Bambin. Hawnhekk ghandek il-ligi, il- Procurement Regulations, sewwa, u din tispjega ezattament x’inhuma dawn id- direct orders. Imma apparti dik ghandna policy direction li mahruga mill-kuntratti, mill-kuntratti – policy note tat- thirteen (’13) li tispjega wkoll x’inhuma d-direct orders. U l-ligi u l- policy direction xi jghidu? Mela ha nkun – nipprova nkun preciz Sinjuri ghax inkella ma rridx lil xi hadd ilumni jiena u jghidli ma tafx x’inti tghid, ghaliex, bir-rispett kollu ta’, bir-rispett kollu ta’, bahnanati smajt sewwa, bahnanati smajt. Mela d-direct orders bazikament huma dejjem – inti ghandek, inti ghandek, inti ghandek bhalissa, ghax din tinbidel kull sentejn it-threshold, inti ghandek diversi threshholds sewwa, d-Dottoressa semmiet seba’ mitt elf (700,000). Seba’ mitt elf (700,000) il-Ministeru tal- Finanzi ma jidhol f’xejn. Assolutament f’xejn. Id-direct order bazikament ta’ ‘l fuq minn mina u disgha u tletin elf (139,000) bhalissa u dak iz- zmien il- probabilta kienet xi mija u hamsa u tletin elf (135,000),

tmur ghand id- direttur tal-kuntratti u mhux fil-Ministeru tal- Finanzi. Mela d-direct order ghandek il- Procurement Regulations u Policy Note, d-direct order l-ewwel li ma trid tigi approvata huwa mill-Ministeru kkoncernat. Mela jekk qeghdin nitkellmu fuq Ministeru X, li mhux il-Ministeru tal-Finanzi, daka jrid jaghmel ix- xoghol kollu hu, bil-gustifikazzjonijiet kollha hu, sewwa, l- Contracting Authority huma huma u mhux ahna, u mhux ahna, u mhux ahna bazikament u tigi approvata jew mill- Ministru jew mid-delagat tieghu. Huma qeghdin jiehdu r-responsabilta dejjem, dejjem. Tigi ghand il-Ministeru tal-Finanzi for financial clearance. Ahna narawhom, nidhlu fihom, mhux jien, mhux jien personali, hemm nies li jidhlu fihom u gie li napprovaw u niddizapprovaw. Ikun hemmm fejn jiddizapprovaw ukoll.

Dr. T. Comodini Cachia : Pero’ . . .

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri fil-kaz ta’ Projects Malta dan ix-xoghol isir mill-Ministeru ta’ . . .

Alfred Camilleri : Il-Ministeru responsabbli minn Projects Malta. Imh. J. Said Pullicino : Minn Projects Malta ehe.

Alfred Camilleri : Yes.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma skuzani sur Camilleri. Fil-kaz ta’ Projects Malta inti kont direttur ta’ Projects Malta.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : U bhala direttur ta’ Projects Malta, l-kumpanija kient thallashom dawn id-direct orders.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Minkejja li kienu jsiru – jinghataw. Mela, kienu jinghataw id-direct orders mill-Ministru Konrad Mizzi imma kienet

thallashom Projects Malta ta’ liema inti kont direttur. U allura l- mistoqsija tieghi ghalhekk kienet inti kont tapprovhom dawn id- direct orders?

Alfred Camilleri : Jiena qatt ma approvajt direct orders, japprovahom . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Imma intom kontu tapprovaw il-hlas ta’ dawn id- direct orders?

Alfred Camilleri : Le, le japprovahom is-CEO u min jiffirma mieghu, mhux jiena. Jiena just konna nfurmati. Tant hu hekk, tant hu hekk, jiena wrejt il-prokkupazzjoni tieghi, eprimejtha, esprimejtha bil-miktub. U mhux talli hekk, meta Projects Malta – din hadd ma jafha, darba Projects Malta applikaw biex imorru on Schedule 3 tal-Contract Regulations, Schedule 3, il- famuza Schedule 3. Dik ma tajnielhomx, ma tajnielhomx ghax jiena bazikament kontriha s- Schedule 3. Ghax is-Schedule 3 m’huwiex hekk fil-fatt, imma hekk huwa. Hemm il-percezzjoni jekk hu on Schedule 3 tista’ taghmel, mhux li trid il-kelma hazina hija li trid, imma tista’ taghmel hafna affarijiet, dak m’huwiex il-kaz le, mhuwiex il-kaz. Imma minhabba dik il-percezzjoni jiena normalment il-parir tieghi hija don’t give it.

Dr. T. Comodini Cachia : All right.

Alfred Camilleri : L-MFSA ghamlu zmien.

Dr. T. Comodini Cachia : Ghidtilna illi kontu tigu nfurmati b’dawn id-direct orders.

Alfred Camilleri : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela ta’ kull sena kontu tigu nfurmati illi Mifsud Bonnici advocates per ezempju li kien direttur u segretarju tal- kumpanija kien qed jinghata direct order. Int irregistrajt oggezzjoni ta’ dan?

Alfred Camilleri : Ghidtlek! Ktibt bil-miktub jiena.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri meta inti ktibt bil-miktub kienet fil-konfront ta’ liema direct orders?

Alfred Camilleri : In generali jiena nikteb. Mhux ta’ wiehed jew l-iehor. Imh. A. Lofaro : In generali.

Alfred Camilleri : In generali. Imma aparti din, apparti din, ejja nitkellmu hekk issa – fejn jidhol id-direct orders ta’ nies professjonali sewwa, dejjem hekk saret bazikament, dan hemmmehkk hemm element ta’ fiducja. U ha nfakkarkom din.

Dr. T. Comodini Cachia : Qawwija l-fiducja.

Alfred Camilleri : Issa dika hekk hija. Anke fejn jidhol legal advice – legal advice bilkemm jaqa’ taht Procurement Regulations jidhirli. Mur qabbad lil min trid, hekk hija. Mela allura dik hija il-legalita’ tal- haga. Il-Privatisation Unit ghaliex kienet tahdem bl-istess mod, kien hemm bazikament ukoll rapport ta’ l-awditur, sewwa u giet investigata. Jidhirli li anke Projects Malta giet investigata, jidhirli. Ma jidhirlix li nstabu affarijiet kbar. Dik hija, dak huwa l-istat ta’ fatt. Dak huwa l-istat ta’ fatt.

Dr. T. Comodini Cachia : Jiena fadalli domanda wahda minn naha tieghi. X’kien ir-rwol ta’ Julia Farrugia Portelli fi Projects Malta Limited?

Alfred Camilleri : Dika kienet jidhirli PRO ghandu jkun kienet.

Dr. T. Comodini Cachia : U l-hatra taghha kienet saret mill-Bord tad-Diretturi jew mill-Ministru Konrad Mizzi?

Alfred Camilleri : Mill-Ministru Konrad Mizzi.

Dr. T. Comodini Cachia : Mill-Ministru Konrad Mizzi. Grazzi.

Dr. J. Azzopardi : Erbgha (4) affarijiet zaghar ta, skuzani. Sorry. Sur Camilleri affarijiet fil-qosor u ma hemmx ghalfejn tul. Fuq l-ahhar punt tad-

direct orders ta’ Projects Malta, tippermettili naghmillek din id- domanda. Ghamilt qorti lil min kien qieghed imexxi Projects Malta meta sirt taf, jew kont issir taf bid-direct orders ta’ ammonti sostanzjali, anke mijiet ta’ eluf, illi jkunu saru behind your back? Ghax inti vera kont id-Direttur, pero’ kont ovvjament u ghadek il- Permanent Secretary fil-Finance Ministry. Jigifieri meta sirt jew meta ssir taf ic-chairman jew the person concerned ma tghidlux isma . . .

Alfred Camilleri : Ghidtlek, ikkwotajtha, jiena ktibtlu bil-miktub. Dr. J. Azzopardi : Lil Wait?

Alfred Camilleri : Lil Wait. Ktibtlu bil-miktub, fil-bord dejjem kont nesprimi din il-preokkupazzjoni u lil . . .

Dr. J. Azzopardi : Mela . . .

Alfred Camilleri : Lill-accountant, lill-accountant, lill-accountant, dejjem kont nghidlu : Jekk naqbdek taghmel xi haga hazina mieghi inti tghali, fejn ma tafx, jiena staqsini. Sewwa?

Dr. J. Azzopardi : Issa inti ktibtlu u ghamilt sew. Ir-risposta tieghu? Ta kasek, ma tax kasek fuq dan il-kaz partikulari. Ja naraw kemm dan ic- Chairman ta’ Projects Malta kien . . .

Alfred Camilleri : Jiena nahseb naqsu, nahseb naqsu. Imma jekk tghidli cert, issa m’ghoddejthomx, ma nafx. Imma nahseb li naqsu. Ghaliex ovvjament jekk inti tesprimi opinjoni u jiena tajjeb jew hazin issa hobbni u ghobodni, jiena dejjem nesprimi opinjoni, dejjem. Intom iktar kmieni semmejtu papers u mhux papers. Jiena meta zviluppaw certi affarijiet ohra, sewwa, xi hadd qalli look me in the eyes. Qalli jiena ma kelli x’naqsam xejn. Ghidltu : jiena I don’t look anybody in the eyes. Ghidtlu : I simply don’t care, but I wouldn’t

touch any of this nonsense with a barge pole. Dika naghidha jiena. U kont il- Parlament ukoll meta ghaddejna l-ahhar Budget jew insomma wiehed minnhom.

Dr. J. Azzopardi : Skuzani jien ma fhimtx. Alfred Camilleri : Issa!

Dr. J. Azzopardi : Ma fhimtx. Meta tghid xi hadd qallek look me in the eye? Alfred Camilleri : Iva.

Dr. J. Azzopardi : Skuzani mhux qed nifhmek. Meta? Ghal min qed tghid?

F’liema kuntest?

Alfred Camilleri : Meta kellna – kien hemm dan l-inkwiet ta’ Dicembru hawn bazikamenet . . .

Dr. J. Azzopardi : Eee, all right.

Alfred Camilleri : . . . u kien hemm dan – gie xi hadd fuqi, jiena taf li nkun il- Parlament mal-Ministru hemmmhekk, jiena mhux hekk inkun il- Parlament?

Dr. J. Azzopardi : Iva, iva, iva.

Alfred Camilleri : Jiena nkun il-Parlament hemmhekk u wara taf inti jigu l- Ministri u dan u kien hemm xi hadd gie biex jghidli thank you u jehodli b’idejja u dan u ghidtlu : I’m sorry get out of my sight. Qalli

: jiena ma ghandi x’naqsam xejn. Qalli : look me in the eyes. Ghidltu : jiena I don’t look anybody in the eyes. Ghidltu : I am sorry, I am sorry.

Dr. J. Azzopardi : Imma min hu funzjunarju tal-Ministeru jew Public Official? Alfred Camilleri : Le huwa politiku.

Dr. J. Azzopardi : Huwa politiku. Ma tistax tghidilna min hu? Alfred Camilleri : . . .

Dr. J. Azzopardi : Ghal min?

Imh. A. Lofaro : Il-Ministru Mizzi.

Dr. J. Azzopardi : Min? Sorry ma fhimtx? Imh. A. Lofaro : Konrad Mizzi.

Dr. J. Azzopardi : Skuzani ok, mela l-Ministru Mizzi. Issa t-tieni domanda sur Camilleri. Haga zghira pero’ s-suggett huwa ftit importanti. F’Gunju ta’ l-elfejn u tmintax (2018) saret hatra b’mod dirett, minghajr sejha pubblika ghal National Coordinator fuq il-Kumitat Glieda Kontra l-Hasil tal-Flus u Iffinanzjar tat-Terrorizmu. Minghajr bl-ebda mod ninputa’ xi nkompetenza jew fuq il-persuna li giet mghazula, pero’ d-domanda tieghi, kariga bhal din ghaliex ma kienx hemm sejha pubblika imma saret hatra diretta?

Alfred Camilleri : Kienet saret hatra diretta mill-Ministru ghax hassew li ghandhom ikollhom – bhal position of trust.

Dr. J. Azzopardi : Meta tghid mil-Ministru l-Ministru tal-Finanzi. Alfred Camilleri : Il-Ministru tal-Finanzi.

Dr. J. Azzopardi : Ok.

Alfred Camilleri : Dak il-Kumitat jirrispondi lill-Ministru tal- Finanzi.

Dr. J. Azzopardi : It-tielet haga u l-ahhar haga. Naf illi ghandna dan l-ugieh ta’ ras tal- Moneyval u l-potential grey listing. Issa, fi ftit kliem sur Camilleri, fi ftit kliem – mhux qed nghidlek taghmel presentation u lanqas dissertation.

Alfred Camilleri : Nista’ naghmel presentation. Xbajt naghmilhom.

Dr. J. Azzopardi : Sur Camilleri minhabba li ghandi l-vantagg, ghandi l- opportunita, ghandna l-persuna, the top civil servant fil-Finance Ministry u b’hafna esperjenza warajh. Grey listing fi ftit kliem u Malti safi xi jfisser? X’jimplika? Fuq il-Financial Services, fuq il-jobs, fuq l- ekonomija? Fi ftit kliem u b’mod semplici hafna.

Alfred Camilleri : Dan m’humiex – qed titlobni niddeskrivi b’mod semplici imma m’humiex semplici, ma huma semplici xejn. Grey listing l- ewwel nett fejn jidhol Financial Services inti ghandek dawn l- operaturi fis-servizzi finanzjarji xogholhom huwa, xogholhom huwa, l-hin kollu jkunu qeghdin bazikament jevalwaw ir- riskji, r- riskji, u allura jista’ jkun li hafna mir-riskji li jista’ jkun hemm tal- grey listing diga huma haduhom into consideration. Jigifieri jekk Alla hares qatt ahna nispiccaw grey listed – issa grey listing xi tfisser, ghax hawn hafna misconceptions ukoll hawnhekk. Grey listing ifisser li bazikament inti jkollok taghmel programm dettaljat ta’ riforma, sewwa, bil- milestones u dawn l-affarijiet u tkun very closely monitored mill- FATF. Ghax hawnhekk il-Moneyval huwa tal-Council of Europe, ghax dina l-istess mhux kulhadd jifhimha sewwa u hija difficli kulltant, ejja nghiduha kif inhi jekk ma tkunx involut fiha ma tifhimiex.

Inti ghandek l-Moneyval Report, inti ghandek l-FATF, l-Financial Action Task Force. Dika twaqfet mill-G20, mill-G20. Mela inti ghandek il- Financial Action Task Force li twaqfet mill-G20. Il-G20 bazikament ghandha n-network taghha. Parti min-network fuq livell Ewropew huwa l-Moneyval li huwa tal-Council of Europe, mhux ta’ l-Unjoni Ewropea – ghax hawn min ihawwadha wkoll din, jahseb li din hija xi haga li ghandha x’taqsam ma l-Unjoni Ewropea. Il-Council of Europe m’huwiex l-Unjoni Ewropea, imma l- Unjoni Ewropea huma ovvjament rapprezentati fil-Moneyval, fil-Council of Europe. Mela r-rapport tal-Moneyval taghna sar mill-Moneyval sewwa, u minhabba r-rizultat li gibna, bazikament – ghax inti ghandek il-Moneyval u ghanded il-framework shih. Dawn

x’inhuma jaghmlu? Inti ghandek il-framework tal-money laundering u bazikament il-glieda kontra t-terrorizmu, sewwa, u dan maqsum, dan il-framework, fil-fatt jiena fil-presentation normalment inhobb nuzah, nurih dan ill-framework f’forma ta’ din ara Sinjuri. Katina. Hawnhekk ghandi katina, Katina. Dina presentation li jiena xbajt naghmilha lil Constituted Bodies, lil kull min jigi naghmillu presentation halli iktar ma nfehemu iktar ahjar. Mela Katina. Hemmhekk ghandek hdax (11) –il holqa fil-katina, f’dak il-framework. Issa ahna bhala pajjiz, ahna bhala pajjiz, essenzjalment, u dik hija l-verita, ma noqghodux induru bazikament. Ahna minn hdax (11) wehilna minn disgha (9). Issa bicciet minnhom ghal ftit u bicciet minnhom ghal iktar minn ftit. Jiena min joqghod jghidli – jiena meta kont naghmel l-ezamijiet kont nipprova nghaddi, sewwa, ghal grazzja tal-Bambin ma jidhirlix li qatt wehilt, qatt ma wehilt, imma li kieku wehilt ghal ftit, ghal ftit u ghal hafna xorta wehilt.

Imh. A. Lofaro : Xorta tkun wehilt. Mhux hekk.

Alfred Camilleri : Dak hu l-argument u intom tafuha xi tfisser din, sewwa? Imh. A. Lofaro : Ticcajta.

Alfred Camilleri : Mela allura mort ghamilt l-ezami u lili toqghodx tghidli ghax ghal ftit hawnhekk.

Imh. A. Lofaro : Mhux ovvja imma.

Alfred Camilleri : Wehilt minn disgha (9) minn hdax (11). Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Alfred Camilleri : U dika jien ma niddejjaqx nghidha ghax ahjar kullhadd ikun jaf fejn qieghed.

Imh. A. Lofaro : Wehilna, daqshekk.

Alfred Camilleri : Issa la wehilna minn disgha (9) minn hdax (11) ahna nghatajna sena zmien biex ahna niehdu corrective action u hadna hafna corrective action u l-kumitat li jiena qieghed niccerja u hemm ir-rapprezentanti ta’ l- istituzzjonijiet li huma relevanti kollha, dawna kollha, dawna kollha, qeghdin, qeghdin involuti f’dak il-kumitat. U allura qeghdin niehdu – ghandna pjan ta’ azzjoni, qeghdin nimplimentawh u nimpimentaw b’mod assidu. Issa l-pass li jmiss huwa, il-pass li jmiss huwa fil-fatt dalwaqt jasal f’Ottubru ahna – irridu, ghax il-Covid harbat daqsxejn kollox ukoll .

. .

Imh. A. Lofaro : Harbat hafna affarijiet.

Alfred Camilleri : F’Ottubru rridu nibghatu bazikament qisu l-ewwel rapport ta’ fejn qeghdin, sewwa. Daka jigi evalwat, essenzjalment imbaghad ikun hemm diskussjonijiet ohrajn. Meta se tittiehed id- decizjoni dwar din il-famuza l-pozizzjoni ta’ Malta, dik ghadna ma nafux, ghadna ma nafux, sewwa? Dik ghadu works in progress, imma li qeghdin naghmlu zgur, qed naghmlu l-almu taghna kollu biex nippruvaw naslu. Hemmhekk se naslu biss – imbaghad nghidilkom l-ahhar messagg tieghi x’inhi li jien dejjem nghaddi lil kullhadd, sewwa, ghax hawn min jahseb li xi hadd jaghmillek xi pjacir x’imkien, sewwa? Jiena normalment ma tantx nemmen bil- pjaciri u l-ahjar huwa li dak li ghandek taghmel, taghmlu. Mela ghar-risposta tieghek Dott biex ma tghidx li hrabtlek mir-risposta xi tfisser il-grey listing, il-grey listing jekk tigri, jekk tigri, fil-prattika tfisser li jkollok dan il-programm ta’ azzjoni li trid taghmlu imma taht il-moniteragg u hand held, u hand held mill-FATF, sewwa,

mhux minna. Bhalissa qeghdin naghmlu ahna, mbaghad jigi jaghmel haddiehor, sewwa?

Imh. A. Lofaro : Ok.

Alfred Camilleri : Dik li tfisser. Dik li tfisser. Issa l-konsegwenzi, l-konsegwenzi m’humiex prevedibbli daqshekk – jigifieri min jghid li jekk ikollna grey listing se jkollna kollass tal-pajjiz jista’ jkun li mhux korrett. Ghalxiex? Ghaliex l-istituzzjonijiet finanzjarji u l-istituzzjoni lil Credit Rating Agencies u istituzzjonijiet bhal l-IMF, bhal- Kummissjoni Ewropea, dawna jkunu diga qeghdin jevalwaw ir- riskji li l-pajjiz jista jigi f’dik ic-cirkostanza. Mela – u hemmhekk l- iktar importanti apparti dana – mela allura dawn diga qeghdin, they are factoring in dak it-tip ta’ riskji u jiwwejjaw u allura jista’ jkun li jekk timmaterjalizza dik, minn gurnata ghal ohra ma ahniex se naraw differenza kbira f’dak li hawn. Imma zgur, imma zgur li fejn jidhol investiment, investiment. Hemmhekk se tbati iktar ghax ahna pajjiz niddependu mill-investiment, investiment barrani.

Imh. A. Lofaro : Ezatt.

Alfred Camilleri : Investiment barrani. Sewwa? Hemmhekk jista j’kun li ahna ser inisru attrajenti inqas, inqas, u allura minn dak il-latt importanti li nevitaw, nevitaw – naghmlu xogholna u dan. Meta jiena jistaqsuni will we make it? U se nghidilkom jiena x’nghidilhom, sewwa u nghidilhom hawnhekk is-success huwa dipendenti l-ewwel nett fuq il- konvinzjoni li dan huwa l-progett taghna mhux tal-Moneyval. Dan taghna, dan taghna. Jekk inti bazikament f’din il-glieda ghandek holqa maqtuha billi ahna qeghdin noperaw f’dinja u l-business taghna huwa prattikament kollu ma’ barra, prattikament kollu ma’ barra l-business taghna.

Mela haddiehor lili jrid jafdani u l-impatt ta’ dawn l-affarijiet huwa fuq il-corrispondetent banking, l-impatt. Ghaliex il- corrispondentent banking? Ghaliex jekk inti ghandek, bil-Malti nghidu hu l-fama u mur ghereq jew intefa’ l-bahar . . .

Imh. A. Lofaro : Intefa’ l-bahar.

Alfred Camilleri : Sewwa. Jien jekk nintefa’ l-bahar nghereq zgur ghax ma nafx nghum. Mela jekk ghaddiet transaction minn Malta, ghaliex il- corresponding – din semplici ta’, il-banek huma businesses, m’humiex istituzzjoni tal-karita. Naqblu hemmhekk? Huma businesses. Mela qeghdin hemmhekk u qeghdin jahdmu mal- banek taghna biex jaghmlu l-qliegh.

Imh. A. Lofaro : Mhux ovvja.

Alfred Camilleri : Illum tant hemm enfasi kbira fuq il-money laundering u dawn l- affarijiet tat-terrorizmu u mhux terrorizmu, li jekk inti bazikament bank, ejja nghidu bank barrani, ghaddiet transaction, bdiet minn Malta u ghaddiet il-Corrisponding Bank, mela jekk jiena rrid inhallas fid-Dollaru jiena mmur go bank lokali biex inhallas bid- dollaru, l- bank lokali jrid ikollu l-Corresponding Bank tieghu li bazikament jghaddi t-transazzjoni u jhallas bid-Dollaru. Din hija semplici. Issa dak il-bank, dak il-bank, il-mument li jara dawn ir- riskji hu se joqghod attent iktar. Ghaliex se joqghod attent iktar? Ghaliex il-mument li dak il-bank jinqabad mir-regolatur tieghu li ghadda per ezempju transazzjonijiet li huma dubbjuzi, jista’ jkun jigi mmultat u l-multi huma kbar. Imma apparti l-multi ghandek the reputational risks and the reputational risks mhix xi haga li nistghu we under estimate it. Jiena the biggest issue hija, the bigguest issue hija – anke ta’ dawn l-istituzzjonijiet per ezempju li

relattivament zghar, banek zghar li gew investigati, apparti l- miljuni li nohorgu biex ninvestigaw, dawk huma concern mela le. Ghax inti bicciet minnhom j’Alla tkun dahhalt daqshekk, mela qed tonfoq hafna iktar. Mela allura ezattament dan xi qliegh hu? Imma apparti dik hija the reputational issue and the reputational risk you cannot – dik ma tistax tkejjilha. Mela allura ghandek din. Mela allura ghandek din, mela allura jien x’dejjem nghid lil kullhadd, sewwa, irid ikollna l-konvenzjoni, dan huwa progett taghna, nemmnu fih, ghaliex mhux kullhadd jemmen fih ta’. Ghaliex hawnhekk mhux li istituzzjonijiet tal-gvern biss huma nvoluti f’dawn il-holoq, hemm is-settur privat ukoll, sewwa? Jiena meta kont qed naghmel presentation lil xi hadd, group, kien hemm xi hadd qalli : allura inti tippretendi li jekk ghas-sahha ta’ l- argument jigi Dr. Azzopardi quddiemi u jiena jidhirli li Dr. Azzopardi m’huwiex ta’ fiducja kbira u jiena jidhirli li Dr. Azzopardi qed jaghmel certi, nibghatu ‘l hemm u nitlef lira? Nitlef lira? Kien hemm min qalieli din.

Imh. J. Said Pullicino : Dik Malta le, Malta qeghdin.

Alfred Camilleri : Issa dik qed tghidha inti u jiena r-risposta kienet . . . Imh. J. Said Pullicino : Dik hi l-verita’.

Alfred Camilleri : . . . kienet iva kullhaddd irid ikun il-gate keeper hawnhekk. Li naqbdu u nhallu kollox ghaddej u mbaghad nippretendu, across the board, sewwa?

Dr. J. Azzopardi : Hekk hu.

Alfred Camilleri : U mbaghad nghidu issa jaraha haddiehor dik ghax il- problema mhix tieghi. Il-problema hija ta’ l-FIAU, l-problema hija ta’ l-MFSA, l-problema hija ta’ l-MGA, l-problema hija tal-pulizija –

dik m’hijiex tajba. U allura bazikament irridu nemmnu fil-progett. It-tieni li nghidilhom li rridu nemmnu li bazikament din hija to hour collective benefit, mhux ghall- individwal sewwa, ghax ahna bhala pajjiz minn hemmhekk naqilghu x’nieklu u minn hemmhekk irridu, sewwa, u minn hemmhekk irridu, mela allura minn hemmhekk, sewwa. It-tielet irridu nemmnu u rridu nkunu serji bizzejjed, sewwa, u nirrisolvu dak li do the right thing. X’inhu tajjeb? Li lil Dr. Azzopardi mmur nirrapurtah jiena u ntella STR fuqu – skuzani Dott qed nuzak, jigifieri biex ma nifthemux hazin. Jekk hemm bzonn intella STR – mela operaturi hemm barra, jekk hemm bzonn, sewwa, itellghu STR fuq xi hadd ghandhom itellghuha.

Dr. J. Azzopardi : Yes.

Alfred Camilleri : U araw ir-rapport ta’ l- FIAU – ghandna oqsma fejn il-livell ta’ l-STRs ghadhom baxxi u jiena lil dawn li jigu biex nghamlulhom il- presentation u jghidluli x’se naghmlu, x’se naghmlu, nghidlu : mhux x’se naghmlu, mhux x’se naghmel jien, x’se naghmlu ahna flimkien. Din m’hijiex problema ta’ Alfred Camilleri, tas-Segretarju Permanenti ta’ dan ill-Ministeru, sewwa, li hafna jahsbuh li jaf jaghmel kollox. Mhux veru din, mhix verita, mhix verita. Din hija problema ta’ kullhadd u problema kollettiva, problema kollettiva. Jigifieri jekk inti m’intx lest li qabad id f’id ma l-awtoritajiet regolatorji u taghmel xogholok, mela l-katina, l-katina, il- famuza katina u meta nurihom din tinqata’, din hija l-katina mbaghad tkun, din hija l-katina, holqa maqtuha. U allura hemmhekk huwa importanti. Skuzani imma din importanti issa la qeghdin hawn.

U r-raba’ punt huwa billi nahdmu tajjeb and we will not let go biss ikollna framework li jkun sostenibbli u effettiv. Jigifieri ejja nghidu

jirnexxielna nghaddu minn dan it-test li gej, jekk l-ghada ninsew kollox, ninsew kollox, sewwa, mela bil-Malti hemm espressjoni, mhux se nghidha, kieku qieghed x’imkien iehor nghidha imma sewwa, bil-Malti safi, xi haga ghidt f’wicc kollox, litteralment, li stajna ma ghamilna xejn, sewwa. U dejjem nghalaq b’din jiena, no biased hopes, latitudes or good intentions will save us, nobody could deliver success for us, we have to work and earn it. Dak huwa l-messagg li dejjem nghaddi jiena. Nibda minni l-ewwel wiehed, lill-istituzzjonijiet kollha, morru gibuhom wiehed, wiehed hawnhekk, mhux qed nistedinkom biex iggibuhom ta’ ha ttawlu l- process imma gibuhom. Ghidilhom x’nghidilhom, morru ghamlu xogholkom, morru ghamlu xogholkom. Jiena biex dak isir anke azzardajt u skuzani ta’ u jahfirli forsi l-Prim Imhallef ta’ bhalissa u ta’ qablu, sewwa, anke azzardajt mort hemmhekk u ghidltu : isma hemm l-inkjesti, dan huwa parti mportanti mill-process. Jien mhux qed nghidlek morru igru ghalquhom , mhux qed nghid hekk. Dik hija taghkom. Jien mhux se nindahal morru ghalquhom kif tridu imma biex tkunu tafu xi jfisser dan ilprocess. Skuzawni imma anke hemmhekk mort, jien mort ghand kullhadd. Il-kabinett ghidtlu, m’hawnx constituted body iehor li m’ghidtlux sewwa?

Imh. J. Said Pullicino : Importanti li nsaqsik jekk ghamiltx dan il-lecture lill- Kabinett ghax nahseb illi utili.

Alfred Camilleri : Ghamiltu wkoll.

Imh. J. Said Pullicino : Dak l-importanti.

Alfred Camilleri : Ghamiltu wkoll. Meta semmejtilkom laqgha minnhom hija presentation dwar il-Moneyval lill-Kabinett din kienet. Kienet iktar

dettaljata minn din, kienet iktar dettaljata minn din, ghamiltu wkoll. Dan id-diskors jiena nghidu lil kullhadd sewwa, nghidu lil kullhadd. Issa nieqaf hawnhekk.

Dr. J. Azzopardi : Sur Camilleri, il-Greco s-sena li ghaddiet fir-rapport taghhom qalu li Malta ghandhom on paper an impressive infrastructure fejn jidhlu l-mekkanizmi. Il-problema hija l-implimentazzjoni. Issa b’mod konkret, b’mod konkret, to the point fil-qosor jekk joghgbok – inti issa inti ghadek kemm semmejt l-STRs, rightly so. Case in point, fejn falliet is-sistema meta ma sarx STR mill-Pilatus Bank?

Alfred Camilleri : Jekk kien hemm lok li jsir STR dak l-obbligu jekk ma giex onorat kellu jigi onorat. Hija kwistjoni ghamel xogholok. Jekk jiena xogholi kien li naghmel STR, mela allura suppost ghamiltu.

Dr. J. Azzopardi : U min ghandu d-dover illi jekk hemm lok ta’ STR li ma sarx jiehu passi fuq STR illi kellu jsir u ma sarx?

Alfred Camilleri : Dik hemmhekk hemm l-awtoritajiet regolator. Ghandek ir- regolatur l-MFSA, ghandek imbaghad l-FIAU. Dana jiena . . .

Dr. J. Azzopardi : It-tieni haga sur Camilleri. Kellna s-sur Gerthy u saqsejnieh fuq l- accountancy board f’hin minnhom u fit-twegiba tieghu ghad domanda tieghi qalli din id-domanda ahjar taghmilha lis-sur Camilleri. Issa jekk nista’ nsaqsik, ghax hawn qed niddiskutu, naraw is-sistemi u l-mekkanizmi humiex jahdmu kif suppost. Minghajr ma nidhol f’xi kaz partikulari, inti konxju ta’ ghaliex l- accountancy board ma hax passi, meaning, irtira licenzja ta’ operator jew operaturi li minhabba l-abbuzi li ghamlu f’xogholhom bhal accountants jew firms ta’ accountants, taw isem hazin lil Malta u nies bhalek jispiccaw imorru bara minn Malta jsaqqfu

wicchom, jiddefendu r- reputazzjoni taghna? Ghaliex l- accountancy board, sa fejn taf int, jekk inti qieghed f’pozizzjoni tghid, ma hax pass?

Alfred Camilleri : Mela, min jirreferikom ghas-sur Camilleri biex jehles mill- . .

.

Dr. J. Azzopardi : Lis-sur Gerthy saqsejtha sur Camilleri, open Court.

Alfred Camilleri : Ma jimpurtax, ma jimpurtax. Imma dik hija normali ta’, normali li across government hafna drabi jghidu ghax il-Perm Sec tal-Finanzi u hemm hafna, jien allavolja fini daqshekk, daqs tikka fini fit-tul imma hemm hafna jinhbew warajja, hemm hafna. Ma jimpurtax, ma jimpurtax, jiena qatt ma nabdika, and I will never abdicate u qatt ma nghid ma nafx. Mela l-accountancy board huwa bord awtonomu, jahdem b’mod indipendenti u ghandu l- istess status bhal l-MFSA u l-FAIU, l-accountancy board. Twaqqaf fin- nineteen seventy nine (1979), parti mill-Accountancy Professions Act, bazikament dan ghandu Bord hemmhekk professjonali, jinhatru mill-Ministru essenzjalment. Issa l- accountancy board jiena nkun naf x’inhu jaghmel biss, biss, fejn jidhol mill-att amministrattiv.

Dr. J. Azzopardi : Sewwa.

Alfred Camilleri : Jigifieri jekk hemm kazijiet, jekk hemm kazijiet, jiena la jiena parti mill-accountancy board, la qatt attendejt laqgha ta’ l- accountancy board sewwa, la naf x’jiddiskutu l-accountancy board, la ghandhom id-dover, anzi ma ghandhomx id-dover li jghiduli x’jiddiskutu l- accountancy board. Ghalxiex? Ghaliex, u naf ghalxiex qed tirreferi, ghax jiena mhux bahnan sewwa? U certi affarijiet li gew referuti lill- accountancy board kienu pubblici.

Dr. J. Azzopardi : Yes sir.

Alfred Camilleri : Mela allura ma nistax jiena ma nkunx naf. Dr. J. Azzopardi : Hekk hu.

Alfred Camilleri : Jiena nkun naf, sewwa, nkun naf. Imma m’ghandix dritt nistaqsi isma jekk hemm din inti x’ghamilt, ghax ir-risposta tkun tindahalx. Dik m’hijiex responsabilta tieghek.

Imh. J. Said Pullicino : Il-Bord ghandu funzjoni kwazi gudizzjarja u . . .

Alfred Camilleri : Iva, dika m’hijiex responsabilta’ tieghek. Daka inti tindahalx u l- mument li ha tindahlilna fuq dawn l-affarijiet inti qed tikser il- ligi – jien ma naghmiliex dik. Daqs kemm jiena mmur nistqsi lill- FIAU lil min qeghdin jinvestigaw. I will never do it. Daqs kemm immure jiena nistaqsi lill- MFSA lil min qed jinvestigaw. Il- pozizzjoni tieghi ma tippermettix . . .

Dr. J. Azzopardi : Very good.

Alfred Camilleri : . . . mhux biss inkun qed nikser il-Ligi imma oltre minn hekk, oltre minn hekk inkun qieghed inpoggi lil min nistaqsi fi problema kbira. Mela jiena ma nafx.

Dr. J. Azzopardi : Ok. Ok.

Alfred Camilleri : Issa l-ahjar hija jekk intom tridu tkunu specifici, gibu l- persuna responsabbli ghaliex ejja nghiduha kif inhi . . . .

Dr. J. Azzopardi : Naqblu.

Alfred Camilleri : . . . jiena m’iniex involut f’dawk il-dawn imma wahda rrid nghid hawnhekk, kull meta l-accountancy board u gew, qaluli wara li kien hemm xi rizultati ta’ xi nkjesti u qaluli ahna din biex narawha fid-dettal ghandna bzonn dawn l-expertise u ghandna bzonn din l-ghajnuna, jiena lill-accountancy board ghidtilhom ghiduli xi trid u jien niffacilitaha, jiena naghtihulkom. Ma ghamilt

xejn differenti milli naghmel fil-konfront ta’ l-FIAU, fil-konfront tal- pulizija, sewwa, fil-konfront tal-pulizija, fil-konfront ta’ l-MFSA, l- MGA u ohrajn. Jiena dejjem nghidilhom morru ghamlu xogholkom. Kullhadd jaf x’ghandu jaghmel u ma ghandux bzonn direzzjoni minn Alfred Camilleri. I am sorry. Jien biex naghmel xogholi sewwa, lili hadd ma hu qed jigi jghidli mur ghamel dan hawn. Inqast ta’ u ghandi nuqqasijiet, sewwa, u ghandi nuqqasijiet. Nirringrazzjakhom talli smajtuni.

Dr. J. Azzopardi : L-ahhar haga sur Camilleri, l-ahhar haga. In vista tal- Moneyval u l- importanza li nevitaw il-grey listing, inti – jekk intix konxju, mhux bilfors inti konxju, pero’ jekk inti konxju illi ghaddej process biex Malta tiffirma the Status of Forces Agreement, is- SOFA, ma l-Istati Uniti ta’ l-Amerika nkontra kambju l-ghajnuna ta’ l-Istati Uniti biex nghaddu mill-ezami tal-Moneyval?

Alfred Camilleri : M’inhiex konxju le. Dr. J. Azzopardi : M’intix konxju.

Alfred Camilleri : Jiena kull ma jiena konxju huwa minn dak li deher fil- gazzetti, wahda mill-artikli kien hemm ukoll rapprezentant tal- Ministru tal-Finanzi, li jiena ma kontx jien, jiena ma kontx jien, sewwa? Imma la Moneyval allura hasbu xi hadd li din, sewwa, li ma kontx jien u nerga nghidha u nirrepetiha, I underline it li ma kontx jien, u jien ghidtilkom x’messagg nghaddi. Ghidtilkom ukoll u jekk tridu nhallihielkom din sewwa, halli ddahhluha parti mill- dan taghkom, x’nghid jiena lil kullhadd sewwa, ghaliex din li qed tghid inti, jigifieri jiena ma jiena konxju minn xejn minn dan, m’inhiex imdahhal fihom u ma nidholx fihom sewwa, imma din deheret fil-gazzetti wkoll, front page fit-Times jidhirli, sewwa, din

deheret ukoll. U allura jiena dejjem nghaddi dan il-messagg tal- pious hopes u mhux pious hopes u li kullhadd ghandu bzonn jaghmel xogholu, sewwa, u ghalhekk semmejt il-pjaciri jien. Jien din mhix kwistjoni – dina kwistjoni, dina kwistjoni, li inti trid tmur hemmehkk, hemmhekk ghandek ruxmata pajjizi, ruxmata pajjizi u ghalhekk ghidt: ejja nemmnu li dan huwa progett taghna, ejja nemmnu li dan huwa progett importanti ghal pajjizna. Dan m’huwiex ghal Moneyval, dan mhuwiex ghal FAPF. Fuqiex qeghdin nitkellmu hawnhekk? Jekk ahna m’ahniex se nemmnu f’dan, mela allura nistghu ma naghmlu xejn ghaliex kullma se jigri huwa, kull ma se jigri huwa nghaddu mill-Moneyval imbaghad ma jitkompliex, ma hemmx sostenibilta. Mentri jiena, mentri jiena, mentri jiena dejjem nenfasizza, dejjem nenfasizza u ha nghidilkom x’inhuwa, sewwa, u ha nghidilkom x’inhuwa l-objective ta’ l- ezercizzju li jiena qieghed nipprova flimkien ma’ shabi, hemm team shih u tax-xoghol li qeghdin jaghmlu nirringrazzjhom. X’inhuwa l-objective? A sustainable, sustainable, mhux ta’ issa, ta’ issa, sustainable, sewwa. Min imur jistudja ghall-ezami, sewwa, jigbor kemm jista’ jkun malajr hekk l-affarijiet biex jghaddi mill- ezami u wara jinsa kollox daka all right ghadda mill-ezami, imma x’servieh imbaghad? L-istudju li taghmel inti, l-ezami huwa mportanti, imma l-istudju huwa li jservik ghal hajtek. Dak huwa. Mela jiena dejjem nenfasizza a sustainable proactive, responsive and effective. Effective tfisser li ninvestiga, sewwa, li ninvestiga, li min ghandu jaghmel l-STR jaghmelu l-STR, min ghandu jigbed l- attenzjoni jigbdu l-attenzjoni, ninvestigha, naghmel il-prosecutions li hemm bzonn, naghmlu l- asset recovery li hemm bzonn, ghaliex

hemmhekk l-iktar li dan qeghdin inbaghtu u intom dana m’huwiex xi haga, ma jiena qed nghid xejn gdid, dan xbajt nghidu fil-pubbliku bazikament.

Jiena f’seminar li organizza Dr. Manfred Galdes u jiena kont mistieden ghaz-zewg seminars minn ghandu dak, nindirizzhom, sewwa u gejt ikkwotat fil-gazzetti, this is almost missionary work. It is missionary work. It is missionary work. Ghaliex trid tikkonvinci u trid tikkonvinci irid ikun hemm twemmin u twemmin rejali. Twemmin mhux li tghaddi jew inkella li ssib lil xi hadd jghinek tghaddi mill-ezami. Dak – that is short term. Imma what we need is something medium to long term. Ma rridux xi haga li mbaghad nergghu nigu fejn konna mill-ghada, mhux hekk qeghdin nahdmu. U dak hu l-messagg li dejjem nghaddi jiena. Issa nieqaf hawnhekk.

Imh. J. Said Pullicino : Sur Camillier l-ahhar, qabel immorru biex niccaraw ukoll kwistjoni mal-Ministru Scicluna. Inti ghall-operat tieghek fi Projects Malta kont tirrispondi lil Ministru Cardona mhux lil Ministru Mizzi hux hekk?

Alfred Camilleri : Bazikament jiena fejn kien ikun hemm affarijiet relevanti li nghid lil Ministru, per ezempju minkejja li ahna fil-progett ta’ l- isptarijiet jiena l-iktar li sirt naf hija billi staqsejt flimkien mal- Ministru ovvjament lil min kien qed jahdem fuqhom li kien il- Ministeru ta’ l-Energija u l- kumplament insomma.

Imh. J. Said Pullicino : Imma l-Ministru tieghek kont – tieghek fuq Projects Malta kont izzommu up-to-date jew le?

Alfred Camilleri : Fejn kien relevanti iva

Imh. J. Said Pullicino : Fejn kien relevanti . . .

Alfred Camilleri : Jigifieri meta kien hemm l-issue darba semmewlna din ta’ l- isptar semmejtielu, ghidtielu,ghax hemmhekk dak li kien hemm bazikament. Il-powerstation . . .

Imh. J. Said Pullicino : Qed nistaqsik ghax il-Ministru tana l-impressjoni, jekk niftakar tajjeb ta’, li ma kienx infurmat fuq xejn fir-rigward ta’ l- isptar, jekk niftakar tajjeb.

Alfred Camilleri : F’ta’ l-isptarijiet l-ewwel nett Projects Malta ma kelliex x’taqsam wisq u araw ir-rapport ta’ l-awditur u jikkonferma dan sewwa, u l- informazzjoni kollha li gibna, kollha li gibna – jiena gibtha minn zewg (2) sorsi, jien, mhux minn Projects Malta. Projects Malta ma kien hemm xejn, sewwa. Gibtha minn zewg (2) sorsi jien. Il-Ministru gabha minn tlieta (3). Mela jiena gibtha, minn informazzjoni li kont ingib mill-Ministeru ta’ l-Energija sewwa, u mil- – issa dina kemm qabel u kemm wara, u daka kienu ghamlulna xi tnejn (2) jew tliet (3) presentations, kien hemm il- Ministru wkoll dwar il-progett x’inhuwa, l-mudell finanzjarju. Il- mudell finanzjarju kien pretty straight forward. Il-Gvern se jaghti dak li qed jonfoq fuq dawn l-isptarijiet diga lill-koncessjonarju biex jixtri s-servizzi, jigifieri se jibqa’ jaghtihomlu dawk, imma mbaghad il-koncessjonarju seta’ jzid element iehor, faxx iehor ta’ turizmu, ta’ turizmu, u allura dak huwa l-aspett kummercjali u minn hemmhekk kellu jigi bazikament il-qlieh tal-koncessjonarju. Ghaliex? Ghax dak li jghaddi l-gvern f’termini ta’ budget, dak hafna minnu jmur ghas-salarji. Is-salarji, l-haddiema li hemm go dawn l-isptarijiet huma kollha mpjegati tal-gvern prattikament, huma impjegaw ukoll. Mela minn hemmhekk kienet tigi l- informazzjoni u minn meetings teknici sepcjalment fuq il-budget,

ghax kieku – kieku ma kelliex l-informazzjoni kieku ahna ma ghamilniex budget, sewwa. Il-budget beda mit-two thousand and sixteen (2016). Mit-two thousand and sixteen (2016) u minn hemmhekk gibniha. Issa l-Ministru apparti dawk is- sorsi kellu sors iehor. Il-Kabinett. Jien ma kellix.

Imh. J. Said Pullicino : Kif wiehed jispjega mbaghad li fi zmien sentejn kien hemm dak id- debuff kollu, tilfu tletin (30) miljun, ma nafx. Jekk kienet so early in the day u ntilfu dawk il-flus kollha?

Alfred Camilleri : Jiena ma nafx. M’inhiex involut fuq l-aspett kummercjali, jiena m’iniex involut hemmhekk. Imma jiena bazikament involut fuq il-lant tal-budget, dak li ghandu x’jaqsam finanzi pubblici.

Imh. J. Said Pullicino : Imbaghad fit-transfer mill-parti ta’ Steward Health Care dak ma kellkomx x’taqsmu intom, dik haga kummercjali wkoll.

Alfred Camilleri : Dik hija xi haga kummercjali. Ahna ma konniex le, ma dhalniex fiha.

Imh. J. Said Pullicino : Ma nvolviex il-gvern?

Alfred Camilleri : Le. Le l-gvern kien involut, xi hadd kien involut. Mhux jien.

Imh. J. Said Pullicino : Mhux il-finanzi, sewwa, allura ovvjament il-gvern kien involut ehe.

Alfred Camilleri : Nahseb li fuq livel ta’ Kabinett kien hemm informazzjoni. Imma dika jien m’inhiex membru tal-Kabinett allura jien ma nafx, tistaqsix lili.

Imh. J. Said Pullicino : Imma meta jkollkom short fall ta’ thirty (30) million per ezempju xi tkun ir-rejazzjoni, I mean ammonti kbar hu, jekk hu veru ghax ma nafx jien jigifieri.

Alfred Camilleri : Ma nafx.

Imh. J. Said Pullicino : Jekk hu veru kien hemm a short fall ta’ thirty (30) million, ma nafx jiena.

Imh. M. Mallia : Ok? Lesti? Grazzi hafna. Imh. A. Lofaro : Grazzi.

Din hija x-xhieda ta’ Alfred Camilleri dettata minnu stess.

Niddikjara li traskrivejt bl-ahjar hila tieghi x-xhieda ta’ l-istess xhud.

Margaret De Battista Traskrittrici