L-Atti tal-Inkjesta datata 19 ta' Novembru 2019, rigward skont it-Termini ta’ Referenza ta’ l- Inkjesta Pubblika dwar l- Assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia.

Seduta miżmuma llum l-Erbagha 12 ta’ Awwissu 2020, fid-9:30 a.m. fit- Tieni Sular, Awla 20, il-Qorti.

Jixhed l-Onorevoli Ministru l-Professur Edward Scicluna ibin il-mejtin Emanuel u Emelda nee` Bugeja, imwieled ir-Rabat Malta u residenti n-Naxxar bil-Malti u bil-gurament tieghu jghid :

Chairman Imhallef M Mallia :

Profs, nghid sew illi inti kont involut fil-Ministeru tal-Finanzi mill-bidu nett – minn 2013?

Ix-Xhud :

Iva minn Marzu tat-2013 sal-lum.

Chairman Imhallef M Mallia :

Sal-lum.

Ix-Xhud :

Sal-lum.

Chairman Imhallef M Mallia :

U dejjem tokkupa d-dekasteru tal-Ministeru tal-Finanzi.

Ix-Xhud :

Il-kariga ehe; issa infeteah ftit, giet mizjuda l-Financial Services, imma l- Finanzi baqghu hemmhekk.

Chairman Imhallef M Mallia :

Voldieri mela inti kont midhla biex nghid hekk tas-sistema ta’ Kastilja mill- bidu nett.

Chairman Imhallef M Mallia :

‘Is-sistema ta’ Kastilja’ ma nistax nifhem x’ qed tghidli…

Chairman Imhallef M Mallia :

All right; mela lil Keith Schembri inti hemm tafu dejjem.

Ix-Xhud :

Iva.

Chairman Imhallef M Mallia :

Dejjem hemm dak.

Ix-Xhud :

Bhala Chief of Staff.

Chairman Imhallef M Mallia :

Bhala Chief of Staff tafu dejjem hemmhekk.

Ix-Xhud :

Yes iva.

Chairman Imhallef M Mallia :

X’ taf tghidli dwar ir-relazzjoni bejn il-Prim Ministru Muscat dak iz-zmien u Keith Schembri?

Ix-Xhud :

Kienu team maghqud u kienu kapaci wkoll jibnu team. Jigifieri that’s.., ir- rizultati tawhom. Jigifieri fis-sens tat-tmexxija tal-gvern kienu jidhlu f’ kull dettal u kellhom relazzjoni tajba ma’ kulhadd u b’ mod illi kien hemm teamwork.

Chairman Imhallef M Mallia :

Inti kont parti minn dan it-team fejn almenu fejn jirrigwarda l-Finanzi?

Ix-Xhud :

Issa meta qed nghid ‘teamwork’ qed nitkellem fuq bazi ta’ gvern. Pero` bhal kull gvern u f’ kull pajjiz ikun hemm dak li nghidulu ‘kitchen cabinet’; jigifieri jkun hemm erbgha min-nies dejjem hemmhekk u jidhlu f’ certu affarijiet. No, jien ma kontx parti minn dak il-kitchen cabinet.

Imhallef A Lofaro :

Min kien l-kitchen cabinet?

Ix-Xhud :

Jigifieri jiena kont id-dar kont nghidilha – isma’, jiena ghandi espserjenza u dan kollu fin-negozjati kif qatt ma jdahhluni biex ninnegozja .., f’ kwalunkwe

haga ta’ jigifieri, mhux partikolarment dawn is-suggetti li qeghdin it-tnejn li huma concerned intom.

Imhallef A Lofaro :

Min kienu Profs?

Chairman Imhallef M Mallia :

Min kienu dawn il- ‘kitchen cabinet’ biex nghidulu hekk..?

Ix-Xhud :

Ma nistax .,. ghax din hija opinjoni tieghi

Chairman Imhallef M Mallia :

Le, smajniha din.

Ix-Xhud :

Jigifieri ma kienx hemm kamra miktuba ‘kitchen cabinet’!

Imhallef A Lofaro :

U mhux hekk!

Ix-Xhud :

Jigifieri inti tara certu Ministri iktar close minn haddiehor u ..

Imhallef A Lofaro :

Mela kien hemm il-Prim Ministru u Keith Schembri; u min kien hemm iktar please?

Ix-Xhud :

Le jien ma nistax insemmi ismijiet ghal raguni li din hija opinjoni tieghi, illi jien ma kontx parti minn l- ‘inner core’ illi thossok illi inti excluded minn certu affarijiet; imma ma kellix dik l-intimita`. Mal-Prim Ministru kienet haga…

Imhallef A Lofaro :

Kien hemm Konrad Mizzi forsi wkoll?

Ix-Xhud :

… koretta bl-emails u etc, imma mhux.., kif naqbad nghid?, buddy buddy. That’s what I mean.

Chairman Imhallef M Mallia :

All right, mela fhimtek. Issa jekk nigu ghal dawn il-progetti kbar ..

Imhallef A Lofaro :

Imma nahseb li kien hemm Konrad Mizzi hux?

Dr Therese Comodini Cachia :

Sur Imhallef, jekk tippermettili; ara Profs Scicluna, min ikun fil-politika l- inner core jgharfu, jew almenu jhossu; u allura inti li ilek daqstant fil-politika, meta hawnhekk fix-xhieda tghid li kien hemm ‘inner core’ jew kien hemm ‘kitchen cabinet’ zgur illi qed tirreferi inti ghal xi persuni. Nahseb illi dan il- Bord huwa importanti li jkollu idea inti ghal min qed tirreferi. Issa jew tghidilna inti jew insemmulek ismijiet ahna.

Imhallef A Lofaro :

Hekk hu.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma nixtieq naghtik l-opportunita` illi tesprimi l-hsieb tieghek forsi tghidilna lil min kont tara li huma l-inner core?

Ix-Xhud :

Qed nitkellmu fuq …; Le ghax jiddependi min what is at stake. Jigifieri din mhix xi haga li ….

Imhallef A Lofaro :

Dwar il-kuntratti l-kbar jekk joghgbok

Ix-Xhud :

I mena kulhadd jaf il-closeness ta’ Keith mal-Prim Ministru, u li kienu almost the one in the same; fis-sens ta’ team. Fuq dawn il-progetti illi jissemmew tal- power plant u ta’ l-isptarijiet kien hemm Konrad maghhom. Jigifieri, s’ hemmhekk nista’ nghid. Jigifieri l-ohrajn ma nistax nikkonkludi zgur li kienu hemm jew le, ma nistax nghid.

Imhallef A Lofaro :

Imma dejjem dawk it-tlieta hux?

Chairman Imhallef M Mallia :

Almenu f’ dawn li semmejt ..

Imhallef A Lofaro :

F’ dawn il-progetti li semmejna.

Chairman Imhallef M Mallia :

1. lectrogas, l-isptarijiet

   Ix-Xhud :

   Iva ehe.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Almenu almenu f’ dawn ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ehe, kienu taht l-entita` Projects – Projects Malta; illi kienu wkoll ..; nixtieq naghti ftit il-mod kif naraha jiena. Issa jekk nizvijja ghiduli mill-ewwel. Jiena..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Sorry ta’, iktar milli kif taraha inti, kif kienu l-fatti. Intom kif kontu toperaw

   
   

   Ix-Xhud :

   Hekk hu. Hemmhekk ser nasal; yes yes

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Il-Cabinet per ezempju.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ahna, il-Ministeru tal-Finanzi responsabbli ghal ‘il fuq minn hamest elef u mitejn miljun Euro fis-sena; dan tfisser spiza ta’ hamsa u ghoxrin bejn wiehed u iehor miljun kull jum. Li l-mod kif nikkontrollaw mhux li noqghodu naraw f’ dak il-progett noqghodu ninnegozjaw, imma li naraw li s-sistemi jkunu in place. Jiena dhalt fil-politika biex naghmel bidla ghall-ahjar u nasheb li ghallinqas nitkellem ghalija nnifsi nista’ nghid illi rnexxieli. Jiena minn l- ewwel sena gibt il-fond monitarju internazzjonali biex ihares lejn il-Ministeru tieghi u jikkomparah ma’ pajjizi ohra u jghidli fejn nista’ nbiddel. Dak kien l- ewwel rapport fit-2014, sena wara li gejt. Fl-istess sena ghaddejt il-Fiscal Responsibility Act li biha hemm trasparenza fis-sens illi fejn qabel la kien ikun hemm half yearly report, la annual report finanzajrju; la plan, u la xejn. Jigifieri dan issa ghandna Fiscal Council independenti u responsabbli li jikkoregi kwalunkwe haga li nohorgu ahna fil-finanzi tara illi mill-Fiscal Council johorgu opinjoni fuqha. Minn tliet ekonomisti iccerjati mill-Fiscal Council. Is-sena ta’ wara jiena bghatt ukoll illi l-IMF biex jghinuni dwar kif jghinuni fil-merger tat-taxxa; dawn huma kollha rapporti ghamilt il-photocopy biss tal-faccata pero` lest li nissabmitjahom jekk titolbuni. Fit-2016 fil-Public Procurement ghamilna ir-regulations kollha ta’ l-EU. Applikajnihom u implimentajnihom.

   
   

   Xi haga li tikkoncerna l-kaz ta’ l-isptartijiet u l-public concession kien illi fl- istess sena ghaddejna l-ewwel darba, ghax Malta ma kienx hawn, il-guidelines ghal concession contracts regulations. Jigifieri qabel kienu l-concession..,

   mela, dawn il-hames biljun ewro jintefqu bi tliet modi; jew mill-Ministeru. Ahna naghtu lill-Ministeri, mhux ahna nonfqu direttament, ahna naghtu l- entitajiet. Hemm mija u hamsa u sittin (165) entita` tal-gvern illi jistghu jonfqu, up to a certain level. ‘Il fuq immoru ghandi l-kuntratti. Il-kuntratti ghandhom seba’ mitt miljun jghaddi minn taht idejhom li huwa fil-Ministeru tal-Finanzi, indipendenti xorta, imma l-ligi tirrikonoxxi illi barra dawn il- proceduri li mill-Ministeri u mill-kuntratti hemm schedule 3 illi kull min hu elenkat, u din qieghda fuq il-Mejda tal-Kamra jigifieri fil-parlament, kull min hu elenkat bhala schedule 3 ghandu s-setgha illi jghaddi mill-proceduri kollha tal-kuntratti imma jaghmilhom hu. Qabel kien irid ikun parallel, ma kienx hemm regulations. Ahna fit-2016 hirgna r-regulations, imma illi jaghzel il- Bord, illi jaghmel id-due diligence, illi jaghmel specifications. All through sa l-ahhar; u jibqa’ sejjer il-parlament dirett minghajr ma jigi fil-Ministeru tal- Finanzi. Issa ma jfissirx li m’ ghandux. Ahna konna nitolbuhom jigifieri b’ ittri, irridu nkunu nafu, – “x’ intom taghmlu? Tistghu taghtuna kopja ta’ dak il- kuntratt? U tista’ taghtina l-informazzjoni? Tista’ tghidilna x’ inhi l- implikazzjoni ghal finanzi?” Jigifieri ghandna files shah ta’ ittri li nitolbu din l-informazzjoni f’ kwalunkwe progett illi jkun fuq schedule 3.

   
   

   Issa fit-2016 – 17, li hija revoluzzjoni kbira ghal gvern bdejna l-qalba mill- cash flow ghal accrual system. Mela qabel kienet semplicement fuq il-gvern li jdahhal u johrog qisu fuq pitazz bhal ma kienu fl-antik, naha wahda xi jdahhal u naha ohra x’ johrog, u allura jista’ ikun hemm ..m’ ghandekx kontroll sew. Ghaliex anke fl-ahhar tas-sena, jigifieri d-ditti privati kellhom l-accrual system, u l-gvern, sal-lum, ghax qed naqilbuha issa, bhal issa, ma ghandux, believe it or not! M’ ghandux ukoll u qeghdin issa fil-process li naghmlu, li jkun hemm qualified accountant f’ kull Ministeru; nghidu xi haga specjali. Biex taraw illi ahna mohhna fis-sistemi. U hemmhekk qlibna l-accrual system, giet tiswa lill-gvern hafna flus ghax is-software jrid jinqaleb. Hemm rezistenza, ghax in-nies kollha tal-gvern imdorrijin bl-antikwat ta’ cash flow system, imma bil-mod il-mod miexjin lejn dak il-pass.

   
   

   Fit-2017 ghaddejna ligi dwar il-Government Borrowing and Management of Public Act, jigifieri xi haga li l-Common Wealth ghejnuna biex naghmlu. Fit- 2018 ergajt.. , mela issottomettejna l-Ministeru tal-Finanzi ghal evalwazzjoni globali ta’ l-IMF it is called the fiscal transparency evaluation. Dan huwa test indipendenti illi kellna nissograw, nistghu nghaddu u ma nghaddux. Ghaddejna minnu. Kien hemm fejn hemm ghaddejna tajjeb hafna, u kien hemm ukoll tan-nofs. Dana gejna u nikkomparaw ma’ l-Ingilterra.

   
   

   Fis-sena ta’ wara fit-2019 bghatt ghal OECB biex jghinuna fil-finanzi fuq il- public procurement. Jitrenjaw lin-nies tal-kuntratti, jaraw is-sistemi moderni etc etc. Jigifieri xi haga li qieghda skattat ukoll riforma fil-public contracts.

   Fit-2019, jigifieri jien qed nghid kull sena minn 2013 sal-lum, ghaddejna l-…, mela, we repealed il-Public Finance Management Act li kien ilu ma jitbiddel minn 1962. Ghamilna bicca xoghol kollha li ghaddejna minn kullimkien, minn kull tip ta’ process fil-finanzi kollha tal-gvern. Ma kienux jissemmew credit cards, ma kienx hemm dawn il-virtual payment and so on. Imma iktar minn hekk. We repealed it, u dan issemma ghaddejnih fil-parlament fit-2019; bhala l-Public Finance Management Act. Jigifieri s-sistemi, ahna ma ahniex Pulizija. Ahna meta nissuspettaw xi haga nghidu jew l-internal audit l-IAID u ghamilniha hafna drabi, jew jarah l-auditor general jew ingibu l-Pulizija. Jigifieri ahna qeghdin hemm biex is-sistemi jkunu kemm jista’ ikun trasparenti u fullproof. U fuq dan nahseb illi bhal ma qeghdin taraw ghamilna minn kollox biex dan isir. Issa jekk ikun hemm, bhal ma qed tallegaw, xi frodi jew inkella xi affarijiet ohra dawn huma kazijiet illi nisperaw li l-istituzzjonijiet taghna jkunu jistghu jmexxu kontra l-perpetrator.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` nifhem jien ghaliex naqbel illi dan li qed isir kien xoghol tajjeb; beda fit- 2016, jigifieri way back qabel il-Panama Papers basically jew inkella.. u huwa pozittiv hu. Ma nistghux nimxu kontra tieghu, dan huwa pozittiv. Pero` ovvjament skont ma ghandna bhala feedback hawn li qed nisimghu hawn dawna l-istrutturi x’ imkien fallew. Issa ahna nixtiequk li tghidilna fejn fallew. Ghax jekk inkunu nafu fejn fallew forsi nsibu soluzzjoni ghaliex fallew. Jigifieri l-pozizzjoni hija dik kif narawha ahna. U dina grat mhux fil-Ministeru tieghek biss imma anke f’ Ministeri ohrajn. Ix-xoghol ikun qed isir, sar tajjeb skont li hu, ghax hemm bzonn naghmlu hekk, isir hekk, etc., u hu kollu tajjeb dan. Along the line, u dan jirrizultalna diga`, imma inti trid tghidilna min-naha tieghek issa, along the line gara xi haga fejn dawn l-affarijiet baqghu qisek qed tara l-karti inti. Ghax fil-prattika kien hemm allegazzjonijiet, imma bicciet minnhom lanqas huma allegazzjoni, bicciet minnhom huma fatti, tajjeb? Illi wasslu ghal dak illi wasalna fih, li intom stess fil-fatt taccettawh. U dan huwa accettat illum, naqblu kollha li kien hemm problema, u problema gravi, tajjeb? U bicca minnha forsi waslet ukoll ghal dan l-assassinju, tajjeb? Allura ahna rridu nkunu nafu fejn f’ din ic-cirkostanza minkejja li hemm dawn l-isforzi kollha biex inti tirregola l-affarijiet, fallejna, ghax fallejna zgur hu! Issa all right, ser ikollok haradeple u mhux haradeple. Imma trid issa tghidilna fejn inti. Trid tghidilna fil-Kabinett kif hadmet din il-bicca xoghol. Ghax waqt li inti qed taghmel dan ix-xoghol hadd iehor qed jimminakom. Fthemna? Jigifieri ahna kellna hawn min jghid li gie tradut, min gie dispjacut, u min hekk u min hekk. Dan ma jfsser xejn illum, tajjeb? Uu trid tghidilna x’ gara hu.

   Ix-Xhud :

   Hekk hu. Jiena ma nistax nikkonverti lil hadd jew nakkuza lil hadd. Imma s- sistemi rridu-…; jigifieri naqbel mieghek illi jekk ikun hemm kaz hemm weakness illi trid tindirizzaha. Jiena anke tkellimt ma’ shabi l-Ministru tal- Finanzi l-Irlanda fuq il-concessions, kien jghidli iva, dawk huma apparti, pero` l-ebda.. ma jkunux l-agenzija tal-kuntratt tal-public programme ma tkunx taf! Jigifieri hawnhekk ghandna iva, weakness illi rridu nindirizzawha, illi dawk li jkunu under schedule 3, bhal issa ghandna l-infrastructure Malta per ezempju qeghdin fuq schedule 3, ghandna l-local..; jigifieri jridu jkun hemm mod fejn ma jistghux, ghax ghalkemm ghandhom il-fakolta` b’ schedule 3 illi jaghzlu n- nies u dana kollu, ma jistghux ma jikkonsultawx mal-Public Contracts Committee jigifieri illi qed jara l-public procurement generali tal-gvern, anke biex jara l-istandards; u anke l-Ministeru tal-Finanzi. Jigifieri din illi interpretawha b’ mod illi joqghodu ‘l boghod, hlief fl-ahhar jigu xi presentation..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ministru, dana ghal futur, jew ghal prezent u ghal future. Ghal passat! Ghax ahna hawn qeghdin biex naraw il-passat. U fuq hekk trid tghina inti. Trid tghina fuq ic-cirkostanzi partikolari ta’ kull incident li gara. Ghax altrimenti qed nitkellmu x’ suppost isir, u naqblu. U llum nahseb forsi, almenu hekk hija l-impressjoni li qed isir sforz biex dawn l-affarijiet ma jergghux jigru. Imma x’ gara f’ dak iz-zmien? Ghax ahna fuq hekk qed naraw. Kellkom politika intom gusta? Taghmel sens; jekk tithaddem tajjeb, u tkun business friendly. X’ imkien din falliet. Fejn falliet, ma’ min falliet, ghaliex falliet, x’ passi ttiehdu

   …? I mean dawn li rridu nkunu nafu ahna. Ghax jekk ma tghidulniex intom, jekk il-Ministri tal-gvern tal-bierah u tal-lum ma jghinuniex u ma jghidulniex – hekk gara, jiddispjacina ma nistghux nimxu. Ghax minn hemm, il-qofol hemm qieghed. Jekk tghidlix ahna ltqajna ma’ dawn in-nies u ma’ dawn in-nies fallejna.

   
   

   Ix-Xhud :

   Sur Imhallef, nassigurak your concern is my concern. Illi pero` ahna ma ahniex Pulizija. Jigifieri meta jkun hemm xi nuqqas serju..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ministru, minthomx Pulizija minthomx .. imma intom membri.. intom Kabinett

   
   

   Ix-Xhud :

   Le le, fis-sens

   Imhallef A Lofaro :

   Imma intom responsabbli.

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes, li trid taghmel ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Mhux Pulizija; intom responsabbli

   
   

   Ix-Xhud :

   Le le jien qed nitkellem bhala Ministeru tal-Finanzi, issa mhux fuq il-.. ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Le, kwalunkwe Ministru fil-Kabinett huwa responsabbli.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghal Ministeru tieghu izjed u izjed; u ahna ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   U jekk tittiehed decizjoni kollettiva kull Ministru huwa responsabbli ghal dik id-decizjoni

   
   

   Ix-Xhud :

   Hekk hu.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jigifieri ma nistghux nghidu ghax ahna ma ahniex Pulizija!

   
   

   Ix-Xhud :

   ..staqsuni direttament halli inwegibkom ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Direttament.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Profs, il-preokkupazzjoni tieghi hija illi mill-bidu nett kien hemm allegazzjonijiet illi kienu inkwetanti, mit-2013. Wara l-ewwel granet kien hemm il-kwistjoni tal-Premier; il-kwistjoni ta’ Gaffarena. You follow imbaghad bdew isegwu wahda wara l-ohra wahda wara l-ohra. Intom bhala Ministeru tal-Finanzi, inti bhala Ministru, at the end of the day kont involut fihom dawn? Tajt il-kunsens tieghek?

   Ix-Xhud :

   No l-kelma ‘involut’ le, ghaliex tkun taht Ministeru. Ahna nghaddu l-flus lill- Ministeri, qed tifhem..?

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Imma inti l-Ministru, mhux accountable lejn hadd?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ha nghidilkom kif jahdem il-Ministeru tieghi. Il-Ministeru tieghi jircievi minuta minn ghand il-PPS li huwa s-segretarju tal-Bord bil-minute, u fuqha rridu nimxu. Jigifieri l-budget jallokaw fuq agreements li jkun dahal fihom il- gvern u gew approvati. Ma jistax jidhol.., per ezempju kien hemm MOUs; jekk MOUs jigi mibghut lill-Ministru, ahna l-Ministeru tal-Finanzi ma jistghux jattwaw jimplimentaw any MOUs.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Imma at cabinet level ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma jaghtux flus jekk ma jkunx agreement..

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   At cabinet level fejn kont involut inti dawn ma jigux diskussi?

   
   

   Ix-Xhud :

   Good question

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Iva jew le please?

   
   

   Ix-Xhud :

   Good question. Jiddependi l-mod il-process kif sar. Jigifieri jiena..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Mela ejja nimxu kaz kaz, trid?

   
   

   Ix-Xhud :

   Jekk inti tkun an item fuq l-agenda u jkun hemm paper inti tmur tistudjaha, taqraha; jien dejjem niehu parti attiva fil-Kabinett, u inkun nista’ nara. Jekk ma tkunx fuq l-agenda x’ irrid nipprepara? Irrid nipprepra jigifieri ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   …wiehed jista’ ..

   Ix-Xhud :

   Jigifieri jista’ jaghti l-kaz illi ma tkunx fuq l-agenda u ma jkunx hemm cabinet paper, u jew qabel fil-bidu fuq progress report, jew fl-other matters tista’ tqum u jghaddi affarijiet illi jkunu importanti.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Xi kultant kien hemm xi affarijiet, ippermettili, kien hemm xi affarijiet illi ahna sirna nafu bihom mill-gazzetti, mill-media. Inti min-naha tieghek bhala prezenza fil-Kabinett ma tqajjimhiex din il-kwistjoni? Isma’, ghaliex dawn jafu u ahna ma nfux? Minn fejn gabu dik l-informazzjoni …inti fil-Kabinett qiegehd Ministru ..

   
   

   Ix-Xhud :

   …jiena mhux ser immur inxandar fil-Kabinett! Jigifieri nista’ nghid li ghamilthom, imma x’ naghmel? Qed tifhem? Imma fis-sens li qed issaqsuni llum taht gurament u qed nghidilkom illi iva hemm li jkolli nghid nghidu fil- Kabinett. Kulhadd jafni Mr No, u jipprova jevaduni ghaliex iebes u dawn l- affarijiet kollha! Imma ghalhekk imbaghad jibdew manuvri illi jistghu..; min ikun irid jihhajgekja sistema, imma hu responsabbli ghalihom..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ministru ha nghidlek,

   
   

   Ix-Xhud :

   …. jigifieri jiena nerga’ nghid, minhiex il-Pulizija…

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   .. Ministru, dan li qed tghid inti nigu ghalih meta naraw issa kaz kaz x’ gara.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Hekk hu, kaz kaz.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` bhala principju, jigifieri qed nifhem illi dan il-kitchen cabinet jew anke Dipartiment jew Ministru iehor, jista’ jikkommetti l-Ministeru tal-Finanzi ghal spiza ta’ ma nafx kemm miljuni minghajr il-Ministeru tal-Finanzi ma jkun jaf!

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Giet diskussa fil-Kabinett.

   Imhallef J Said Pullicino :

   ….Ministeru tal-Finanzi lanqas biss ikun jaf x’ inhu ghaddej. U wara dan isib ruhu dan rinfaccjat b’ obbligazzjoni ta’ xi hadd li jaghmilha ma’ xi hadd iehor u l-pajjiz irid jaghmel il-fondi tieghu. Hekk is-sitwazzjoni?

   
   

   Ix-Xhud :

   Senior officials tieghi jridu jircievu u jien nircievi kopja ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Le le, imma. .

   
   

   Ix-Xhud :

   ..tad-decizjoni tal-Kabinett.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Iva, imma s-sistema hi dik impossibbli? Impossibli per ezempju ejja ha nsemmu lil Keith Schembri, ghax qed jissemma, imur jobbliga lill-pajjiz ghal xi haga ma’ xi haddiehor u int tkun marbut? Kemm tiffirmalu? Ghax kellna ahna Ministri li …

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes, dik hija xi haga ohra li wiehed irid jara; imma nghid yes ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma x’ kontu taghmlu ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Sekonda zghira.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   X kontu taghmlu ghidli lili.

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-Ministeru ma kien qatt jalloka flus jekk ma jkunx hemm cabinet decision u jew inkella ma tkunx budgeted. Mela fil-bidu tas-sena dawk il-hames miljuni u f’ dan kollu nidhlu f’ item item, line item xi haga li l-ebda pajjiz ma jidhol daqshekk ghax kull Ministeru barra minn Malta jkollu envelope u jkollu r- responsabbilta` biex jonfoqhom. Imma ahna very centralized u nodhlu line item line item. U jridu wkoll anke dak il-budget jigi mhux biss approvat mill- Kabinett imma mill-parlament ukoll. Jigifieri, ha naghti ezempu, dawk iz- zewg line items ta’ l-isptarijiet qeghdin hemmhekk, min ma jridx jarhom ma jarhomx hu, imma hemm qeghdin, line item, bin-number taghhom, wiehed ghal ta’ Ghawdex u l-iehor ghal ta’ Malta. Jigifieri kwalunkwe haga trid tigi

   approvata mill-Kabinett. Zgur illi l-Ministeru ma jirrilaxxax flus jekk ma jkunx hemm jew fil-budget.., jekk ikun hemm extra budgetry hemm request, ghandna kumitat t’ apposta ghaliex l-affarijiet jigru, fis-Sahha specjalment, illi they go over board, I mean over the line u nkunu rridu naraw on a case by case bases, jew inkella xi haga li jkun approva l-Kabinett outside the budget.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Jigifieri inti tista’ timmagina sitwazjoni fejn ikollok blind line fuq progetti magguri ta’ l-infrastruttura? Ta’ l-isptarijiet? Blind hekk?!

   
   

   Ix-Xhud :

   Iva iva, fil-kaz ta’ l-isptarijiet hemm zewg line items wiehed ta’ Ghawdex jigifieri kemm infaqna …;

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   …fuq ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Kemm hargu flus mill-gvern mit-tax payer ghall-isptarijiet t’ Ghawdex u ta’ Malta ghal dak il-progett, mhux ta’ Mater Die qed nghid, ta’dawk iz-zewg sptarijiet, jew tlieta trid tghidilhom, iva, qeghdin itemized fil-budget u gew approvati mill-parlament ukoll.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Iva, imma l-progett innifsu inpartu kemm inpartu; il-progett innifsu ikun gie approvat mill-Kabinett? Ghax din hi l-kwistjoni kollha; ghax kemm tonfoq materjalment imbaghad trid tonfoq. Imma l-progett innifsu minn japprovah? Min japprova kif sar? Min japprova ma’ min gie innegozjat? U ser nidhlu fihom wiehed wiehed dan.

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-Ministeru ta’ l-Energija kien responsabbli ghal Projects Malta, all right? U ahna konna naghmlu request biex itina l-informazzjoni, u wara, anke wara …

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U tidhlu ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Anke wara li ghadda irridu inkunu nafu d-dettalji. X’ inhi l-implikazzjoni? X’ inhuma l-kondizzjonijiet? Jigifieri mhux jien biss jigifieri. Anke ..

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma taf x’ jigri? Jigri li inti jkollok taghmel garanzija bankarja ta’ m anafx kemm-il miljun, tajjeb? Ghax il- ….. come-on hu!

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Kif fil-fatt gara.

   
   

   Ix-Xhud :

   Qeghdin naqblu li hemm weakness hemmhekk; jigifieri qeghdin naqblu.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jekk nista’ ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Il-problema mhux il-weakness..; ghax ahna bejnietna l-affarijiet jimxu skont il-bzonn u dan kollu. Il-problema hi meta dak li jrid jipprofitta ruhu, dak in- negozjant bravu jew inkella xi hadd iehor bravu li jrid jipprofitta ruhu kemm ikun facli ghalih li jipprofitta ruhu. Ghax il-bqija jiena mhux ser nghid l-ebda gvern ma hu perfett u l-ebda gvern..; is-sistemi gejjin minn l-antik. Jigifieri imma s-sistema zgur thalli lok jew kienet thalli lok almenu ghal dawn l-intricci hu.

   
   

   Ix-Xhud :

   Minhiex nesagera meta nghid.. ghax inti qed tghid ‘jipprofitta ruhu’. Fil- kuntratti tal-gvern kull jum ghandna xi kaz; jigifieri dejjem… Mhux il-kuntratt li jkun ghand il-Contracts Committee, imma l-idea minn fejn giet, ghax giet trid tigi direct order; dawn huma jigifieri dettalji kull jum.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Dan kollu veru Ministru. Dan kollu veru, qed nitkellmu issa fuq mhux li approfitta fuq xi hadd, ghax il-korruzzjoni kienet hemm, tibqa’ hemm u hadd ma hu ser inehhija, tajjeb? Imma qed nitkellmu fuq il-mod il-livell, nitkellmu fuq il-livell fejn qed isir u min qed ikun fiha. Ghax din hi l-istorja kollha. Ghax sakemm ikun hemm il-korruzzjoni u b xi mod tohrog u tasal il-qorti jew il-Kabinett jikkundannha u x’ naf jien, va bena, jigru. Imma issa mhux fuq hekk qed nitkellmu! Qed nitkellmu il-mod ta’ kif jinhbew l-affarijiet, dak iz- zmien, nerga’ nghid, jekk hu veru, ghax imbaghad…

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jekk nista’; fuq dan kollu li intqal x’ issa ghandi xi domandi daqsxejn precizi anke fuq kif espremejt lilek innifsek inti. Mela, ha nibda, inti ghedt illi hemm ‘kitchen cabinet’, u ghal dan il-kitchen cabinet inti tara dawk it-tliet persuni – lil Muscat, Schembri u Mizzi bhala l-iktar core – l-inner core ta’ dan il-kitchen

   cabinet. Semmejt ukoll Projects Malta. Dan il-kitchen cabinet kien dak li jmexxi Projects Malta jew fi Projects Malta kien hemm persuni ohra li kienu wkoll parti minn dan l-inner core?

   
   

   Ix-Xhud :

   Nista’ nghid li ma nafx persuni ohrajn. Jigifieri ma’ min kienu jiltaqghu sew filghodu jew filghaxija jew.. onestament ma nafx.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Min kien? L-Avukat qed tistaqsik il-cabinet min kien? Dan il-kitchen .. min kien?

   
   

   Ix-Xhud :

   Jien bhala kuncett, bhala kuncett ikun hemm grupp ta’ nies, studjajt bizzejjed li naf li ssir din il-haga, illi fejn il-Prim Ministru especially ikun iktar intimu ma’ certu nies, u jaghtuh pariri fuq dik u fuq l-ohra; jigifieri ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Min kienu dawn in-nies?

   
   

   Ix-Xhud :

   …u skont ic-cirkostanzi nerga’ nghid. Jien ma kontx fih, dak li nista’ nghid.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U taf min kienu?

   
   

   Ix-Xhud :

   Tant illi forsi kont anke awkward fil-bidu, u ta’ min nghid ukoll illi fit-tieni sena tieghi gejt approached biex nilhaq Kummissarju tal-Kummissjoni Ewropea; jigifieri biex jigu bil-gvern jinnominani; u jiena rrifjutajt, ghal raguni li jien gejt apposta biex naghmel job and I wanted to completed. Jigifieri issa wiehed jista’ joqghod jispekola.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mela inti ma kontx wiehed mill-konsulenti tal-kitchen cabinet. Taf min kienu l-konsulenti tal-kitchen cabinet?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le l-konsulenti bhala konsulenti kienu known lawyers u management consultants in general jigifieri mill-big 4 u qed nitkellem hekk b’ mod taghna, jew top legal firms illi li naf jien huwa sew fl-Electrogas u sew fil-VGH. F’ dawk it-tnejn u f’ ohrajn, fi progetti ohrajn jigifieri. Kienu dejjem imorru, anke

   fil-kaz tac-Cina meta inxtrat it-30% share fl-Enemalta, huma l-lawyers li jmexxu. Issa that’s form my perception ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Issa apparti l-avukati, ghax l-avukati qeghdin hemm biex ihawdu; tajjeb? Apparti l-avukati, in-negozjanti min kienu? Ghedtilna negozjanti

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Dik kont gej ghaliha Sur Imhallef.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Mhux qed nghidu affarijiet, u hemm we are not fishing; ahna t-terms of reference taghna..

   
   

   Ix-Xhud :

   No no

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   It-terms of reference taghna huma biex ahna naraw jekk kienx hemm xi haga li waslet ghal idea ta’ immunita` bejn n-negozju kbir fil-pajjiz u l-politku. Dan huwa x-xoghol taghna. Issa inti milli qed tghidilna donnu seta’ kien hemm dan. Imma jekk ma tghidilniex x’ kien hemm, ..heq!

   
   

   Ix-Xhud :

   Tista’ ssaqsi lis-senior officials li jkunu mieghi li dejjem nghidilhom li l- concern tieghi huwa.., m’ ghandi xejn kontra l-avukati, imma bhal ma qed tghid inti, huma ma jmexxux in-negozjati. Imma jekk inti thallihom, kull tant hemm min ihallihom, u d-dokument jikber u ma jkun jista’ jitlesta xejn; Gara fl-Electrogas u dan. Jigifieri ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma t-tahwid li ghandna hawn iktar mhux ta’ l-avukati eh!

   
   

   Ix-Xhud :

   ….. jinnegozja

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mhux ta’ l-avukati t-tahwid ta’ hawnhekk zgur. Profs Scicluna, inti semmejt.., is-Sur Imhallef indikalek ukoll dan il-kitchen cabinet kemm kien vicina l- businessmen, inti dan rajtu? U jekk din ir-relazzjoni intima mal-businessmen rajtha min kienu l-businessmen li inti rajt vicini ta’ dawn it-tliet persuni?

   Ix-Xhud :

   No, onestament ma nafhomx.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Il-progetti ta’ Projects Malta tista’ taghtina indikazzjoni ezempju ta’ x’ kienu dawn il-progetti? Qed tindika per ezempju l-progett ta’ l-Electrogas? Il-progett ta’ Vitals? Il-progett ta’ Gaffarena tal-Kafe` Premier? X’ hemm izjed bhala progetti?

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-problema mhix tieghi personali imma tal-Ministeru tieghi kien li jkun mizmum infurmat b’ dawn il-progetti. Jigifieri ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri inti qed tghidi li Projects Malta lilek ma kinetx taghtik l- informazzjoni?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le. Ahna, mhux lili personali, lill-Ministeru. Ahna nimxu mal-Ministeri. Jigifieri mal-Ministeru tas-Sahha. Ahna kull tant insibu per ezempju l- Ministeru tal- .., fuq dan tal-VGH per ezempju l-Ministeru tas-Sahha u ahna konna flimkien we joint forces try to get information. Nista’ nghid, that’s it. Issa dwar li qed tghidli n-negozjanti u businessmen ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Trying to get information from Projects Malta jigifieri?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le le, il-Projects Malta nista’ nghid li ma kinetx trasparenti; dik li nista’ nghidha bhala…; jigifieri xi haga li konna qed nesperjenzawha ta’ spiss. Jekk taraw il-korrispondenza, tuna din l-informazzjoni, ibaghtulna din and so on.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ministru skuzi, din il-parti trid tispjegaha daqsxejn. Meta tghidli inti Projects Malta li qieghda prattikament tmexxi l- …. tal-pajjiz u ma kinetx trasparenti, trid tghidli ghaliex u ghalfejn. Ghalik ma kinetx trasparenti. Jigifieri inti stess ma kontx kuntent li kellek trasparenza, li kellek l-informazzjoni bizzejjed biex tkun kontabbli din.

   
   

   Ix-Xhud :

   Id-data kienet tigi imma taqla’ f’ wiedek. Jigifieri kollox relattiv qed nghid. Jigifieri ..

   Imhallef J Said Pullicino :

   Le, imma..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Kienet tigi kollha imma jew?

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Skuzi?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Kienet tigi kollha fit-totalita`?

   
   

   Ix-Xhud :

   In-nies teknici jistghu jghidu jigifieri jekk kinetx kollha jew le; imma li ahna naghmlu l-ikbar effort ha naraw kif jimpatta l-finanzi tal-gvern; fuq affarijiet fuq correctness ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Skuzani, min kien imexxiha dak iz-zmien?

   
   

   Ix-Xhud :

   Projects Malta? Il-Ministru Konrad Mizzi

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Il-Ministru Konrad Mizzi

   
   

   Ix-Xhud :

   Ehe. In-nies teknici ma nafhomx.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ok. Bhala Projects Malta, inti bhala Ministru tal-Finanzi tista’ tghidilna xi progetti kienu qed iwettqu Projects Malta?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ehe ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghax ahna nistghu nigessjaw imma inti suppost taf.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghax intom per ezempju qeghdin issaqsu kif ma.. you didn’t procurers.., jew ghaliex ma.. possibbli inti ma hassejtx.. u dawn l-affarijiet kollha

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghadni lanqas ma wasalt insaqsik s’ hemm

   
   

   Ix-Xhud :

   Dawn it-tliet progetti kienu policy tal-gvern. Jigifieri minn qabel l-elezzjoni nahseb kulhadd sema’ dwar illi l-gvern illi jrid iwaqqa’ ir-rati tat-tarriffi u jibni power plan gdida etc etc. Jigifieri ma kinetx..; kienet public knowledge.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ehe.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ta’ l-isptarijiet ghalkemm ma kinetx fil-programm elettorali kienet taghmel sens fis-sens illi anke fi zmien gvern Nazzjonalista l-idea ta’ hub fis-servizzi sew fis-Sahha u Edukazzjoni; ninsa min kienu l-international consultant dak iz-zmien, imma kienu jsemmuha spiss. Jigifieri kienet anke mar-rating agencies u anke ma’ l-IMF kienet taghmel sens. Issa kif qed naraw l- implimentazzjoni taghha giet hajgekkjata jew kien hemm affarijiet li mhux korretti its another matter. Imma l-idea li Malta tbiegh is-servizzi tas-Sahha bhal ma tbiegh is-servcizzi ta’ l-Edukazzjoni terzjarja jaghmlu sens. It-tielet wahda fil-kaz.. ghax issa the latest hija ta’ Montenegro, ukoll, it was established meta sar l-agreement mac-Cinizi illi ser ikunu.., anzi wahda mill.. kull factor li gabithom Malta at least that how it was publicly announced kienet li ser jidhlu li jaghmlu hub minn Malta lejn l-Afrika u fil-Middle East fuq photovoltaic photovoltaic cells and so on, u alternative source of energy. Jigifieri meta inti tisma’- isma’, ser jaghmlu wind farm Montenegro inti tghid

   – ah! Yes mela, dik hija fil-pigeonhole ta’ mohhok qieghda hemm u hemm. Issa intom qed titkellmu fuq l-implimentazzjoni ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Dan li qed tghid inti mhux kontestat, mhux xoghol taghna niddeciedu jekk hux tajjeb jew hazin. Jigifieri ahna jistghu jkunu eccellenti ta’ dawn il-policies tal- gvern, naqblu, jigifieri mhix kwistjoni. Il-problema kif ser naqblu per ezempju kif sar il-bejgh tal-passaporti, jew inkella l-bejgh tal-visa. Dik ahna mhix xi haga taghna, tajjeb? Pero` li hija haga taghna hija kif inti l-gvern ghamel bhala pilot jew banner project jew il-power station il-gdida, meta jigi biex jimplimentaha dan ma jigix bil-progett quddiem il-Kabinett jghid jiena ser naghmel hekk, imdahhlin dawn in-nies, dahhal dan, dahhal dan, dahhal dan,

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Id-dettalji kollha hargu

   Imhallef J Said Pullicino :

   … principali. U din donna ma tezistix. Jigi wiehed, ejja iffirmali cekk ghax..; Mhux hkk imma. Jekk hu hekk ghidilna jekk hu hekk. Imma …. u fuq kull wahda.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ministru, jekk gewx ezaminati d-dettalji kollha. Jekk inghatajtux id-dettalji kollha fil-Kabinett?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Fil-fatt, Ministru, inti issa semmejt tliet progetti li huma nassumi ghall- Edukazzjoni kont qed tirreferi ghal AUM.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ehe.

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghal sptarijiet kont qed tirreferi ghal Vitals.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ehe.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U ghall-Energija kont qed tirreferi ghal Electrogas. U inti ghedt illi dawn kienu tliet progetti illi kwazi kwazi kienu hemmhekk qabel l-elezzjoni

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ehe; u semma ta’ Montenegro wkoll.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ehe; u Montenegro minhabba tal x’ jismu.

   
   

   Ix-Xhud :

   Mhux kollha, mhux kollha.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U mbaghad inti ghedt ukoll qabel illi inti tircievi MOU bhala Ministeru, heq, u dak l-MOU inti trid tonorah. U allura l-mistoqsija..

   Ix-Xhud :

   No no no, skuzani. Sorry, kompli.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U allura l-mistoqsija tieghi hija – ghal dawn it-tliet setturi hemm MOU?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ha naghmlu hekk; ahna kellna kaz u mhux dan l-MOU li qed jissemma fil- gazzetti, fejn iffirma MOU, gie approvat mill-Kabinett. L-MOU fis-sens illi they were taken down u they went to it; u ahna komplejna nghidu li ahna mhux ser inhallsu; jigifieri kienu flus illi ahna ghedna l-MOU ma jiswa xejn ghal-ligi tal-finanzi. Irid ikun hemm agreement formali illi jigi approvat mill- Kabinett u mbaghad ahna nohorgu l-flus. U bqajna ma hrigniex il-flus.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghaz-zewg setturi l-ohra kien hemm MOU?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ahna dan l-MOU li qed jissemma per ezempju sigriet u mhux sigriet jiena ma nafx bih, jigifieri qatt ma giet ghall-attenzjoni tieghi u sa fejn naf jien lanqas ghall-attenzjoni tal-Ministeru. Ahna, jiena u s-senior officials tieghi li nitkellmu. Malli jircievi information mill-ewwel jghaddihieli. Jigifieri ma kellna l-ebda MOU.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U ghaz-zewg setturi l-ohra jigifieri inti ma rajtx MOUs.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghas-setturi l-ohra..?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghas-zewg setturi l-ohra li semmejt.

   
   

   Ix-Xhud :

   No no.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Le. U allura meta inti kont qed tghid bhala Ministeru tircievu MOU jew minuta minn ghand il-PPS u allura intom imbaghad tipprocedu billi ssibu l- flus biex thallsu, f’ liema sens tipprocedu? Jigifieri intom, inti bhala Ministru tal-Finanzi ma tkunx involut ma’ dan il- kitchen cabinet jew ma’ Projects Malta mill-bidu tal-progett? Jew ma jigux ghandek u jghidulek – isma’ ghandna dan il-hiseb, il-finanzi taghna jippermettu?

   Ix-Xhud :

   Nibda minn l-ahhar, the answer is no. Categorcally no. I was never involved negotiation signing u dan. Issa meta jkun hemm, kien hemm eccezzjoni, fejn ahna ridna naghtu garanzija fil-kaz ta’ l-Electrogas, hemmhekk iva, of course. U dhalna fl-agreement u narawh, u rajna li nkunu according to the EU regulations. Fil-fatt tlabna premium ta’ xi ghaxar miljuni lill-Electrogas biex ihallsu ghaliex meta tajnihom il-garanzija.., u issa nghid u niggistufika ghaliex, ukoll ma kinetx hierga. Jiena tlabt illi din trid tkun announced, publicly. Jigifieri l-istijl tieghi huwa differenti minn mexa haddiehor. Pero` ma rridx nizvijak.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` Ministru min jivettja il-kredenzjali ta’ min qed jinvesti u jinnegozja? Min? Ghax intom ma taghmlux ..

   
   

   Ix-Xhud :

   F’ dan il-kaz il-firma tieghi fil-kaz ta’ l-Electrogas il-firma tieghi kietn biss dwar li ahna naghtuhom garanzija ghal bridge loan; ghal raguni illi l-Ministeru ma marx il-Kummissjoni qabel biex igib il- clearance u allura ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma skuzani naqra Profs…

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   …dan ahjar naghmlu l-progetti wiehed wiehed. Id-domanda tieghi hija din, jekk inti ma tibbettjax min huma n-nies li huma interessati li jinvestu u x’ kapacita` ghandhom finanzjarja u backing, jekk ma tkunx inti li tibbekkjah dan li tiddecedieh, min ser jiddecedieh? Min jaghmlu dan ix-xoghol?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le dan ghalhekk ghandek il-Ministeri u ghandek mija u tnejn u sittin entitajiet.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma l-Ministru tieghek ma jibbekkjahx .. ..

   
   

   Ix-Xhud :

   No, allahares.. ma jistax jidhol. Jidhol biss dwar kif jimpatta l-budget. Jigifieri once li ghandu serhan il-mohh il-Ministeru, li l-Kabinett approva dak l- agreement li jissarraf X million of Euros, daka jrid inizzlu, jaghmillu line item fil-budget li mbaghad jigi approvat mill-parlament.

   Imhallef J Said Pullicino :

   Jigifieri inti bhala Ministeru tal-Finanzi jigifieri inti ma ghandekx l-inkompitu li tara jekk per ezempju l-investitur huwiex buona fide, huwiex frodista ….

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Xejn.

   
   

   Ix-Xhud :

   Assolutament le.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U allura min jivvetjahom dawn?

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-Ministeri.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Liema Ministeru?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le le, ghandek il-Contracts Department, ga ghedtlek, ghal dawk is-seba’ mitt miljun kull sena jaghmlu due diligence. Hemm regoli ….. jigifieri jidhlu..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Min jaghmilhom id-due diligence?

   
   

   Ix-Xhud :

   Imma din ta’ schedule 3, ta’ schedule 3 taqa’ outside r-remit tal-Contracts Committee. Jigifieri …

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri ahna ghandna nassumu hawnhekk illi kull min jaqa’ taht schedule 3 kien ihawwad ghalih u lilek – lill-Ministeru tal-Finanzi ma kienx jinvolvik?

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U ma ssirx due diligence?

   
   

   Ix-Xhud :

   Jekk ihawwad jew le hija xi haga ohra

   Imhallef A Lofaro :

   ..imma min qed jikkontrolla? Min?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Illum ghandek l-Infrastructure Malta qieghda f’ schedule 3.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma ha naghmillek domanda iktar preciza.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jigifieri min ikun qieghed on schedule 3 irid jobdu r-regolamenti..; issa wara 2016 irid jobdi ir-regolamenti li ghamilna apposta ghalihom. Qabel kien ikun parallel kien hemm il-privatisation committee fi zmien il-gvern l-iehor; jigifieri PPPs u f’ joint ventures. Jigifieri jrid jimxi fuq l-istandards li l-gvern jimxi fuqhom. Jigifieri illi meta jaghzel l-investituri jrid jaghmel due diligence fuhqom. Illi l-process ikun …

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma min jaghmel id-due diligence?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Min?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Min?

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-Ministeru, li jkun ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri per ezempju l-progett…..

   
   

   Ix-Xhud :

   … li jkun responsabbli min progetti ta’ schedule 3.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mela per ezempju l-progett ta’ AUM min ghamilha d-due diligence?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Il-Ministru Bartolo allura?

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Il-Ministru Bartolo?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Bilfors.

   Ix-Xhud :

   …

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Iva qed jikkonferma.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Iva?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma nafx jekk kinetx minn Contracts Committee jew le; imma jew saret minn Contracts jew inkella mill-Ministeru.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Il-progett tal-Vitals min ghamilha d-due diligence? Il-Ministru Fearne?

   
   

   Ix-Xhud :

   No; kienet taht il-Projects Malta.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Il-progett ta’ l-Electrogas min ghamilha id-due diligence?

   
   

   Ix-Xhud :

   Kienet taht Projects Malta.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Il-Ministru Mizzi allura.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Issa inti l-ewwel kont qed titkellem.., is-Sur Imhallef staqsiek dwar jekk dawn il-kwistjonijiet kienux jigu diskussi fil-Kabinett. U inti ghedt imma heq jekk ikollok lil xi hadd li jaghmillek …li hijacked the system inti ma tista’ taghmel xejn. X’ jigifieri jkollok lil xi hadd who hijacked the system? U ghal min qed tirreferi to hijack the system?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le jien nghid illi.. allahares toqghod tahseb li shabek fil-Kabinett huma hallelin jew inkella dana. Jigifieri ghandna nimxu bis-sistema ta’ ..

   Imhallef J Said Pullicino :

   Hadd ma qieghed jallega hekk

   
   

   Ix-Xhud :

   Le, hekk hu hekk hu

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Tajjeb? Pero` l-fatti juru illi s-sistemi ma hadmux; u rridu naraw fejn is- sistemi ma hadmux.

   
   

   Ix-Xhud :

   Imma l-Kabinett, jiena huwa minnu li jsir hemmhekk huwa konfidenzjali, imma nerga’ nghid u qed naghmel dawn il-question marks. Ghaliex l-NAO dahal fihom. Dahal fihom up to a part; u nixtieq li jidhol fihom izjed fit-tieni rapport li ghandu. Fir-rapporti hemm il-minute tal-Kabinett dan.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Fir-rigward ta’ ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Nixtieq li nikkummenta; kien hemm agenda item ghal dik il-minute? Kien hemm cabinet paper? Inghatat lil Ministri biex jistudjawha u jarawha? Jigifieri these are, l-istituzzjonijiet taghna u l-NAO nirrispettaha hafna, ghandhom jidhlu fihom. Imma mhux ahna.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma inti qieghed hawnhekk u tista’ tirrispondi dawk il-mistoqsijiet li ghadek kif ghamilt.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ezatt, hu jaf x’ gara.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Onorevoli, qed nitkellmu fuq l-istituzzjonijiet, imma jirrizultalna, huwa public knowledge, illi certi fatti li rrizultaw li gew allegati hargu in public domain. U dan ma kienx hemm ghalfejn li jigi xi hadd jghidli l-Kabinett ghax qisu donnu hemm,donnu hemm u donnu hemm! Ghax hargu in public domain. Ahna rridu nkunu nafu u ghaliex allura wara li nhargu dawk ma ttiehdux passi hux.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jien ghalija dawn huma allegazzjonijiet li ghadhom qeghdin jigu investigati, ha nkun car.

   Imhallef J Said Pullicino :

   Bicciet minnhom iva, bicciet minnhom le eh!

   
   

   Ix-Xhud :

   Jigifieri ma nistax nikkonkludi..; jiena allahares jigifieri..messet lili nnifsi, jigifieri naf bizzejjed kemm hija …

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Profs, dwar dawn it-tliet progetti kienu agenda item fqu il-cabinet meetings? It-tliet progetti li huma kienu agenda item fuq il-cabinet meetings?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma jirrizultalix.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Gew diskussi fil-Kabinett?

   
   

   Ix-Xhud :

   Seta’ kien hemm presentation, seta’ kien hemm presentation u seta’ gew diskussi iva.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Ghaliex tghid “seta’”

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ghax ma jafx.

   
   

   Ix-Xhud :

   Le ghax …, dana tat-2015, all right? Spread over a period of time, il-progett dana,

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma xi haga serja bal din!

   
   

   Ix-Xhud :

   Illi, ha naghmlu hekk, li l-Kabinett was aware yes; jigifieri ma nistax nghid illi hax qatt ma smajna bih!

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma bid-decizjoni kollha?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   X’ jigifieri were aware?

   Imhallef A Lofaro :

   Of all the details?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Per ezempju ta’ l-Electrogas inti qed tghid li ma kinetx agenda item ta’ l- Electrogas fuq il-..

   
   

   Ix-Xhud :

   Le le, mhux l-Electrogas.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ejja niehdu ta’ l-Electrogas; ta’ l-Electrogas kienet agenda item?

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes ehe u kien hemm presentation …

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U min tallaghha? Min ghamilha l-presentation?

   
   

   Ix-Xhud :

   Tellghuha l-Projects Malta

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Procjects Malta. U l-presentation ghan-nom ta’ Projects Malta min ghamilha?

   
   

   Ix-Xhud :

   I don’t remember. Normalment ikunu l-konsulenti kien itella’.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ikunu l-konsulenti. Issa ghal progett tal-Vitals kienet agenda item?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma jidhirlix. Jiena li naf kien hemm xi regulations ta’ xi appeal pero` I’ve never.. I tried to go through them, ma stajtx insib agenda item.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ma sibtx.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma kien hemm presentation fil-Kabinett?

   Ix-Xhud :

   Jigifieri setghu gew ipprezentati jew fil-bidu tal-meeting fuq progress reports li kienu l-Ministri jghidu fejn waslu ma waslux jew inkella fl-other matters.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mela ha mmur lura nerga’ ghal progett ta’ l-Electrogas illi kienet agenda item u kellkom presentation. Inghatajtu dokumentazzjoni fuq dan il-progett bhala membri tal-Kabinett?

   
   

   Ix-Xhud :

   Inti ghandek Ministri hemmhekk, kulhadd ghandu d-dekasteru tieghu, all right?, u tigi pprezentat minn Ministru iehor. Inti ma tidholx..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Inti bhala Ministru tal-Finanzi imma inghatajt dokument dwar x’ ha jfisser dan il-progett?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ahna, jien li naf li dhalt fih ghaliex il-kumplament kien outside our.. kien ma’ schedule 3 u dan kollu, pero` meta mbaghad gew ghandna gew ghandna biex naghtu garanzija biex lil dawn il-kumpaniji jkunu jistghu jissellfu mill-banek. Hemmhekk iva dhalt fl-agreement u dhalna fid-dettal.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ara, din it-tieni darba li qed tghidha Profs, u allura ser nistaqsik jekk jiena ghandix nifhem minn dak li qed tghid illi fil-progett ta’ l-Electrogas il- Ministeru tal-Finanzi gie nvolut biss wara li kollox kien mohmi imma meta kien hemm bzonn garanzija tal-gvern.

   
   

   Ix-Xhud :

   Korrett.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Hekk?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Hekk qed jghid.

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes. Ghaliex ahna rridu naraw x’ inhi l-implikazzjoni fuq il-budget u t- taxpayer.

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` mhux biss. Ghax jekk inti taghmel progett hazin, zopp, ma nies li huma frodisti jew jitilqu, I mean ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghandek ir-responsabbiltajiet, il-Ministru.; ghandek Ministeru ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ma tistax tghid li r-responsabbilta` tieghek biss hija dik hu!

   
   

   Ix-Xhud :

   Le. No no. No.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U dana aparti responsabbilta` .. ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Primarjament, skuzawni, nikkoregi ruhi; primarjament hija finanzajri; agree agree.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Inti fil-bidu, Profs, u ghamilt sew, ghedt x’ ghamilt bhala Ministru tal-Finanzi u t-tibdiliet pozittivi illi ghamilt. Pero` skont artikolu f’ intervista li inti tajt fis- 26 ta’ Settembru 2018 inti ghedt – I can’t go anywhere without hearing about corruption in Malta. Nista’ naghtik kopja ta’ l-artikolu. U allura d-domanda tigi wehidha. Minkejja dak kollu li ghamilt u la darba inti kont konsapevoli illi ma tista’ tmur imkien fid-dinja li xi hadd ma jghidlekx illi f’ Malta hawn il- korruzzjoni, meta taf illi kien hemm kitchen cabinet u meta ghedtilna wkoll illi kien hemm progetti illi inti trid tiggieled biex issib l-informazzjoni, inti lil Joseph Muscat, lil Keith Schembri, lil Konrad Mizzi fil-vesti tieghek ta’ Ministru tal-Finanzi staqsejthom fuq l-allegazzjonijiet ta’ korruzzjoni li kienu jinvolvu lilhom?

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   No?

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   Imhallef A Lofaro :

   Ghaliex le?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghaliex iva? Jigifieri fuq allegazzjonijiet daqs kemm jghidu fuq …

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ghaliex kienu barra minn Malta jghidulek ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Qed idahhluk fiha, fil-Kabinett

   
   

   Ix-Xhud :

   No no. Ahna hemm mezzi ohra kif nuzaw. Mhux li tmur fuq il-Prim Ministru u tghidlu inti.. li qed tghidli inti.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri inti qed tghidli illi ma staqsejthomx pero` kont inkwetat. Imbaghad tmur tiffirma garanzija bankarja fuq progett li fuqu inkwetat?

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-garanzija bankarja kienet gustifikata, u ccekkjajna ghal darba darbtejn imma anke konsulenti ohrajn, illi billi l-gvern dahal f’ agreement power back to back, security of supply and so on and so on, etc etc., l-agreement kien lest. Meta waslu biex jissellfu l-flus, il-banek correctly talbuhom il-garanzija li dan giet approvata mill-commission, ghax dik hija monopolju, anyway, hemm affarijiet ta’ competition illi l-Kummissarju Vestager kellha tara, u kienu ghadhom ma gabuhiex. U kienu bdew fil-bidu taghha u ser tiehu bejn wiehed u iehor kwazi sentejn biex il-Kummissjoni tiddelibera fuqha. U allura rightly dawka jekk iriduhom jibdew iridu xi garanzija ghal dak il-perjodu wara li tigi il-clearance mill-Kummissjoni, ahna, imbaghad huma jaqghu, innehhu dik il- garanzija. Billi tajna dik il-garanzija s-self ikun iktar baxx. Giet ikkalkulata u tlabnihomi l-hlas fuqha. That’s the correct EU method meta inti taghti. Kien hawn progetti ohra bhal Ingilterra fejn il-gvern ta garanzija fuq il-progett. Ahna ma tajniex, l-ebda garanzija fuq il-progett. Ahna l-garanzija tajniha fuq bridge loan finanzjarja. Tajna garanziji ohrajn ghaliex qeghdin nizguraw li nixtru l-energija. Jigifieri minhiex daqshekk ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jigifieri kellek mohhok mistrieh inti fuq dan il-progett Profs.

   
   

   Ix-Xhud :

   X’ inhuwa?

   Imhallef A Lofaro :

   Ma kellekx inkwiet. Mohhok kien at ease

   
   

   Ix-Xhud :

   Kellu bzonn.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ma kellekx question marks.

   
   

   Ix-Xhud :

   Nahseb li jekk tara l-files ma ssibx hekk. U tara..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma jiena ma rajtx il-files, ghalhekk qed insaqsik.

   
   

   Ix-Xhud :

   Kull progett fih numru kbir ta’ affarijiet ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma kellek question marks qabel ma ffirmajt? U jekk iva ghaliex ma ddiskutejthomx?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le le stenna stenna. Il-question marks jekk jitkompliex, jekk dan, jew hekk hu hekk kumpanija u dan kollu. Mhux kif qeghdin timplikaw ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   X’ qeghdin nimplikaw? Qed naghmlu d-domandi biss.

   
   

   Ix-Xhud :

   Le, li tkun taf per ezempju illi dahal xi hadd u underhanded xahmu, jew dawn l-affarijiet. Dawk ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ma nahsibx li ghedna xi haga hekk f’ dan is-sens

   
   

   Ix-Xhud :

   Mela ma nafx fuq .. ghal xiex qed nahseb.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ara Profs, inti ghedt illi ma staqsejtx minkejja l-allegazzjonijiet kollha li kien hemm, inti ma staqsejtx lil..

   Imhallef A Lofaro :

   Allegazzjonijiet kienu.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   …minkejja dan, minkejja l-Panama Papers inti ma staqsejtx lil Schembri, lil Mizzi u lil Muscat dwar dawn l-allegazzjonijiet, u sahansitra wkoll kont komdu tiffirma l-garanzija bankarja ghall-Electrogas. Dan ghamiltu ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma nahsibx li s-sequence hija kif qed taghmilha inti. Jigifieri d-dati ma ghandix imma li qed taghmel il-Panama u conclusion u iffirmajt il ..dawn il- kuntratti, id-dati mintix tispecifikhom.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jien Ghandi d-dati, imma jekk trid nispecifikahomlok nista’

   
   

   Ix-Xhud :

   …qed tghid li jien iffirmajt wara li smajt dik u dan kollu ma nahsibx li huwa

   ..li kien il-kaz.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jekk il-firma kinetx wara l-Panama Papers nahseb li qed jghid.

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-firma kienet specifically dwar garanzija tal-gvern fuq commitment tal-gvern li kien diga` approvat ghal hames mitt miljun power plant. Jigifieri kienet specifically fuq garanzija mhux fuq l-overall project.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mela kienet fuq garanzija ta’ progett li qed jitmexxa..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ta’ bridge loan, mhux ta..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ta’ bridge loan.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ta’ bridge loan.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Kienet fuq garanzija ta’ bridge loan fi progett li qed jitmexxa minn Projects Malta illi inti ghedtilna li kienu jghajjuk biex tigbor l-informazzjoni minn

   ghandhom. Ma staqsejtx minkejja li l-Panama Papers kienu diga` ppubblikati, minkejja li allegazzjonijiet kienu diga` qeghdin isiru fuq dan il-progett, ma staqsejtx lil dawn it-tliet persuni tal-kitchen cabinet dwar dawk l- allegazzjoniet, u allura ghandi nifhem li ma staqsejthomx ghax kont konvint minn l-integrita` taghhom?

   
   

   Ix-Xhud :

   Intom hawn qed titkellem fuq il-power plant issa?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Iva.

   
   

   Ix-Xhud :

   No. Il-power plant ma kinetx l-istess haga li qeghdin…; jiena kont qed naccenna ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jien li staqsejtu fuq il-persuni.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jiena kont qed nitkellem fuq il-kaz tal-VGH li konna nitolbu u l-informazzjoni ma tigix u dawn l-affarijiet kollha. Fil-kaz tal-power plant kien hemm il- konsulenti. Sa fejn naf jiena kienu b’ mod trasparenti jigifieri l-agreements u dan dhalna fihom kollha.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Profs, insa l-kazijiet u l-progetti. Ghadna fi stadju ta’ mistoqsijiet ftit generali. Inti ghedt illi minkejja l-allegazzjonijiet tal-Panama, minkejja r-rapporti tal- FIAU, minkejja l-allegazzjonijiet li kien hemm qeghdin isiru minn gurnalisti fuq persuni involuti fil- kitchen cabinet inti ma avvicinajthomx biex bhala Ministru tal-Finanzi tistaqsihom dwar dawn l-allegazzjonijiet. Allura ghandi nifhem illi ma avvicinajthomx ghax kont konvint minn l-integrita` taghhom?

   
   

   Ix-Xhud :

   Fil-kaz tal-Panama jiena kellimt lill-Prim Ministru; u hu staqsieni ghal parir u jien ghedlu illi – dan il-kaz zomm ‘il boghod minn dawn l-affarijiet; assolutament zomm’il boghod minnhom. Jigifieri naf bizzejjed illi even politically you should never try to .. you have to distance yourself kompletament in an absolute manner. Ghedthielu yes.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Pero` min-naha l-ohra, inti ma kontx qed tara…? Ghax hawnhekk ghandna threat, ma kontx qed tara l-konnessjoni tal-businessmen tal-kummerc fl-operat

   tal-gvern? Kull fejn tara f’ dawn l-iskandli, f’dawn ..ha nghidulhom – allegatament skandli.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Allegazzjonijiet.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   ..dejjem hemm businessmen involved; dejjem.

   
   

   Ix-Xhud :

   Nassigurak illi llum ..

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Inti ma rajthiex? Ma rajtx dan it-threat miexi l-hin kollu?

   
   

   Ix-Xhud :

   Nassigurak illi f’ dawk il-hamsa u ghoxrin miljun li ser nonfqu illum, ghax jien ghedtlek hamsa u ghoxrin miljun kuljum, all right?, hemm is-swaba tal- businessmen, all along, kulhadd irid jiehu mill-ghajn tal-gvern

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   M’ hemm xejn hazin

   
   

   Ix-Xhud :

   Mhux b’ mod illegali jew b’ mod kriminali

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mhux hekk qed nistaqsu

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   M’ hemm xejn hazin.

   
   

   Ix-Xhud :

   Mhux mod kriminali, hija b’ mod ghalina naturali, li jipprova li jinfluwenza li jillobbja and so on.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Ok granted; ahna hawnhekk qeghdin nitkellmu fuq ammonti kbar.

   
   

   Ix-Xhud :

   They are all ..

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Fuq ammonti enormi; u nibdew bill-midu nett. Mela ghandek il-kaz tal- Premier, there is a businessman involved. Ghandek il-kaz ta’ Gaffarena, there is a businessman involved…

   
   

   Ix-Xhud :

   It takes 2 to tango. Jigifieri kull kuntratt u kull att ta’ korruzzjoni, ha nkunu cari wkoll issa jekk irridu mmorru fl-estrem taghha, ghandek il-politician li ma jkunx korrett, u ghandek il-businessman li mhux korrett.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Dak hu; u ma kontx qed tarha din inti?

   
   

   Ix-Xhud :

   Narha kuljum; kuljum narha; imma x’ nara? Jigifieri illi jkun hemm influwenza min-naha..; illum ghadna kemm qed naraw fil-gazzetta illi twaqqaf il-process tal-fast ferry if imbaghad am not mistaken.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ehe.

   
   

   Ix-Xhud :

   All along. Wiehed jghid il-businessman kull tant jaghlaq halqu u kultant jitkellem fuq siehbu l-competitor tieghu. Meta jaqbillu jitkellem u meta ma jaqbillux ma jitkellimx. Imma all along trying to influence government to get

   .., qed nitkellmu fuq hamest elef miljun fis-sena..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mela b’ dan il-lobbying kollu tal-businessman, bl-allegazzjonijiet kollha inti ghedtilna li lil Joseph Muscat tajtu parir to distance himself.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Stay away …

   
   

   Ix-Xhud :

   Fuq il-Panama

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Fuq il-Panama tajtu ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Wara l-Panama, wara li hareg il-Panama

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Wara l-Panama Papers.

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Tajtu parir to distance himself absolutely.

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes I did.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghandi nifhem illi dan il-parir kien jinkludi parir biex lil Keith Schembri u lil Konrad Mizzi jkeccihom jew jitlob ir-rizenja taghhom?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghat-tnejn kont qed nghidu jiena. Ghat-tnejn. Pero` primarjament fuq Ministru, fejn Ministru tigi minnu ghandu jirrizenja. Dik ukoll ghedtha fil- parlament u ghedtha ukoll fil-..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Il-Ministru mizzi mela; ghal Konrad Mizzi

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U allura meta Joseph Muscat mhux talli zammhom fl-istess pozizzjoni imma talli tahom Projects Malta inti ergajt kellimtu?

   
   

   Ix-Xhud :

   Kien dizappuntament kbir ghal kulhadd, iva.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma kellimtu?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma kellimtu?

   
   

   Ix-Xhud :

   Tkellimna, I mean jew nies qrib tieghu etc; jigifieri yes tkellimna

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U allura meta bhala Ministeru tal-Finanzi …

   Ix-Xhud :

   Li konna dizappuntati jigifieri.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U allura bhala Ministeru tal-Finanzi bqajt tircievi progetti minn ghand Projects Malta immexxija allura min-nies illi inti hsibt illi ma ghandhomx jibqghu hemmhekk, inti..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghal ragunijiet politici, ha nkunu cari.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Iva iva.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Iva.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ghal ragunijiet mhux kriminali, ghax ma ghandi l-ebda ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Responsabbilta` politika qed nitkellmu.

   
   

   Ix-Xhud :

   Yes yes.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Allura inti ma hassejtx bhala Ministru tal-Finanzi illi huwa l-kompitu tieghek u r-responsabbilta` tieghek li taghmel due diligence forsi iktar qawwija fuq dawn il-progetti?

   
   

   Ix-Xhud :

   No. Ghandek istituzzjonjijiet ohrajn; ghandek istituzzjonijiet ohrajn. Ga ghedt, ghandek jekk irid jinvestiva inqabbdu l-internal auditor tal-gvern. Fil-fatt bhal issa ghandu bicca xoghol fuq dipartiment partikolari qed jaghmel ix-xoghol tieghu, u mbaghad ghandek l-awditur generali u mbaghad ghandek il-Pulizija. Jigifieri jekk hemm affarijiet kriminali u dawn l-affarijiet li qeghdin naccennaw ghalihom huma kirminali ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mhux qed nghid ghal affarijiet kriminali Profs.

   Ix-Xhud :

   ….hemm affarijiet.., hemm istituzzjonijiet ohrajn.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   …qed insaqsik. Qed nistaqsik ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ahna ma ahniex Pulizija.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Le. Qed nistaqsik bhala Ministeru tal-Finanzi meta inti ma tantx kellek kredibilita` fihom fl-integrita` taghhom, ma kontx temmen fl-integrita` taghhom, kull darba li pprezentawlek progett, memorandum, minute mill-PPS dwar xi progett ta’ Projects Malta, ma hassejtx l-obbligu jew ma qdejtx l- obbligu illi inti bhala Ministru tal-Finanzi taghmel due diligence tal-progett qabel ma tapprova dawk il-finanazi?

   
   

   Ix-Xhud :

   L-ewwel haga trid iggib l-informazzjoni. Jigifieri ghandna l-file, nipprovaw ingibu dik l-informazzjoni biex inkunu nistghu naghmlu judgment. Imma jekk ma ghandekx l-informazzjoni ma ghandekx judgment fuqha.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Tahseb inti li ahna ghandna narawh dak il-file? Il-Bord ghandu jkollu kopja ta’ dawn il-files? Ghax qed taghmel referenza ghalihom kemm-il darba ta’ ghalhekk..

   
   

   Ix-Xhud :

   Jien qed nitkellem dwar korrispondenza li tmur bejn l-ufficjali tal-Ministeru tieghi lill Ministeru ta’ Projects Malta illi jitolbuhom l-informazzjoni.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Halli nigu daqsxejn ghal Panama Papers, forsi nibdew noqorbu. Il-Panama Papers inti kont hrigt ghonqok, dan li ser nghidulek nghidulek minn dak li kitbet is-sinjura Caruana Galizia illi ahna hawnhekk ghandna minn kulhadd li kienet an open source ghall-informazzjoni ghal dawk li huma fatti, tajjeb? Il- kummenti u hekk ma nidhlux fihom. Imma l-fatti generalment kienu jkunu precizi, u inti ghedt hekk. Illi the Prime Minister has to take strong and tough decisions in the way of the revelations of the Panama Papers. Dana nahseb illi ghedtu ghax qieghed bhala quote, tajjeb? Inti ghedt ukoll. We …. neither defend nor …money involved….; imbaghad ghedt – decisions on the matter… ultimately with the party leader and I hope that the Labour Party will explain the situation to him …, ghandi nifhem to Konrad Mizzi, without delay.

   Dan l-istatement li qed tghid inti, l-ahhar wiehed, kif tispjegah? Qed tghidilna inti – decisions on the matter ..ultimately with the the party leader and I hope that the Labour Party will explain the situation to him without delay. For the sake of our country this issue has to be resort immidietaly. Dik kienet il- pozizzjoni tieghek. Jigifieri inti minn hawn johrog illi inti kont iebes u pubbliku, fuq dak li ghandu jaghmel il-Ministru Mixxi almenu. Kif tispjega din l-affari tal-party leader. Din jiena ma fhimthiex.

   
   

   Ix-Xhud :

   Le, ghax jigifieri political decision , ifhem.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   It’s a political decision!? No it’s not a political decision. It’s a government decision

   
   

   Ix-Xhud :

   Ehe, under repercussions politici, dak li forsi rrid nghid dwarha; illi hemm repercussions polititci kif fil-fatt graw. Jigifieri ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma bhala gvern intom, ghax din, bhala gvern, ghandek tqum filghodu u insib fil-media hawn illi hemm l-istorja il-Panama Papers..

   
   

   Ix-Xhud :

   Sur Imhallef jiena ma ghandix…, jien minhiex il-Prim Ministru.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ifhimni; kieku …

   
   

   Ix-Xhud :

   Jiena nigi mghajjat biex nifforma parti mill-Kabinett mill-Prim Ministru.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Iva, imma sorry ta` ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Jigifieri tista’ tahseb x’ power ghandek!

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Jiena jekk ikun hawn u jghiduli xi hadd ghamel xi haga hawnhekk immur nara x’ gara. Issa dan il-Kabinett, l-ghada illi gara dan, illi qajjem massakru fid- dinja, jigifieri kullimkien, fejn waqghu Prim Ministru fejn waqghu gvernijiet, kullimkien, tajjeb?, hawnhekk, ir-reazzjoni tal-gvern dak inhar, ghandu

   allegazzjoni specifika fuq tnejn min-nies fil-Kabinett. X’ gara dak inhar? X’ passi ittiehdu?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma ninsewx li fil-bidu taghha ..issa mbaghad with hindsight tibda tarha li ma kinetx gustifikat, imma kien hemm hafna skuzi u ragunar u gustifikazzjoni ghaliex infethu u ma nfethux u dan kollu. Jigifieri ha perjodu twil mhux hazin fejn kien hemm dawn ir-ragunijiet

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma jekk kien hemm, l-allegazzjoni kienet specifika. Daret id-dinja kollha din. Ghamlitilna hsara enormi. Kulhadd jaqbel; ir-reazzjoni x’ kienet tal- gvern? Stenna ha nara? Ha ninvestigaw? X’ kienet? Ma qalu xejn?

   
   

   Ix-Xhud :

   No no, nista’ nassigurak illi l-maggioranza tal-parliamentary group tista’ tghidlu hekk, jigifieri anke kienu fil-Kabinett u ma kienux, kienu qeghdin jaghtu l-parir lill-gvern biex jiddistanzja .. lill-Prim Ministru biex jiddistanzja ruhu.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Jigifieri inti qed tghid illi d-decizjoni ma hadhiex il-Prim Ministru meta kellu parir tal-Kabinett u tal-partit illi jnehhih.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jien li niftakar car hija biss tal-parliamentary group fejn niftakar li tkellimt.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma ahna li jinteressana ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Fil-Kabinett..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   F’ dik il-parti ahna li jinteressana l-Kabinett. Il-parliamentary group mhux il- gvern, tajjeb?

   
   

   Ix-Xhud :

   Onestment ma niftakarx. Jigifieri jekk qamet u kif qamet, onestament. Li niftakar car daqs il-kristall huwa fil-parliamentary group

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ministru, jekk ma qamet xejn dak inhar li harget tal-Panama Papers, dak inhar li gara tas-17 Black nahseb li gara xi haga.

   
   

   Ix-Xhud :

   Imma fil-parliamentary group ghandek il-Kabinett kollu plus, plus another 5 –

   6 whatever, MPs, illi jkunu involuti wkoll. Jigifieri nehduha fil-fatt il- parliamentary group nippreparaw anke xoghol ghal parlament.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U d-decizjoni x’ kienet dak inhar?

   
   

   Ix-Xhud :

   Id-decizjoni kellu jehodha, qal nehodha jiena, l-Prim Ministru

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U baqghet hekk.

   
   

   Ix-Xhud :

   Tajnih iz-zmien u ma sar xejn. Jew inkella sar li sar.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U wara li gara s-17 Black

   
   

   Ix-Xhud :

   Sar li sar.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Is-17 Black kienet iktar specifika imbaghad. Ghax imbaghad bdejna naraw illi hemm anke rabta mal-progett, mal-flus, u fejn ser imorru u ma jmorrux. Imbaghad dik x’ relazzjoni qajmet fid-dekasteru tal-Kabinett? Xejn?

   
   

   Ix-Xhud :

   I don’t recall, illi later in the day kellna diskussjonijiet, imma dak iz-zmien I don’t recall; I don’t recall.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` dawn jaghmlu hsara kbira, mhux biss lill-pajjiz, lill-partit u lill-gvern taghkom. Jigifieri kienet stramba din li hadd ma jghid xejn!

   
   

   Ix-Xhud :

   Kienet cra daqs il-kristall jigifieri

   Imhallef J Said Pullicino :

   Cara ghalik, u ghal hafna nies donnu kollettivament ma kinetx cara.

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-Prim Ministru kien jaf li l-opinjoni tal-Kabinett x’ kienet, nassigurak.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Mela jigifieri qed nifhmu tajjeb hawn ghax anke …minn ghand dak li smajna minn ghand hadd iehor, it-tort donnu qed jersaq biss lejn fuq tnejn min-nies, hux hekk?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Tlieta nahseb.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Il-Prim Ministru u Keith Schembri.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   U Mizzi.

   
   

   Ix-Xhud :

   Le d-decizjoni finalment kienet f’ dan il-kaz.., f’ dan il-kaz, jekk jirrezenjax jew ta’ Konrad innifsu jew inkella tal-Prim Ministru.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Mela issa inti bhala Ministru tal-Finanzi, meta harget il-Panama Papers u anke iktar wara l-ohra, inti ghedtilna li meta jkun hemm xi haga hekk tirreferi ghal Pulizija. Irreferejtu ghal Pulizija intom specifikatament ghal dawn it-tnejn min-nies!

   
   

   Ix-Xhud :

   Le, jiena zgur illi r-rimet tieghi kienet it-taxxa.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U money laundering hux?

   
   

   Ix-Xhud :

   U money laundering

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Mhux hekk?

   Ix-Xhud :

   Fiz-zewg kazijiet, all right? Issa hawnhekk diga` xehed Manfred Galdes u qallilkom illi jien mhux biss offrejtlu r-recourses, forsi xi haga li ma qalx, li meta kien under stress kbira minn kullimkien sew min-naha tal-gvern u sew minn l-oppozizzjoni, mil-gurnali u minn kull .., kont nghidlu zomm ieqes u zomm dritt; mur ghal verita`. Tistghu tergghu ggibuh hawnhekk u jahlef illi ghedtlu dak il-kliem jien

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Li jmur ghand il-Pulizija ghedtlu?

   
   

   Ix-Xhud :

   Kien meta bdew jissemmew Keith u Konrad Mizzi ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Onorevoli, mur ghand il- ….

   
   

   Ix-Xhud :

   …fuq l-FIAU illi jimxu u jibqghu ghaddejjin, yes.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   …l-FIAU baqghu ghaddejjin, ghamlu r-rapport u ma gara xejn.

   
   

   Ix-Xhud :

   Le.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Heq! Din il-verita`.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jiena qed nghidlek illi ghalkemm ma konniex nidhlu fil-kazijiet u lanqas f’ min jirrikrjuta u lil min ikeccu u dawn l-affarijiet kollha, jekk tridu issaqsuni kemm tridu dwarhom, zgur illi kien jidher under stress u kien jitlobni r-rizorsi u kont nghidlu jigifieri li ghandek bzonn hudhom. U dwar decizjonijiet zomm dritt u mur ghal verita`. That I remember telling him.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   M’ ghandix dubju, pero` oltre hekk, ghax ahna nafu li ma … ..mistoqsi li … diffikulta` biex jaghmlu xi inkjesti u x’ naf jien; imma oltre dan, inti, lejn l- awtorita` tal-Pulizija meta jkun hemm zgur tentattiv ta’ ksur ta’ ligi min-naha finanzjarja, intom ma mexxejtux bhala Ministeru? Heq! Jekk ma kienx hemm..

   Ix-Xhud :

   Le ma kien hemm… ma hemm l-ebda .. Qed tghid kien ksur finanz….; le ahna..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Da zgur tentattiv, meta wiehed jiftah kont fil-Panama.., mhux kont, kumpanija fil-Panama, ghax anke din hija differenti hu. Tiftah kont mod u tiftah kumpanija mod iehjor.

   
   

   Ix-Xhud :

   Hemm ir-responsabbilta` politika u hemm evazzjoni ta’ taxxa. Potenzjalment jista’ ikun hemm evazzjoni ta’ taxxa.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Allura jekk inti ghandek ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Issa ahna ghandna.. tani l-kelma ftit ilu illi l-listi ta’ nies kollha fuq il-Panama li kellhom il-flus il-Panama, kollha, jew eccezzjoni ta’ xi hamsa gew investigati u hallsu numru ta’ miljuni bhala penalties illi gew dana.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Anke dik issue ohra ghalina ta’ l-immunita`. Ghax din ohra Malta eh! Tikser il-ligi kemm trid, mhux ta’ … biss ta!, kollha. Fil-permessi tal-bini, …tat- taxxa, kollox, u mbaghad tirranga. Sanction u nimxu

   
   

   Ix-Xhud :

   Ser inbiddlu l-ligi …

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   About time eh! About time.

   
   

   Ix-Xhud :

   ….illi ahna nimxu mhux b’ mod amministrattiv, jigifieri thallas il-pieni u thallas kemm hemm bzonn u the buck stops there, imma li jittiehed il-qorti din il-persuna f’ certu kazi u jissemma, u jitkompla jikkontemplaw il-proceduri. Din hija wahda mir-riformi illi ser nghaddu f’ Ottubru.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Kif ahna llum, u min jiflah ihallas ihallas u daqshekk, u jipprogetta kollox skont il-finanzi tieghu. Naghmluha llum anke b’ daqsxejn ta’ multa. Ghal … ukoll naghmluha. Jigifieri x’ jaqbilli naghmel? Jigifieri din hija pero` sistema ta’ immunita`, u fuq daqshekk jiena rrid anke l-ghajnuna tieghek, kemm l-

   immunita` u s-sanctioning, affarijiet ohrajn li jinfluwenza u dan it-tip ta’ korruzzjoni.

   
   

   Ix-Xhud :

   Minbarra l-Panama list kien hemm ukoll l-iSwiss leaks il-Jersey and so on. U jiena personalment ktibna l-awtorijiet u tellajt ufficjal biex igib is-CD bil-lista. Jigifieri dawna jiena dejjem kont minn ta’ quddiem illi ma nhallux l-affarijiet ghax smajntihom fil-gazzetti! Konna niktbu lill-awtoritajiet; fil-kaz tal- Panama niftakar illi ma kienux irrispondew, pero` konna tlabna l- informazzjoni wkoll.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` tinsiex li qed nitkellmu fuq Ministru, mhux Ministru tal-gvern biss ta’! Ghax fl-antik kien hemm ukoll xi Ministru ghamel l-istess, fthemna? Mhux qed nghidu xejn. Pero` kif jigri hekk u ma jkunx hemm azzjoni immedjata biex dak li jkun jagixxi l-ewwel nett biex intajru minn hemm jekk dan jirrizultali car u tond naturalment, li anke tentattiv ghalija jien, imma almenu jkolli mod kif ninvestiga, mod dirett lil dawn il-persuni. Ghax dan huwa biss tip of the iceberg hu! Imbaghad ghandna, tinsiex, iddecidew li jkun hemm

   …mhux iddecidew, kien hemm xi mitejn u tlieta u sebghin nies li kellhom flus il-Panama, minnhom dawn tnehhi jigifieri l-multi, ma gara xejn

   
   

   Ix-Xhud :

   U l-mahfriet ukoll; jigifieri nissuspettaw illi l-miljuni ma kienux kbar ghax kien hemm xi mahfriet ukoll.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ma nafux hux.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Pero` nafu almenu kull ma qalu l-gazzetti li l-gvern dahhal sebgha u ghoxrin miljun minnhom dawn.

   
   

   Ix-Xhud :

   Iva iva,. Korrett

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   .. bhala piena amministrattiva.

   
   

   Ix-Xhud :

   Korrett. Jiena nitlob lill-Kummissarju biex minn zmien ghal zmien johrog din l-informazzjoni.

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Ahna l-preokkupazzjoni taghna hi illi dawn in-nies illi kellhom flus il-Panama, qed nitkellmu nies illi huma sinjuri kbar under high bracket, dawn ghalihom li jhallsu multa mhu xejn. Bhal per ezempju… jien naf?, anke dawn tal- kostruzzjoni, dawn il-kuntratturi illi jaghmlu illegalita` u mbaghad ihallsu multa u kollox sanzjonat. Ghalihom hija parking ticket!

   
   

   Ix-Xhud :

   Your concern is my concern.

   
   

   Chairman Imhallef M Mallia :

   Dan huwa ….

   
   

   Ix-Xhud :

   Ahna li qeghdin naraw illi l-intermedjarji nominee companies u l-accountancy u l-lawyers ta’ dawn il-kuntratturi, developers ghidilhom min huma, whatever, business people, business people, iridu jaghtu rendikont iktar minn qabel u jridu jirrapportaw lil-FIAU ma’ l-ewwel xamma ta’ suspett. Ghaliex l-onus ser ikun fuqhom ukoll. Xi haga illi fil-passat ma tajniex. Issa qed indahhlu l-estate agents ukoll fil-kaz ta’ proprjeta`, u l-lawyers. Jigifieri dawk kienu l-ahhar zewg gruppi fil-kaz ta’ l-FIAU.. fil-kaz tal-pjan taghna ghal Moneyval

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Jigifieri din il-Panama Papers issemmew tlieta Malta, kumpanija ta’ Mizzi, kumpanija ta’ Schembri u l-ohra l-Egrant. Inti bhala Ministru tal-Finanzi ghandek allegazzjoni li fl-istess cirkostanzi infethu tliet kumpaniji li ghandhom xamma kbira ta’ konnessjoni ma’ l-amministrazzjoni. Inti bhala Ministru ma tindagax min kienu n-nies, x’ ghamlu u x’ ma ghamulx? Tghid lill-FIAU innegaw u daqshekk? Kif jista’ ikun inti li ma tibghatx inti ghal… fejn naf jien?, ghal Ministru u tghidlu – inti x’ ghamilt hemm? U jew inkella lil Keith Schembri, tghidlu x’ ghamilt? Min huma dawn? Kont tibghat ghal Brian Tonna. Brian Tonna kien jahdem Kastilja sa fejn nafu ahna. Issa ma nafux il- funzjoni tieghu ta’ Brian Tonna x’ inhi, u n-Nexia BT? U tajjeb tghidilna; ghax ahna dawn il-manuvri minn hemmhekk ghaddew hafna minnhom. Allura jekk ma nkunx nafu dan ahna x’ ser ninvestigaw?! Mhux billi jpogguna hawnhekk biex ninvestigaw! Jekk ma ittuniex l-armi biex ninvestigaw u l- materjal ma tinvestigax. Allura jiena rrid inkun naf dan x’ kien qed jaghmel; dak in-Nexia BT hemmhekk x’ konnessjonijiet kellu? X’ rabta kellu ma’ ..; heq! inti qieghed f’ pozizzjoni li tghidilina ghax inti ta’ l-Ekonomija u tal- Finazi.

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma hijiex daqshekk straight forward din is-sistema tal-gvern kif tahdem.

   Imhallef J Said Pullicino :

   Biex inkunu efficcjenti Ministru. Jiena..

   
   

   Ix-Xhud :

   Nerga’ nghid ..onestament your concern is my concern as a citizen and as a Minister, imma …

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ghandek ragun imma ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mintix cittadin ordinarju.

   
   

   Ix-Xhud :

   … hemm limits ta’ affarijiet illi hemm l-istituzzjonijiet.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Jien nippretendi illum illi …, u lill-Ministru Bartolo ghedthielu din, ghedtlu jiena kapaci ser intella lill-Kabinett kollu, ghaliex jiena jekk inti ghamiltni hawn inti biex ninvestigaw u ma nkunx l-affarijiet f’ kull istituzjoni, irrid nibda minn fuq nett; ga ghamilna hafna ground .. isfel nett. Imma jekk ta’ fuq nett ma jghidulix dak li suppost jghiduli, ghax la poggejtni trid tinformani. Ma tistax tigi hawn tghidli ghax il-Kabinett;; imma ma nghidlex x’ ghandna. Jekk inti poggejtni hawn biex nara! Trid tghidli. Heq! U jekk ma tghidulix danw l- affarijiet ma nistghux insibu r-raguni tal-ferita fejn qieghda u naghmlu r- rakkomandazzjonijiet taghna! U din .. the whole story.. progett progett u naraw.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Profs, inti semmejt tajt indikazzjonijiet tal-mizuri kollha godda illi gew imwettqa jew gew fis-sehh waqt li inti kont Ministru tal-Finanzi; pero` hemm indikazzjonijiet anke fil-media ta’ dak illi tar-reazzjoni tieghek ghal allegazzjonijiet ta korruzzjoni jew money laundering. Per ezempju fis-26 ta’ Gunju ta’ din is-sena mistoqsi mit-Times of Malta dwar l-iskandlu tal- Montenegro inti kwotat billi tghid – you cannot blame the victim because a robber has been to his house and stolen. Din hija fir-rigward ta’ China agreement li ndikajt qabel. U allura dak ic-China agreement, il-Ministeru tal- Finanzi kien involut fit-tfassil tac-China agreement?

   
   

   Ix-Xhud :

   Kien involut ghaliex ix-shares kellu jixtrihom il-gvern. Iva kien involut fis- sens illi l-konsulenti li kienu qeghdin jinnegozjaw mac-Cinizi kienu jigu spiss ma’ l-ufficjali tieghi biex jghidulhom fejn waslu u ma waslux u x’ jitolbu c-

   Cinizi u dan kollu. Ma kienux fit-team li jmorru Beijing u gejjin u jiltaqghu maghhom barra, le. Imma kienu jzommuna informati.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri inti kont involut.., bhala Ministeru tal-Finanzi kont involut biss fix- xiri ta’ l-ishma u mhux fid-disinn ta’ dan l-agreement jigifieri fl-iskop ta’ dan l-agreement?

   
   

   Ix-Xhud :

   Hekk hu hekk hu.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U ghandek kopja ta’ dan l-agreement?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ta’ liema?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Tac-China agreement.

   
   

   Ix-Xhud :

   Nara fil-Ministeru tieghi jekk ghandhomx kopja.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U jekk ghandek kopja tista’ tipprezentha?

   
   

   Ix-Xhud :

   Issa nara.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Nies involuti fil … agreement..

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma niftakarx jigifieri dana; imma I can check for you. Ma nafx intalabx. I am surprised illi ma kienx fuq il-mejda tal-kamra.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   ….il-Pilatus; il-kumpanija Macbridge tfisser xi haga ghalik?

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   Imhallef J Said Pullicino :

   Lanqas l-isem x’ iffisser?

   
   

   Ix-Xhud :

   Din tat-teknologija li qrajt fil-gazzetta?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Macbridge

   
   

   Dr Jason Azzopardi :

   MacBride – Malta China Bridge

   
   

   Ix-Xhud :

   Eh MacBride! No no. Qrajtha fil-gazzetta bhal ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma per ezempju persuni bhal Cheng Cheng kien involut fic-China agreement?

   
   

   Ix-Xhud :

   No ma nafx assolutament. Qatt ma iltqajt man-naha Ciniza u ma nafx min huma l-individwi li nnegozjaw. Not at all.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma ma’ Sai Mizzi?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U min-naha tal-gvern Malti.

   
   

   Ix-Xhud :

   Kienet kollha f’ idejn Projects Malta.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Min-naha tal-gvern Malti min kien involut?

   
   

   Ix-Xhud :

   Jien li naf huwa li l-Ministru kellu numru ta’ konsulenti madwaru.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Il-Ministru Konrad Mizzi jigifieri?

   Ix-Xhud :

   Sew Maltin u anke barranin as far as I know. Ahna li rridu naraw huwa l-ezitu tieghu u l-impatt fuq il-budget. Jigifieri shareholding, ser jiehu xi haga taghhom il-gvern? Jaqbillu jew ma jaqbillux?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri inti jinteressak minn l-ezitu tal-ftehim u x’ effett ghandu fuq il- budget…

   
   

   Ix-Xhud :

   Mhux interessat ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   ….imma ma jinteressakx …imma li l-Ministeru tal-Finanzi ma jinteressahx jekk dak il-ftehim huwiex qed isir b’ mod dritt u b’ mod korrett?

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jew jekk hemmx xi theddid jew xi tahwid?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jew jekk hemmx kickbacks fih? Dan huwa r-rwol tal-Ministeru tal-Finanzi biss?

   
   

   Ix-Xhud :

   Interessat f’ kollox. Ma nistax nghid li ma ahniex interessati. Imma ma nkunux involuti. Jigifieri hemm differenza.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma jekk ikun hemm xi allegazzjoni..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :.. Ghalfejn ma tkunux involuti?

   
   

   Ix-Xhud :

   Imma li ser ser naghmilha ta’ pulizija mill-bidu nett u …

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Dan mhux Pulizija ta!

   
   

   Ix-Xhud :

   …nghid eh!, din hawnhekk gejja xi wahda kbira u dan kollu. Hekk qed tghidu intom; ma huwiex; ma ahniex.

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Tlabt biex tkun involut? Jew il-Ministeru talab biex ikun involut?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le qed nghid li l-ufficjali tieghi s-senior kienu involuti fis-sens illi kienu jitolbu l-informazzjoni u din l-informazzjoni mill-konsulenti kienet tinghatalhom biex ahna niehdu l-istampa whether it is viable, whether it is feasible jaqbillux il-gvern and so on.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jigifieri Ministru, jekk kien ikun hemm allegazzjoni serja ta’ korruzzjoni ..

   
   

   Ix-Xhud :

   …jekk kriminali zgur li mhux ahna

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Le mhux kriminali. Forsi iktar responsabbilta` politika, li things are not being done in an ethical manner; ma kontux tidhlu fiha dik, xejn.

   
   

   Ix-Xhud :

   Le dina trid tirrizultalek …

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Issa mhux qed nitkellmu fuq kriminali.

   
   

   Ix-Xhud :

   Trid tirrizultalek illi dawn il-konsulenti ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma jekk ma ticcekjax mhux ser jirrizultalek.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Biex jirrizultalek trid ticcekja.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jekk ser naghlaq ghajnejja mhux ser jirrizultali xejn.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jekk jitkellmu maghhom ta’ spiss nahseb li jekk ikun hemm xi xamma ta’ xi haga kont nigi allertajt hux; jghiduli isma’ dana ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Hadd ma’ allertjak ghal dawn l-affarijiet.

   Ix-Xhud :

   No no. L-iktar haga li konna concerned huwa li c-Cinizi jkollhom ..jew inkella il-gvern Malti jkollu fair deal from the deed. Mhux ghax ic-Cinizi ghax hbieb taghna, imma are we getting substance for that agreement. Meta ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Per ezempju Sai Mizzi ..

   
   

   Ix-Xhud :

   …. meta nikkonsidra li din kienet l-Enemalta falluta ghaliex mill-Ministru ta’ qabli kien baghat ghalija biex ifhemni s-sitwazzjoni prekarja it was so important ghal gvern Malti li jaghmel dak id-deal.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Naqbel mieghek. Per ezempju Sai Mizzi u l-ammonti li kienet allegatament, ma nafux, tithallas, dik ma kinetx bicca tieghek. Ma nafx

   
   

   Ix-Xhud :

   Nerga’ nghid illi dawn id-deals at the policy level u l-mod kienu fl-interess ta’ pajjizna li jsiru.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Imma ghamlet xi haga Sai Mizzi? Gabet xi haga lil Malta?

   
   

   Ix-Xhud :

   At the micro level il-Ministeru fil-Finanzi ma jistax jidhol f’ kull deal li jigi minn dawk il-hames … miljun spiza fis-sena, ma jistax.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Naqbel mieghek; pero` inti ghedtli li jekk lil Malta qed tiehu xi haga lura kollox sew. Minn l-impjieg li inghatat is-sinjura Mizzi Malta x’ hadet? Forsi ma tafx; ma nafx. Jien ma nafx.

   
   

   Ix-Xhud :

   … Mizzi?

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Sai Mizzi.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Il-mara ta’ Konrad Mizzi.

   Ix-Xhud :

   Sai Mizzi kienet taht il-Foreign Affairs. Ifhem, ahna naghtu l-finanzi lil Ministeri li huma responsabbli ghalihom. Jekk hi kienet mal-Foreign Minister u whoever min impjegaha ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jigifieri hu kellu jara jekk gabitx xi haga lura, hux hekk? Irridu insaqsuha lilu din.

   
   

   Ix-Xhud :

   Iva. Jigifieri kull.. kieku ma ghandix bzonn ..

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Biex nara; ghax inti ghedtilna basta Malta tiehu xi haga lura.

   
   

   Ix-Xhud :

   Kieku jiena I am the only person mal-Prim Ministru fil-Kabinett jekk naghmlu hekk!

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ok; mela rridu insaqsuha ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Jigifieri l-Kabinett huwa maghmul minn Ministri responsabbli bil-Ministeri taghhom.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ghandek ragun; insaqsuha lilu, grazzi.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ha nistaqsik fuq ftit kwistjoni differenti. Naf illi inti tajt spjegazzjoni illi l- lobbying min-negozjanti dejjem ikun hemmhekk ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Kontinwu.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   …u kulhadd f’ din il-kamra jifhem illi dejjem ikun hemmhekk.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Mhux hekk?

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Pero` ha nistaqsik fuq ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Mhux bilfors b’ mod illecitu; jigifieri ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Iva. Le le.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Jista’ ikun mod u jista’ ikun .. .. ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Qeghdin naqblu.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ezatt.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Pero` l-hbiberija bejn Keith Schembri, Joseph Muscat u Yorgen Fenech inti kont taf biha?

   
   

   Ix-Xhud :

   Not at all. Lanqas kont naf illi jezisti dan il-bniedem, jigifieri honestly. Naf lil missieru jigifieri kien jissemma; li kellu t-tfal anke fl-iskola mat-tfal tieghi jigifieri, imma I don’t know these people, minhiex ta’ l-eta` taghhom li ..jien naf?.. tkun hbieb taghhom!

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   Ma kontx tarah f’ Kastilja lil Yorgen Fenech?

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   
   

   Imhallef A Lofaro :

   No.

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma ghalkemm mintix ta’ l-eta` taghhom u allura mintix midhla tas-social circles fejn ikunu huma, inti taf illi dawn kienu hbieb?

   Ix-Xhud :

   No.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Le.

   
   

   Ix-Xhud :

   Not even, no.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   U allura meta fit-30 ta’ Ottubru ta’ l-2018 gie svelat illi 17 Black hija ta’ Yorgen Fenech u allura hija tal-local power station businessman, u meta inti kont involut ftit f’ dik id-deal minhabba l-garanziji, inti staqsejt mistoqsijiet dwar jekk dik id-deal kinetx wahda nadifa?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le jien kont qed nistenna li .. illi, u fil-fatt kien hemm kien bdew l-inquires dak inhar, jigifieri …

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   X’ kont qed tistenna?

   
   

   Ix-Xhud :

   Le u huwa l-interess taghna li nkunu nafu, imam mhux..; ir-remit taghna ma jitlobx li ninvestigaw. Irridu nitolbu istituzzjonijiet ohrajn, bhal NAO li jidhol fihom. U jiena sa fejn naf jiena kien hemm inquires kullimkien fuq kull suggett, jigifieri dik il dana. By the way, ghalkemm qatt ma iltqajt mieghu u dan kollu, l-isem ta’ Yorgen Fenech deher bhala …minn l-investituri tal- power plant subsequently, ma’ Maltin ohrajn.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ezatt. Mela fit-2016 meta hargu l-Panama Papers inti tajt parir lil Joseph Muscat biex ..

   
   

   Ix-Xhud :

   … jiddistanza.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   …jiddistanza ruhu minn Keith Schembri u Konrad Mizzi tant li tahseb illi kellhom jirrizenjaw. Fit-30 ta’ Ottubru 2018 mta gie zvelat illi s-17 Black hija ta’ Yorgen Fenech fost ohrajn, fost Maltin ohrajn u kumpaniji ohrajn, gie zvelat ukoll illi din kienet wahda minn zewg kumpaniji illi kellhom ihallsu jew kienu allegatament ser ihallsu zewg miljun dollaru lil Schembri u lil Mizzi fil-

   kumpaniji taghhom fil-Panama; u allura fit-2018 inti ergajt kellimt lil Joseph Muscat? Tajtu parir iehor lil Joseph Muscat?

   
   

   Ix-Xhud :

   No.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghalfejn ma ghamiltx l-istess li ghamilt wara l-Panama Papers?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma kellix dik il-konfidenzjalita`, ga ghedtha, illi nkellmu, la bhala habib, la bhala kollega fil-qrib. Jiena kont b’ mod korrett ta’ Ministru ma’ Prim Ministru. Kellna komunikazzjoni tajba. Konna teamwork tajjeb b’ mod generali u b’ mod pozizziv. Nista’ nghid illi kien ikkontribwixxa ukollghal hafna successi f’ dak is-sens sis-sens socjali u fl-ekonomija, imma ma kellix dik l-intimita` illi inkellmu fuq dawn l-affarijiet.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Dika nifhimha. Imma inti kellek possibbilta` li tqajjem haga bhal din, li nerga’ nghid kompliet zieded id-doza ta’ l-isfiducja li hemm internazzjonalment fuq Malta quddiem il-Kabinett hu! I mean ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Dawn kienu kollha allegazzjonijiet illi jiena ma kellix prova fuqhom.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Imma mhux kollha allegazzjonijiet; ghaliex hemm emails, hemm affarijiet, hemm indikazzjonijiet serji li jistghu japprovaw jew jistghu ma japprovawx; imma jiena kont nippretendi li meta harget din l-isfont ta’ dak li qed jigri fil- pajjiz l-ewwel haga li kont taghmel inti bhala Ministru tal-Finanzi tmur il- Kabinett u tghidilhom – hares, din mhix fuq l-agenda, pero` ghandna din is- sitwazzjoni. Ghandna din il-persuna qed tghid hekk; ghadna din il-kumpanija suppost ser tircievi hekk. Ghandna ohrajn li lanqas nafu min huma, MacBridge, u ser jircievu hekk. I mean, din l-issue ma gietx diskussa? I mean jien ghalija naraha stramba. Ahna, ha nghidlek, minn barra, inti forsi tifhimha mod iehor ghax qieghed fil-Kabinett; pero` ahna minn barra qed narawha stramba hafna din, tajjeb? ; illi dawn l-affarijiet ma jkunux gew carati. Anke almenu spjegati minn persuni invoulti; ma nafx!

   
   

   Ix-Xhud :

   Illum ghandna aktar informazzjoni minn qabel; dak inhar ma kellniex dik l- informazzjoni, kellna allegazzjonijiet u ..

   Imhallef J Said Pullicino :

   Onorevoli, ha nghidlek…

   
   

   Ix-Xhud :

   …. suppozizzjonijiet, jigifieri jkollok zewg fatti u you joint the dots..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   ..issa dina mhux..; ceru dan li qed tghid; il-fatti trid toqghod attent, trid twzinhom u toqghod attent ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Kull tant kienu veru johorgu ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   …tinvestiga ghaliex, x’ inhi l-verita` fil-fatt, u ghandek tara li huma z-zewg nahat ta’ l-opinjoni. Imma l-verita` hi illi l-fatti li harget is-sinjura Caruana Galizia fil-blogs taghha, il-fatti nerga’ nghid, irrizulta dejjem li kienu almenu up to 95% korretti. U nahseb illi intom ukoll kontu tafu, u hadd ma jigi jghid.. nahseb li hadd ma kellu dubju minnkom illi dak li kienet qed tghid hi kien minnu ta! Jigifieri ha niftehmu tajjeb. Issa jekk hux veru jew le u r-rguni x’ inhi ma nafux. Imma l-fatti sostanzjali hemm kienu hu.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Il-fatti, il-Panama Papers urew certu fatti illi lilek tawk l-impetus illi taghti dak il-parir lil Joseph Muscat.

   
   

   Ix-Xhud :

   Il-fatt kien straight forward; l-irgulija u r-reputazzjoni ta’ Ministru, that was it. Jigifieri ma kienx hemm behind it illi dak jista’ hekk u dan kollu! Jigifieri its not that; its not correct.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   U anke il-hsara kbira, u inti bhala Ministru kont ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   …u tal-pajjiz mieghu.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   ….tant hsara kbira li kont tapprezza inti bhala Ministeru tal-Finanzi li ahna konna centru finazjaru tajjeb fid-dinja u f’ daqqa wahda sibna din it-teba’, tajba jew hazina hemm kienet l-allegazzjoni. U inti ghalik bhala Ministru tkun qed tara x’ effett ser ikollha din fuqha! Ghax inti ghalhekk, responsabbilta` tieghek li hija dik; kont taf x’ effett ser ikollha u b’ dan kollu b’ dan it-

   terremot kollu li ghadna nhossu l-hsara minnu sal-lum ma gara xejn donnu serju.

   
   

   Ix-Xhud :

   Mhux facli.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jekk nista’ Profs, mela fuq il-fatti li gew zvelati il-Panama Papers fl-2016 inti hassejtek komdu taghti dak il-parir lil Joseph Muscat. Fl-2018 meta giet ippubblikat l-isem ta’ min huwa s-sid ta’ 17 Black u meta gew ippubblikati wkoll informazzjoni minn emails minn varji sorsi illi Keith Schembri u Konrad Mizzi kienu wkoll indikaw fil-Panama Companies taghhom nifhem allura li r-relazzjoni tieghek ma’ Joseph Muscat kienet tbiddlet minn l-2016 ghall-2018? Ghax fl-2016 hassejtek komdu ittiegh il-parir, fl-2018 le. Imma kellek iktar informazzjoni u kellek iktar fatti f’ idejk biex jghinu lilek il- pozizzjoni tieghek mhux tieghu.

   
   

   Ix-Xhud :

   Nassigurak illi ma kinetx xi .. jigifieri kienet its like a coin on one side pozittiva hafna, jigifieri sodisfatt hafna mix-xoghol tieghi u minn tal-gvern li jiena nippartjeni minnu. Kien ikollu hafna successi sena sena wara l-ohra, u that shadow li qed issemmi inti kienet hemm. Jigifieri hadd ma kien qed jiehu pjacir biha. Kienet.. its xi haga illi ma hemmx ghalfejn toqghod tartikolaha bil- kliem; kienet hemm. Dangling there.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Mela one side of the coin kienet pozittiva hafna.

   
   

   Ix-Xhud :

   Hafna hafna.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ahna jinteressana the other side of the coin ..

   
   

   Ix-Xhud :

   Hekk hu ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Ghax dak huwa li mar hazin.

   
   

   Ix-Xhud :

   Hekk hu.

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Tista’ tartikolaha?

   
   

   Ix-Xhud :

   No. Nerga’ nghid, jigifieri kienet hemm like the elephant in the room jigifieri fis-sens illi inti ..

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Tista’ tartikolaha?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma nistax nartikolha le; jigifieri fis-sens illi lil min qed taghti l-messagg qed jifhmu bizzejjed, anke b’ ghajnek, il-mod, il-grajjiet li kienu qed jigru etc. weighing heavily.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Jigifieri jiena ghandi nifhem illi inti kont membru tal-Kabinett u Ministru tal- Finanzi illi qieghed tahdem kontra qalbek ghax taf li hemm l-affarijiet hziena?

   
   

   Ix-Xhud :

   No ma kontx qed nahdem kontra qalbi lanqas xejn.

   
   

   Dr Therese Comodini Cachia :

   Imma kont taf li hemm l-affarijiet hziena jew kien hemm affarijiet li ma joghgbukx?

   
   

   Ix-Xhud :

   Imma li kont qed nistenna li l-istituzzjonijiet ta’ pajjizna jahdmu. Kwazi kull kaz, kull allegazzjoni giet hawn fil-qorti, fl-inquiry. Jiena bhala dan nistenna l- ezitu ta’ min ghandu l-kompitu li jibghat ghad-dokumenti u jara u jidhol f’ areas mhux biss finanzjarji izda kriminali u ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Japplika ghal kulhadd barra ghall-FIAU, hux hekk? Ghax meta l-FIAU indagat, ghamlet rapport bil-fatti u harget il-konkluzjonijiet ir-reazzjoni tieghek kienet illi they were written to be leaked. Allura x’ inkien ghandna.

   
   

   Ix-Xhud :

   X’ kienet ir-reazzjoni tieghi?

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   That they were written dawn ir-rapporti to be leaked.

   Ix-Xhud :

   Le minuta. Dik kienet l-ewwel nett it was a tongue-in-cheek question; it wasn’t a statement. Jigifieri niftakar Ivan Camilleri qalli xi haga u ghedtlu – who knows, ghedtlu. Kienet qrib l-elezzjoni. U meta tara whistleblower, so called whistleblower, qieghed jghaddi dokumenti lil politician hemmhekk dik il-mixture jiena I am very suspicious of it u ma tantx intiha krebibbilta`. U jigifieri meta jibda jsir it-tahwid meta tkun qabel l-elezzjoni l-irjus jishnu, certu ufficjali jillijkjaw u jipprova joholqu dana; u poggejtha f’ dak l-ambitu illi ..

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Veru. Imma r-rapport ta’ l-FIAU inti kont rajtu

   
   

   Ix-Xhud :

   Ma ghandix x’ inbiddel minnha jigifieri. Skuzi? Ir-rapport ..?

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Ir-rapport ta’ l-FIAU kien jghid dak li jghid; jigifieri li ghandi nifhem inti kont rajtu.

   
   

   Ix-Xhud :

   Jiena niftakar rajt ta’ David Casa kollha kienu cuttings minn news paper li kienu diga` fil-gazzetti. Ma kien hemm xejn xi intelligence report li fih at all; jigifieri imma mhux nidhol fil-mertu

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   …illum ghadek ta’ l-istess opinjoni l-idea ta’ fake?

   
   

   Ix-Xhud :

   Ifhem, jien li jinteressani huwa illi l-FIAU qatt ma ndhaltilha. Dejjem sahhahtha fejn stajt; jigifieri u nhalli lilhom jaghmlu x-xoghol. Din ta’ dan l- istatement li qed tghid ma kienx statement. Kien a rhetorical question tongue- in-cheek; isma’ jekk inti tara l-kap ta’ l-oppozizzjoni ma’ nafx b’ kemm-il kaxxa b’ purcissjoni warajh diehlin il-qorti tirrealizza li it’s part of the campaign, u allura tnehhi mis-serjeta` ta’ dik il-leak. Jekk kinetx leak genwina jew le.

   
   

   Imhallef J Said Pullicino :

   Pero` l-FIAU ma huwiex l-kap ta’ oppozizzjoni eh! Il-kap ta’ l-oppozizzjoni huwa counterpart politiku u ghandek ragun. L-FIAU hija ….

   
   

   Ix-Xhud :

   Le iggorr dokumenti li gew illijkjati.

   Imhallef J Said Pullicino :

2. IAU hija istituzzjoni li ghandha tgawdi …

Ix-Xhud :

Hafna; u sahhahniha sew.

Imhallef J Said Pullicino :

Qed tifhem? U llum qed insahhuha. Jigifieri l-FIAU li tghid hi normalment tehodha .. mhux vangelu, imma tehodha bis-serjeta`. Ma tghidx li its a fake jew its about to be leaked; ghax hemm xi raguni warajha din

Ix-Xhud :

Jiena staqsejt. Jien minghajr ma nidhol fid-dettal ta’ x’ giet illikjajt jew le, illi dak id-dokument ma kienx gie approvat minn higher officials. Jigifieri kien ghadu maghmul minn ufficjal hemm gew u kien ghadu ma giex; jigifieri il- valur tieghu bhal kull dokument iehor kien ghadu l-frist draft tieghu huwa differenti minn mindu .., jigifieri jista’ ikun. Ma nafx min kitbu jigifieri junior jew le.

Imhallef J Said Pullicino :

Ifhimni, normalment il-Ministru jiddefendi l-FIAU; mhux normali ..

Ix-Xhud :

Dejjem iddefendejtha. X’ jigifieri?

Chairman Imhallef M Mallia :

Jekk tippermettili ftit, at the end of the day issib illi l-common denominator f’ dan kollu, f’ dan is-saga li ghaddej dan il-pajjiz huma Keith Schembri u Brian Tonna – Nexia BT. Dawn tnejn min-nies illi kienu available u ghadhom available ghal Kabinett, ghax qeghdin hemm. Allura din il- Kabinett never called them to account? Dawn it-tnejn ghandhom ir-risposti tad-domandi kollha illi qed isiru f’ dan il-pajjiz. Jafu dawn ghax they are the common denominator. Xejn?

Ix-Xhud :

Xejn xejn! Jiena, fl-ahhar, wara hafna sforzi kbar biex jirrezenja Konrad Mizzi kont wiehed minn erba’ min-nies li dhalna f’ kamra u ghamilnielu pressure enormi, enormi, biex jiehu dik id-decizjoni, ghax kienet difficli hafna ghalih. Jigifieri ..

Chairman Imhallef M Mallia :

Imma kien hemm ghalfejn taghmlu din il-pressure kollha meta l-affarijiet kienu qed jitkellmu wehidhom?

Ix-Xhud :

… u s-support li jkollu.

Imhallef A Lofaro :

Dan dan l-ahhar jigifieri jekk joghgbok?

Ix-Xhud :

Skuzi?

Imhallef A Lofaro :

Dan l-ahhar?

Ix-Xhud :

Iva dan l-ahhar.

Imhallef A Lofaro :

Dan l-ahhar.

Ix-Xhud :

Meta mbaghad fil-fatt wara hames minuti gie jixhed hawn gew. Dik kienet il- gurnata.

Imhallef A Lofaro :

Hawnhekk le.

Ix-Xhud :

Il-gurnata illi rrezenja kien ta xhieda f’ xi investigazzjoni ohra

Imhallef A Lofaro :

Quddiem xi mhallef iehor. Le mhux hawnhekk, ghadu ma xehedx.

Imhallef J Said Pullicino :

Ifhimni, halli nifhem daqsxejn jiena, bhala persuna issa, bhala Edward Scicluna. Ghandi nifhem li inti kont thoss allura kien hemm dik il-famuza meeting Kastilja meta rrezenja prattikament il-gvern u x’ naf jien. U ahna ghandna public knowledge illi kien hemm dan il-meeting, kien ftit shun naturalment, u r-reazzjoni generali kienet illi kien hemm xi hadd li ittradixxa lil xi hadd iehor, li gie tradut. Inti hekk thossok li tradut? Ghaliex din ghalija importanti. Ifhimni, ma nistghux naqbdu lil kulhadd f’ keffa wahda u nghidu li kulhadd….

Ix-Xhud :

Ha nwiegeb l-ewwel wahda u mbaghad inwiegeb it-tieni.

Imhallef J Said Pullicino :

Qed tifhem? Irridu nkun nafu, jekk thossok tradut tghidli jiena nahseb illi I was ..

Ix-Xhud :

F’ dak il-meeting jien ma attendejtux ghaliex kelli impenn ufficjali barra minn Malta, tlabt lill-Prim Ministru, ghedtlu – isma’ qed tinqala’ u tishon din il- haga, kienet very very dan..; qalli – le, tista’ tmur. U fil-fatt sifirt bil-permess tieghu. U gara dak li gara. Ta’ billejl ma kontx prezenti. Il-kelma ‘tradut’, jiena, forsi bl-Ingliz iktar softer, yes, ‘disappointed’. Disappointed illi ehe I mean..

Imhallef J Said Pullicino :

Jigifieri imma ‘disappointed’ mhux ‘tradut’ eh!

Ix-Xhud :

Le le ma hijiex.

Imhallef J Said Pullicino :

Ghax jiena il-kelma ‘tradut’ smajniha diversi drabi u jiena nifhem certi affarijiet. Jigifieri ‘tradut’ tfisser illi jiena imxejt mieghek ..

Ix-Xhud :

‘Tradut’ hija goffa

Imhallef J Said Pullicino :

…. ghax inti ragel u f’ daqqa wahda insib li inti qed titradini, tajjeb? Issa jekk ma thossokx hekk ghid dizappunt kien ha decizjoni hazina. Imma mhux hekk qed nitkellmu ahna. Fthemna? Jekk inti thoss illi gejt .. jew inti jew il- Kabinett kollu gie tradut ghax gie manuvrat minn tnejn min nies, mija, ghaxra, b’ mod illi kontra x-xewqa taghhom u ghamlu l-abbuzi, allura ghidli tradut. Ghax tradut tfisser li tant hi serja l-affari li jiena,.. jew jien inti trid titlaq imbaghad.

Ix-Xhud :

Jiena at this point..

Imhallef J Said Pullicino :

I mean how do you feel?

Ix-Xhud :

At this point, at this point, mhux ghax naghti the benefit of the doubt ghax anke l-Qorti taghti benefit of the doubt, ghadhom ghaddejjin l-affarijiet. U

tghidli m’ hemmx bizzejjed? Well, that’s your opinion. Jiena nixtieq inkun naf izjed qabel ma nuza kelma bhal dik.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigiferi inti ghadek temmen fl-integrita` ta’ Joseph Muscat, ta’ Keith Schembri u ta’ Konrad Mizzi?

Ix-Xhud :

Lanqas immur fil-kelma f’ integrita` ..

Imhallef J Said Pullicino :

.. kulhadd …kulhadd innocenti

Ix-Xhud :

Li qed nghid huwa ma ghandix dawk il-provi illi juruni definitely li kien hemm..

Imhallef A Lofaro :

Pero` l-provi fil-qorti, minn l-aspett politiku were you not led astray?

Ix-Xhud :

I would go led down, yes.

Imhallef A Lofaro :

But here you were also led astray

Ix-Xhud :

Not led astray no

Imhallef A Lofaro :

Ma kontx taf bid-deals tal-kitchen cabinet

Ix-Xhud :

I was let down politically

Imhallef A Lofaro :

You were let down. Were you not also led astray mill-kitchen cabinet?

Ix-Xhud :

No, led astray le. Ghax inti ..

Imhallef A Lofaro :

.. presantation of facts.

Dr Therese Comodini Cachia :

Parti minnu you weren’t led astray?

Imhallef J Said Pullicino :

Parti minnu, ghax jekk le illi inti kont taf il-fatti u allura there were no facts illi..

Imhallef A Lofaro :

Mela allura kellu full discloser allura. Ghax ifhimni ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Irridu nipprovaw nifhmu ‘l ghaliex ovvjament qed jitilghu Ministru wiehed wara l-iehor, u inti bhala Ministru tal-Finanzi jiena dejjem ghalmuni li l- Ministru tal-Finanzi huwa wiehed minn l-iktar importanti

Imhallef A Lofaro :

Min l-iktar; senior

Dr Therese Comodini Cachia :

Minn l-iktar importanti

Imhallef A Lofaro :

Mhux hekk?

Ix-Xhud :

Pero` ghandkom ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma allura meta tghidli ..ma nuzax ‘tradut’, inkun dizappuntat, u meta tghidli

– heq!, ma naf xejn fuq l-integrita`. Imma s-Sinjura Mhallef qaltlek …

Imhallef A Lofaro :

Politically.

Dr Therese Comodini Cachia :

… imma politically were you led astray?

Imhallef A Lofaro :

Politically.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma ha nerga’ insaqsik; jigifieri inti illum ghadek temmen fl-integrita` ta’ politka ta’ Joseph Muscat

Imhallef A Lofaro :

Politika.

Dr Therese Comodini Cachia :

Politika, ta’Joseph Musca, Keith Schembri u Konrad Mizzi minkejja l- allegazzjonijiet kollha u l-fatti kollha ppublikati?

Ix-Xhud :

Jiena ma nistax inwiegeb din il-mistoqsija ghaliex bejn l-allegazzjonijiet li jsiru u kwazi provi bic-car.., kien hemm kazijiet fejn imbaghad irrizultaw li ma kienux. Fil-kaz tieghi.

Dr Jason Azzopardi :

Bhal xiex?

Ix-Xhud :

Fil-fatt ghandi.. hemm tahrika fuqi, illi hemm allegazzjonijiet. Illi unbelievable, unbelievable. They are unbelievable. Allura nghid, isma’, jekk dawn taw stampa tieghi li dahhalt il-flus fil-but, li I collude with dana, u prattikajt il-money laundering. Jien naf lili nnifsi; for goodness sake dawna jekk jaslu biex jaghmlu allegazzjonijiet daqshekk, u bi provi u ghax hemm..; ghandi kaxxa tal-karti ta’ l-istampar mimlija bihom. Jigifieri cuttings u cuttings u artikoli li jiena lanqas biss kont naghti kas. Kollha fuqi. Jekk jiena fuqi tinghatha stampa hekk, kif nista’ niggudika f’ stampa fuq haddiehor qabel ma jghaddi mill-process kollu tal-court of law li l-istituzzjoni jien nemmen fiha, illi mbaghad naraw x’ kienu l-provi – x’ kien l-ezitu.

Imhallef J Said Pullicino :

Dik hija legalment korretta; pero` hawnhekk ahna mhux hekk qed nitkellmu.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mhux politikament imma!

Imhallef A Lofaro :

Politikament.

Imhallef J Said Pullicino :

Policially, fejn normalment jekk wiehed hemm anke xamma biss jghidlu ara na nirtira jien …

Imhallef A Lofaro :

It should be enough to resign

Imhallef J Said Pullicino :

..sa qabel ma nkun mehlus minnha din l-ombra imbaghad nerga’ nidhol. Dik x’ gara minnha. Din mhux ombra qed nghidu hawn! Qed nghidu – ejja nghidu shaba kbira. Mela x’ suppost gara? Ghaliex ma garax dak li kellu jigri? U qed nghidlek kulhadd … innocenti sakemm jinsab hati. Imma sadanittant irridu naraw.

Imhallef A Lofaro :

Per ezempju inti ma ghandekx kumpaniji fil-Panama.

Ix-Xhud :

No.

Imhallef A Lofaro :

Allura?!

Ix-Xhud :

Imma jiena nhalli l-process ikompli u mbaghad inkun nista’ nghid jekk gejtx ittradut jew le

Imhallef J Said Pullicino :

U sadanittant jibqa’ hemm.

Ix-Xhud :

…b’ mod definittivi.

Imhallef J Said Pullicino :

U sadanittant jibqa’ hemm, u l-persuna tibqa’ hemm; specjalment li mhix Ministru.

Ix-Xhud :

Policially I was led down yes.

Imhallef J Said Pullicino :

Tinsiex, kien hemm min mhux Ministru u baqa’ hemm. Ghax il-Ministru tghid ghandu certa protezzjoni; imma min ma kienx Ministru, CEO jew xi hadd iehor daka baqa’ hemm u ghadu, tajjeb? Jigifieri hemmhekk il-problema qieghda. Ghax imbaghad naslu f’ sitwazzjoni l-gvern il-Prim Ministru jghidlu jew inti jew jien. U anke dik stramba, ghaliex jidher illi wara dan kollu bqajna anke naghtu vot ta’ fiducja! I mean come-on

Ix-Xhud :

Pero` l-poteri ta’ Ministru qeghdin inziduhom iktar milli huma.

Imhallef J Said Pullicino :

Le le, jiena ..

Ix-Xhud :

Ir-regoli finanzjarji tal-gvern jaghtu l- …, issa x’ nahseb jiena u x’ inhoss u dak – daka iva. Imma x’ suppost naghmel u x’ mhux suppost naghmel hemm ir-regoli finanzjari, nerga’ nghid, finanzjarji u bagitarji li jiena dejjem dejjem ipprotegejt u dejjem iggelidt fuqhom. Jigifieri dwar issa jekk kontx fil-kitchen cabinet u jekk dwar talbunix biex ninnegozja jew ma talbunix dika affari ohra

Imhallef J Said Pullicino :

Imma r-responsabbilta` kollettiva tal-Ministeru kollu, tajjeb? Responsabbilta` kollettiva tal-Ministeru kollu; ser tkunu responsabbilta` anke ghall-izbalji ..

Imhallef A Lofaro :

Yes. Cabinet responsibility.

Ix-Xhud :

Biex naghti ezempju, m’ hemm l-ebda regola li jien nista’ ninsisti illi ninnegozja jew niffirma jien l-agreement per ezempju minn Projects Malta, assolutament.

Imhallef J Said Pullicino :

Professur, kieku konna qed nitkellmu fuq kaz wiehed naqbel mieghek jien m’ hemmx oggezzjoni. Jigru dejjem, u kaz wiehed nifhem. Imma dan ghandna kaz, kaz, kaz, kaz at one time. Nghidu hawn x’ qed jigri? I mean come on; ghax din il-kwistjoni kollha hu. Ghax kieku qed nitkellmu fuq wiehed ahna solvejniha din u morna d-dar. Imma dan hemm serje; veru jew mhux veru hemm serje. Heq! Ma nistghux inhallu kollox hekk ghaddej! Mhux inti biss ta! Ghax li qed nghidu lilek nghidu lil kull Ministru li gie jew ser jigi hawn; qed niftehmu? Ha niftehmu.

Ix-Xhud :

Jiena nassigurawkom li min-naha tal-Finanzi ser naraw fejn huma l-weakneses illi jigu indirizzati, ghaliex dan zgur li ma ghandux ..

Imhallef A Lofaro :

Imma issa dawn graw. Setghu jigu evitati?

Ix-Xhud :

Skuzi?

Imhallef A Lofaro :

Setghu jigu evitati?

Dr Therese Comodini Cachia :

They were ..

Imhallef A Lofaro :

Li kieku kien hemm iktar kontroll forsi?

Ix-Xhud :

Mhux qieghd hawn biex naghti opinjonijiet u nispekola.

Imhallef J Said Pullicino :

Le le, pero` tinsiex, ahna qeghdin hawn biex naraw jekk sehhx jew ma sehhx xi haga li minhabba fiha seta’ gara l-assassinju. Issa wahda minn l-affarijiet li setghet ikkontribwiet hija l-inattivita` ta’ azzjoni fuq dak li qed tghid u qalet gurnalista; din parti minnha. Jigifieri mhux qed nitkellmu ahna barra mill- x’ jismu.

Ix-Xhud :

No no, I understand.

Imhallef J Said Pullicino :

Qed nitkellmu proprju niffokaw ezatt fuq dak li ghandna, tajjeb? U jista’ jigri li nsibu ahna illi hares kieku l-gvern agixxa mod iehor kienu ittiehdu mill- Pulizija certi passi kieku dan li gara ma kienx jigri.

Ix-Xhud :

Agree.

Imhallef J Said Pullicino :

Ghax ma kienx f’ pozizzjoni li jaghmlu. Imma konkluzjoni li nistghu niehdu, imma jrid ikollna f’ idejna l-provi. Mhux min-naha tieghek..

Ix-Xhud :

Hekk hu. Nassigurakom illi area li ma dhalniex fiha hija l-Economic Crimes Unit illi jiena form day 1 minn l-ewwel sena tieghi, qabel; qabel ma bdejna xi tarf ta’ din, qabel il-power plant, qabel kollox, ghamilt l-ewwel national risk assessment fil-pajjiz li kienu ilhom jitolbuna l-FATF u l-Moneyval, u ghamiltu. Qbadt illi kellna stampa u mbaghad abdejtjajtu fit-2017. Li ghandna stampa mhux hazin u li fuqha imxew il-Moneyval; u wkoll, u jista’ jixhdu hawnhekk l-ufficjali gholjin tieghi..

Dr Therese Comodini Cachia :

..fil-fatt

Ix-Xhud :

…. bghatt ghall-Kummissarju tal-Pulizija ma’ l-AG u ghedtilhom li fejn jidhlu l-Economic Crimes.., ser nghid xi haga li ma nghidha lill-ebda Ministru, li ghandi blank cheque ghalikom; ghaliex naf li fil-forensika u dawn l-affarijiet trid il-feljjes kbar biex iggib; you can go-ahead ghaliex importanti. Dan kien fit-2013. Sal-lum ma rnexxilniex, all right? Tant li issa ser inressaq ligi fil- parlament illi taghti l-fakulta` l-FIAU illi jkollha Dipartiment iehor ta’ l- investigazzjoni biex ghall-inqas affarijiet kbar tal-money laundering jibqghu sejrin ghand il-prosekutur minn l-FIAU minghajr ma jkollhom bzonn li jmorru l-Economic Crimes.Mhux ghaliex minhiex hopefull ghal Pulizija, imma ma nistghux noqghodu nistennew.

Imhallef J Said Pullicino :

Inti issegwi bhalna, u taghmel sew. Li qed jirrizultalna hawn mhux li kulhadd hazin; li qed jirrizultalna hawn illi l-istituzzjonijiet qeghdin hemm. Sa certu livelli jahdmu imma mbaghad hemm xibka fuq li tajjeb jew hazin irnexxhiela…, u din il-problema taghna hija dik.

Ix-Xhud :

Yes yes; imma mhux fuq din biss, u imma anyway.

Imhallef J Said Pullicino :

All right.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ma nafx jekk nistax nibda domandi fuq kwistjoni ohra fuq ta’ l-FIAU la bdejna ..

Ix-Xhud :

Yes; mela le?

Dr Therese Comodini Cachia :

Fir-rigward ta’ l-FIAU, Profs, inti qed issemmi l-FIAU, il-ligi ta’ l-FIAU tahtar, taghmel procedura ta’ kif inti tahtar il-membri – l-hames membri fuq il- Bord tal-Gvernaturi. Il-ligi titlob illi inti tircievi lista ta’ tliet persuni minn entitajiet differenti fosthom per ezempju mill-Kummissarju tal-Pulizija. Jiena nixtieqek tghid jekk inti rcivejtx tliet ismijiet minn ghand il-Kummissarju tal- Pulizija u kif intaghzel, kif inti ghazil il wiehed minn fost dawk it-tlieta?

Ix-Xhud :

Iva. Fost il-… kif naqbad nghid?, ..l-appointments fuq il-bordijiet, li jkolli hafna, li hu ugigh ta’ ras kbir biex issib the right person. Hafna drabi ma issibhomx. Din l-iktar wahda nghidilha jien hafifa fis-sens illi fix-xoghol tiegehk hu li taghzel wiehed minn tlieta. Jigifieri li jigu submitted mis- Central Bank, minn l-MFSA, mill-Pulizija, mit-Taxxa etc; issa mit-taxxa, ghax qabel le. U l-AG. Normalment issib l-iktar wiehed senior fost dawk it-tlieta. Jiena dawk it-tlieta ghandi, qeghdin fil-file, intalbu biex naghti l-informazzjoni. Kont lest li naghtiha, imma l-Kummissarju tad-Data Protection qalli ma tistax tohrogha, qalli ghax dawk it-tnejn l-ohra lanqas biss jafu li setghu gew innominati mill-Kummissarju f’ dan il-kaz. Jigifieri dawn in-nies ma jafux li forsi gew innominati. Allura ma nistax nohrog jiena u nghid isma’ dawk kienu innominati pero` jien ma ghazilthomx; ha nibda minn hemm. Jiena f’ dawk it- tliet li niftakar huwa li ghazilt l-iktar wiehed senior fost dawk it-tlieta. U kien hemm iehor ukoll li kellu z-zmien, li kien wasal biex jirtira, dak li naf. It-tnejn kienu kapaci, wiehed kien wasal.. qaluli li wasal biex jirtira u dan kien allura li jibqa’ l-iktar wiehed senior fost over the period of 3 years jew …

Dr Therese Comodini Cachia :

Forsi il-Bord jista’ jezentak u tghidhomna dawn l-ismijiet ghas-semplici raguni illi l-persuna li gie maghzul fl-ahhar huwa persuna li ismu tqajjem hafna b’ hafna konnessjonijiet f’ din l-inkjesta. U allura nahseb illi hija tkun interessanti u importanti li nkunu nafu u nistghu naraw ahna b’ liema mod gew maghzula dawn l-ismijiet. Anke min-naha tieghek kif ikkonkludejt fuq dan il- wiehed

Ix-Xhud :

Ehe, le, dak inhar ma kienx ..

Dr Therese Comodini Cachia :

La darba inti lest li taghtihom u waqfek biss id-Data Commissioner; jigifieri ..

Ix-Xhud :

Mela jekk id-Data Commissioner…, ha nibdew ir-risposta, jekk id-Data Commissioner jaghtini permess li nghaddihomkom jiena nista’ nghaddihomkom, ma ghandix….

Dr Therese Comodini Cachia :

Le, nahseb li l-Bord ghandu awtorita` jordnalek ghax id-Data Commissioner m’ hemm hadd fuq dan il-Bord fis-sens ..

Ix-Xhud :

…ma ghandix problema. M’ ghandix problema

Imhallef J Said Pullicino :

Fl-interess pubbliku hu.

Imhallef A Lofaro :

Mhux hekk?

Dr Therese Comodini Cachia :

Huwa fl-interess pubbliku li nkunu nafu min huma.

Imhallef J Said Pullicino :

Inti ..…tixhed bil-maghluq?

Ix-Xhud :

Le imma dan inkun qed nikxef ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma ma jimpurtax jekk naghmluha bil-maghluq, imma .;.

Ix-Xhud :

Le le jiena mhux ser nidhol fil-maghluq; ma ghandix ghlfejn

Dr Therese Comodini Cachia :

…. li jkollok tliet Pulizija isimhom nominati mill-Kummissarju tal-Pulizija u jigi .

Ix-Xhud :

…ma ghandix ghalfejn. Jiena ma ghandix ismijiet mieghi ..

Dr Therese Comodini Cachia :

….. u jigi d-Data Commissioner u jghidli ghax huma ma jafux; mela x’ sistema hi din?

Ix-Xhud :

Le, jekk id-Data Commissioner ittini permess jiena nghaddihomkom.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mhix sistema ta’ Data Commissioner, hija kwistjoni tal-Bord.

Ix-Xhud :

Pero` mhux ser naghmilhom fil-pubbliku ghax diga’ qalli li ma nistax

Dr Therese Comodini Cachia :

Decizjoni zbaljata tad-Data Commissioner

Ix-Xhud :

Ghaliex ghal raguni illi dawk in-nies setghu ma jafux li gew innominati

Imhallef J Said Pullicino :

Il-persuna innominata hija Valletta hux hekk?

Imhallef A Lofaro :

Ezatt. Maghzul.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ezattament. Imma l-Kummissarju tal-Pulizija jkun ta tliet ismijiet.

Ix-Xhud :

Hekk hu.

Dr Therese Comodini Cachia :

U l-Profs qed jikkonferma li inghata tliet ismijiet.

Ix-Xhud :

Iva.

Dr Therese Comodini Cachia :

Issa jiena rrid inkun naf dawk it-tliet ismijiet biex nipprova nifhem allura x’ wassal biex jintaghzel Silvio Valletta minn dawk it-tlieta?

Ix-Xhud :

Ir-risposta tajtha min-naha tieghi

Imhallef A Lofaro :

Hu qal ghax kien l-iktar senior

Dr Therese Comodini Cachia :

Inti ghedt ghax kien l-iktar senior.

Imhallef A Lofaro :

Hekk qal.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma ghedt ukoll li kien hemm xi hadd illi kien ser jirtira wiehed minn nominati.

Ix-Xhud :

Iva hekk hu.

Dr Therese Comodini Cachia :

Dak ix-xi hadd li kien ser jirtira min infurmak li kien ser jirtira?

Ix-Xhud :

Minghalija c-Chief of Staff tieghi as far as I know.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ic-Chief of Staff tieghek. U dak il-persuna taf kemm dam biex irtira mill-Korp wara l-harta?

Ix-Xhud :

No.

Dr Therese Comodini Cachia :

Le. Jigifieri jekk nghidlek li dak il-persuna dam hemmhekk ghal diversi xhur ohra u forsi sena – sentejn ohra ..

Ix-Xhud :

Dan l-appointment kien minghalija ghal tliet snin jekk mhux hames snin. Jigifieri ahna ridna xi hadd illi jkun il-perijodu kollu tat-terminu.

Dr Therese Comodini Cachia :

U l-persuna l-ohra t-tielet persuna ma gietx maghzula ghax kienet l-iktar wahda bl-inqas esperjenza fil-Korp?

Ix-Xhud :

Ehe; dan li intaghzel kien senior tieghu. Xi haga hekk.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma x’ taf tghidilna fuq l-ohrajn? Fejn l-ohrajn per ezempju..

Ix-Xhud :

Tlieta kien hemm. Mela wiehed maghzul, wiehed li niftakar qed jghiduli li ser jirtira qabel ser jispicca t-term, u l-iehor as far as I know again, as far as I know, we are talking 2013 jew 14, nahseb 13, kien.. ma kienx senior.

Dr Therese Comodini Cachia :

Xi hadd minnhom kellu esperjenza fl-investigazzjoni ta’ Economic Crimes?

Ix-Xhud :

Ma niftakarx. Ma niftakarx

Dr Therese Comodini Cachia :

Ma tiftakarx jekk iccekjajtux jew tlabtux din l-informazzjoni?

Ix-Xhud :

Nolmally jkolli nies li jaghmlu l-ground work. Ikun hemm recommendation. Jekk nara li taghmel sens ghal sign, that’s how we go about it. Ma naghmilx id-due diligence jiena personalment ta’ kull individwu ta’ kull Bord inkluz l- MFS and so on.

Dr Therese Comodini Cachia :

Meta inti ffirmajt ghal hatra tas-Sur Silvio Valletta inti kont taf illi Silvio Valletta kien mizzewweg membru kollega tieghek fil- Kabinett.

Ix-Xhud :

Iva.

Dr Therese Comodini Cachia :

Nifhem illi s-Sur Valletta gie mahtur fuq il-Bord tal-Gvernaturi f’ Jannar 2014?

Ix-Xhud :

Dak iz-zmien yes.

Dr Therese Comodini Cachia :

Dak iz-zmien.

Ix-Xhud :

Ehe.

Dr Therese Comodini Cachia :

U mete mbaghad ghedtilna li gie ghandek is-Sur Manfred Galdes u tajtu struzzjonijiet li minkejja li r-rapporti huma dwar Keith Schembri u Konrad Mizzi hu ghandu jibqa’ miexi jfittex il-verita`, inti hemmhekk hassejt jew iddecidejt illi s-Sur Silvio Valletta forsi kellu konflitt ta’ interess?

Ix-Xhud :

Jien ghandi informazzjoni u kemm-il darba staqsejtha illi l-Bord ma jidholx fil-kazijiet, fl-ebda kaz li jkun ghand l-FIAU. Il-Bord jara fuq policy u dwar proceduri u IT and so on u ma jidholx fil-kazijiet. Dik kienet l-informazzjoni u li skont il-ligi hekk hi.

Dr Therese Comodini Cachia :

U minkejja l-fatt illi s-Sur Valletta kellu rwol importanti fl-investigazzjoni dwar l-assassinju, rwol fil-Bord tal-Gvernaturi ta’ l-FIAU u anke konnessjoni minhabba l-familja tieghu ma’ dawn in-nies, inti xorta bqajt sa l-ahhar minghajr hjiel li dan seta’ kien johloq xi konflitt ta’ interess?

Ix-Xhud :

Dan li qed tghid inti hargu dan l-ahhar. Mhux fit-2013. Fit-2013 Silvio Valletta kien ufficjal gholi fil-Pulizija, trusted u kellu l-facilita` li jinvestiga u jaghmel xoghol jigifieri. I take it illi d-due diligence issir mill-Pulizija u jiena niehdu bhala fatt illi hu ghandu dak ir-rank fil-Pulizija.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ma kontx qed nirreferi ghal hbibirija tieghu ma’ Yorgen Fenech Profs. Kont qed insemmi biss fatturi politici ovvji ogettivi illi lilna wassluna sahansitra biex naghmlu kawza biex ma jibqax ufficjal investigatur fl-assassinju.

Ix-Xhud :

Jiena ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Lilek, dawk il-konnessjonijiet politici …

Ix-Xhud :

Jiena familjari barra minn Malta fejn isiru dan l-affarijiet fejn ikun hemm hafna li jahdmu u jkunu high positions ir-ragel u l-mara jithallew, imbasta li jkun hemm arrangement and so on. Jiena li nista’ nghid huwa la mal-mara tieghu u lanqas mieghu qatt ma tkellimt. Ma’ Silvio Valletta mhux qatt ma tkellimt fuq l-FIAU, qatt ma tkellimt. Jigifieri I don’t even remember talking to him. Kien jekk ikun prezenti narah f’ xi party hdejn il-mara wara l-mara tieghu and that was it. U lanqas mal-mara tieghu; qatt u qatt ma tkellimt fuq xi kaz jew partikolari jew ma huwiex fuq l-FIAU.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela meta tkellimt ma’ nies barra minn Malta li ghamlu dawn l-affarijiet, ghedt illi jkun hemm arrangament

Ix-Xhud :

Iva.

Dr Therese Comodini Cachia :

F’ dan il-kaz inti tlabt jekk kienx hemm arrangement? Jew taf li kien hemm xi arrangement?

Ix-Xhud :

No.

Dr Therese Comodini Cachia :

Il-hatra ta’ Silvio Valletta kif giet..?

Ix-Xhud :

Dan qed nitkellem fuq il-private sector jigifieri mhix.. ma kienx..

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri f’ dawn l-affarijiet isiru barra min Malta fil-private sector mhux fil- public sector.

Ix-Xhud :

Le jiena naf bihom; imma tistghu tfixxu illi jithallew ghaliex huma frekwenti iktar milli nahsbu ahna.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jithallew fil-private sector jew il-public sector?

Ix-Xhud :

Both, both. Pero` qrajt fuqhom.

Dr Therese Comodini Cachia :

U l-arrangament inti ma tafx li hemm arrangement f’ dan il-kaz jew li kien hemm.

Ix-Xhud :

No I don’t remember.

Dr Therese Comodini Cachia :

Il-hatra ta’ Silvio Valletta f’ Jannar 2014 kif giet? Kien hemm vacancy fuq il- Bord? Biddiltu l-Bord?

Ix-Xhud :

…it-terminu; spicca t-terminu ta’ l-ewwel, tal-Bord ta’ qabel.

Dr Therese Comodini Cachia :

Thank you. Jiena d-domandi li jmiss huma fuq progett partikolari; jigifieri ..

Imhallef J Said Pullicino :

Naqralek quotation. Dana fuq l-istqarrijiet. : The .. impression is that Konrad Mizzi struck an in advisable underhand deal with a questionable group ..

businessmen who subsequently made in .. profits at the expense on the Maltese taxpayer to an unbalanced contractual relationship before .. incapable or moving of meeting their obligations and selling out. Dan qed nitkellmu fuq il- Vitals. Inti taqbel mieghu dan l-istatement?

Ix-Xhud :

Ta’ min hu dan l-istatement if I may ask?

Imhallef J Said Pullicino :

Imma l-ewwel ghidli jekk taqbilx mieghu mbaghad nghidlek

Ix-Xhud :

Le mhux ghax ser naqbel jew ma naqbilx xejn; jiddependi min kitbu..

Imhallef J Said Pullicino :

Ara jekk taqbilx bhala statement; I mean bhala apprezzament ta’ fatt.

Ix-Xhud :

Nista’ naqrah ghax ..?

Imhallef J Said Pullicino :

Ha nerga’ naqralek bil-mod : The .. impression is that Konrad Mizzi struck an in advisable underhand deal with a questionable group .. businessmen who subsequently made in .. profits at the expense on the Maltese taxpayer to an unbalanced contractual relationship before .. incapable or moving of meeting their obligations and selling out.

Ix-Xhud :

Mhix kwistjoni naqbel jew ma naqbilx; jiena nahseb li l-istorja is still .. ..

Imhallef J Said Pullicino :

Hekk gara jew ma garax?

Ix-Xhud :

..is still unfolding, I don’t even know whether what he did was ..whether exactly what he did, what he stood for. Whether he was.. I have no idea. Jigifieri mhux ser noqghod nispekola hawnhekk. It’s a unfortunate u the story is still unfolding and we still have to know many other things.

Imhallef J Said Pullicino :

Jigifieri ma taqbilx jew ma tistax tghid jekk kienx in advisable underhand deal. Ma tistax tghid jekk kienx hekk.

Ix-Xhud :

Zgur li nista’ nghid

Imhallef J Said Pullicino :

..li kien ..

Ix-Xhud :

… bl-ebda hesitation hu li ma kienx trasparenti fl-istijl ta’ kif imexxi; definitely.

Imhallef J Said Pullicino :

Ma kienx trasparenti. Kien underhand fis-sens li kien hemm MOU li hadd ma kien jaf bih u mbaghad sirtu taf bih wara? F’ dak is-sens kien underhand?

Ix-Xhud :

Hu qed jghid..; issa nerga’ nghid xi qrajt fil-gazzetta gimaghtejn ilu; lanqas kien prezenti jew ma kellux x’ jaqsam mieghu. Again, jigifieri ma nistax inkun naf dwar; jien zgur li ma kontx naf. Hu qed jghid li ma kienx jaf. Ma nafx min kien behind it.

Imhallef J Said Pullicino :

U tahseb li kien advisable li progett bhal dak jithalla f’ idejn xi hadd li qatt ma hadem fi progett ta’ sptar?

Ix-Xhud :

Jiena ta’ midhla sew ta’ dawn il-funds, midhla, anke fil-privat fejn kont kelli consultancy u hekk. Jista’ ikunu kapaci li jgibu management. Hawnhekk ghandna per ezempju fil-pajjiz, ma ghandniex ghalfejn immorru barra minn Malta. Hanfa fil-pajjiz ghandna hafna kuntratturi tal-gebel. Spiccaw jimmenigjaw hotels. Jigifieri jew they own hotels u mbaghad isibu l- management issibu l-akkor isibu l-hilton of this world and so on. U ohrajn jiddiversifikaw fil-health care, fil-health. Filli qieghed fil-gebel mar fil-health care. Jigifieri jistghu jsiru, imma, imma, illi nies ta’ certu kwalita` l-mod kif qrajt li jibdew ihawdu kumpaniji u kumpaniji f’ dan kollu, ibza’ minnhom u zommhom ‘il boghod. Jigifieri kelli espejenza fil-privat fejn izzomm ‘il boghod minnhom ghaliex huma suspicious.

Imhallef J Said Pullicino :

Jirrizultalna li diversi minn dawn il-progetti dubjuzi kienu fi sfond ta’ kumpaniji barra, nerga’ nghidlek naqblu dan, jigifieri, allura wiehed jiehu l- impressjoni li konna qed nattiraw, dak iz-zmien, issa ma nafx, qed nattiraw investituri ta’ certu.. dubjuzi, ha naghmlu hekk. Dubjuzi. U hafna minn dawn il-progetti involuti fihom nies li qatt ma hadmu ….. qatt ma kellha..

Ix-Xhud :

Bili ma kontx involut nista’ nghid with hindsight the answer is yes. Jigifieri t- tip ta’ nies li hargu u l-mod kif il-kumpaniji and so on l-istess jigifieri

Imhallef J Said Pullicino :

Kwazi f’ kull wiehed eh! Kwazi f’ kull wiehed. Issa jien nifhem li in- negozjant jipprova jahdem u x’ naf jien. Imma kwazi f’ kull wiehed ikun hemm ..

Ix-Xhud :

Imma fil-kaz ta’ l-Electrogas ghandek kumpanija kbira li hija Siemens illi ghandek partner illi huwa jifhem fl-area tieghu u jigifieri li tista’ tafdah, qed tifhem? Jigifieri mhix kwistjoni s-shareholders kollha jekk dak A B C jifhmux! Imma jrid ikun hemm xi hadd illi jaf x’ inhu jaghmel. I mean ghandu track record tajjeb. Normally dak l-ahjar; huwa t-track record fl-area li ser issibu,

Imhallef J Said Pullicino :

Mela xejn fuq is-Siemens; mhux bilfors. Imma taqbel mieghi jigifieri li l- impressjoni li wiehed jiehu hija li l-progetti kienu kollha daqsxejn …nattiraw nies dubjuzi konna.

Ix-Xhud :

Fil-kaz ta’ l-Electrogas ..

Imhallef J Said Pullicino :

.. tal-VGH …

Ix-Xhud :

Ma nistax nghid li fil-kaz ta’ l-Electrogas; jigifieri fil-kaz tal-VGH deher hekk. F’ ta’ Montenegro ma naf xejn assolutament, ma nistax niggaggja, jigifieri ma nistax nghidlek xejn.

Imhallef J Said Pullicino :

… pajjiz ta’ dubjuz, ifhimni. Ghax din il-problema hu. Montenegro pajjiz dubjuz

Ix-Xhud :

Min jahdem fil-pajjizi ta’ l-izvilupp, l-Afrika hemm 55 stat. Jiena hdimt, jigifieri ghandek all shades of dana dubjuz u mhux dubjuz! Riskjuz and so on.

Imhallef J Said Pullicino :

Jien qed nghid illi ..

Ix-Xhud :

Jiena nahseb illi fil-kaz ta’ l-isptarjijiet nista’ nghid illi l-mod kif bdejt nara minn l-NAO l-kumpaniji kif ghaddew u dawn l-affarijiet kllha huma minn dawk illi kieku jiena fil-privat konsulent kont nghidlu keep away from me.

Imhallef J Said Pullicino :

U zgur li juri u huwa indikattiv li d-due diligence fil-progetti kollha..

Ix-Xhud :

Ukoll.

Imhallef J Said Pullicino :

…kien ..

Ix-Xhud :

Dik hija l-iktar importanti d-due diligence.

Imhallef J Said Pullicino :

U hija l-iktar importanti

Ix-Xhud :

U iebsa; naqbel mieghek.

Imhallef J Said Pullicino :

U meta m’ hemmx due diligence kif suppost allura hemm lok ta’ korruzzjoni u ta’ tahwid, fthemna?

Ix-Xhud :

Agree.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiena l-mistoqsijiet li fadalli jien issa huma fuq progett partikolari

Imhallef J Said Pullicino :

Fuq ta’ l-NAO?

Dr Therese Comodini Cachia :

Ehe. Il-kollega ghandu xi mistoqsijiet jidher fuq l-aspetti generali li ghamilna s’ issa; imma ma nafx kif irridu nimxu

Ix-Xhud :

Tridu tiddireguni intom eh fuq din il-haga; ghax jiena ghadni ma xhedtx fil- magisterial inquiry ta’ Gabriella Vella fuq dan is-suggett, pero` ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Fuq l-Electrogas?

Ix-Xhud :

Pero` mhux ser izommni milli nitkellem ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Le le, tal-Magistrat Vella hija fuq tal-VGH, le?

Ix-Xhud :

…all right

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela mhix relatat le.

Ix-Xhud :

Ok.

Imhallef J Said Pullicino :

Ha nghidlek.., frosi ma nafx jekk il-Ministru jridx jinqala’ darb’ ohra, imma ghax issa ikun utili illi nindikaw …ta’ domandi biex hu jkun preparat. Ghax dan l-NAO huwa xi hames mitt folja, ma nafx kemm hu, qed tifhem? Allura forsi ahjar ikollok indikazzjoni ta’ fuq xiex inhuma d-domandi qabel ma napuntawh b’ domandi hekk hux.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiena kwazi kwazi qed nahseb illi apparti li nindikaw lill-Ministru u li xtaqna nsaqsuh xi mistoqsijiet fuq l-NAO report fuq l-Electrogas, nahseb illi la darba l-Ministru ripetutament indika li hemm korrispondenza tieghu ma’ Projects Malta fejn jitlob certa informazzjoni nahseb illi ahjar jaghtina dik l- informazzjoni, dik il-korrispondenza, halli narawha u mbaghad anke nindikawlu x’ mistoqsijiet ghandna anke fuq dik il-korrispondenza. Ghax inkella vera li jien il-mistoqsijiet preparajthom fuq ir-rapport ta’ l-NAO, imma jekk ghandu informazzjoni ohra nahseb li ahjar narawhom it-tnejn ghax inkella ser inkun qed nghazqu ..

Ix-Xhud :

Din il-korrispondenza if I may say is just request for information. Jigifieri hija meta ser naraw dik il-presentation li wghedtna? Meta ser tghaddilna n-numri? Kemm ser inkunu nafu? Kemm ser ikun l-ispiza fuq dak il-progett? Dawn, these are requests for information, that’s all.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jista’ ikun li jnaqqsu d-domandi li ghandi x’ naghmel f’ dak il-kaz!

Imhallef J Said Pullicino :

Inti hija diffikulta` kbira ghalik jekk nghidulek tigi il-Gimgha u nispiccaw hemm?

Ix-Xhud :

Nerga’ nigi?

Imhallef J Said Pullicino :

Naghmlu session ohra.

Dr Therese Comodini Cachia :

Is it ok ghalik?

Ix-Xhud :

Issa l-break tieghi jien, xtaqt niehu break.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ifhem, ahna ma tantx ghandna break..

Imhallef J Said Pullicino :

Le, jekk ghandek raguni jigifieri ..

Ix-Xhud :

Le jien nixtieq li ghandkom…, jiena ghandi l-hin; jigifieri li ghandkom issaqsu staqsuhomli illum, nippreferi.

Dr Therese Comodini Cachia :

Din id-dokumentazzjoni nahseb li importanti li jipprezentaha

Imhallef J Said Pullicino :

..imbaghad jista’ igibha wara …

Dr Therese Comodini Cachia :

Ehe. Mix problema; jiena nista’ inkompli ghaddejja, jigifieri m’ ghandix diffikulta`

Imhallef J Said Pullicino :

Staqsih id-domandi

Ix-Xhud :

Jien lest li nissottimettihom.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela l-kollega ser jistaqsi affarijiet generali fuq dak illi diga` ghamilna mbaghad wara jiena inkompli fuq il-kwistjoni ta’ l-Electrogas.

Imhallef J Said Pullicino :

Jiftakar l-avukat li qeghdin il-Qorti. L-avukat jiftakar li qeghdin il-qorti

Dr Jason Azzopardi :

Profs, domanda generali fuq is-sistemi. Kellna mistoqsijiet li ‘l hinn mill- persuni. Is-sistemi, jekk humiex sistemi tajbin jew sistemi dghajfa. U kien hemm hafna domandi tas-Sur Imhallef Said Pullicino proprju fuq is-sistemi, ha naraw, u dan ma ghandekx.. ma kellekx responsabbilta` tas-setting up of this system li ser nistaqsik jien. Pero` xtaqtek tghid lill-Bord naraw jekk kienx hemm differenza minn perjodu qabel. Il-Permanent Secretary tieghek tal- Ministeru tal-Finanzi huwa l-istess Permanent Secretary li kien hemm qabel l- 2013, naqblu?

Ix-Xhud :

Agree.

Dr Jason Azzopardi :

Qabel l-2013, qabel Marzu 2013 amministrazzjoni precedenti, il-Permanent Secretary is-Sur Alfred Camilleri kien.., ma nafx jekk taqbilx mieghi bhala fatt, dan huwa fatt, l-iktar civil servant importanti u b’ sahhtu fil-gvern.

Ix-Xhud :

Nahseb ghadu fost il-Perm Sec tieghu..

Dr Jason Azzopardi :

Tahseb li..

Ix-Xhud :

U ghadu.

Dr Jason Azzopardi :

Bhala fatt, jekk nghidlek illi l-Permanent Secretary tal-Finanzi.. ghax ghamel xoghlu, mhux qed nikkritikah, pre March 2013 waqqaf il-gvern fuq pariri professjonali tieghu li l-gvern jixtri l-isptar St Philips. Are you aware?

Ix-Xhud :

…

Dr Jason Azzopardi :

Yes or…?

Ix-Xhud :

…

Dr Jason Azzopardi :

No.

Ix-Xhud :

Jista’ ikun li rrakkonta, imma ma niftakarx car

Dr Jason Azzopardi :

Ir-raguni li qed nistaqsik Profs hija din; li xtaqtek tghin lill-Bord, dan fil- kunest ta’ kitchen cabinet li semmejt inti, ghaliex wara Marzu 2013 il-rwol tal- Permanent Secretary tal-Ministeru tal-Finanzi de facto bhala fatt gie bypassed, gie weakened, ghaliex kieku ma kienux isiru dawk l-affarijiet li l-Bord qed jistaqsik dwarhom. Ghaliex, ghandek fehma? Inti ragel ta’ esperjenza, ghalfejn wara Marzu ta’ l-2013 il-gvern ibbajpassja l-pariri tal-Permanent Secretary Finance Ministry tahseb inti?

Ix-Xhud :

Ghax il-gvern ta’ qabel b’ mod legali holoq struttura li hija x- schedule 3 minghajr ma kellhom guidelines ghaliha u holoq.. issa probabbli jiena dejjem in good faith nahseb li ghamilha ghal ragunijiet tajbin; biex to expedite matters u l-kuntratti ghandek l-appell u hekk u dan kollu, biex dan. Issa, potenzjalment it could have been misused jekk jigifieri jigri dana. I am not saying it was, imma hemm zgur il-fatt ‘misused’ fis-sens illi ma tawx l-informazzjoni lill- Finanzi ghaliex uzaw il-freedom ta’ schedule 3 biex imorru l-process jaghmluh mill-bidu sa l-ahhar on their own minghajr ma taw l-informazzjoni lill-Finanzi.

Dr Jason Azzopardi :

Bhal per ezempju dak li spjegajt lill-Bord Projects Malta

Ix-Xhud :

Ehe.

Dr Jason Azzopardi :

Naqblu? Hux hekk? Bhala ezempju ..

Ix-Xhud :

Iva, il-Projects Malta

Dr Jason Azzopardi :

Hux hekk?

Ix-Xhud :

Ehe.

Dr Jason Azzopardi :

In hindsight taqbel mal-gudizzju illi kien hazin illi n-negozjati f’ progetti magguri li huma sors ta’ kontraversja fosthom li l-Bord staqsiek, kienu fdati f’ idejn Projects Malta u mhux fl-involviment dirett tal-Ministeru tal-Finanzi?

Ix-Xhud :

Nista’ nghid li kieku kienu f’ idejna kienu jsiru b’ mod differenti.

Dr Jason Azzopardi :

Profs, mhux biex nidilkek jew nincensak ..;

Ix-Xhud :

Le le ..

Dr Jason Azzopardi :

Naqblu illi kieku saru.. thallew f’ idejn il-Ministeru tal-Finanzi fil-gudizzju onest u xjenzjuz tieghek mhux biss kienu jsiru differenti imma kienu jsiru ahjar.

Ix-Xhud :

Definitely.

Dr Jason Azzopardi :

Skuzani?

Ix-Xhud :

Le, zgur iva. Iva.

Dr Jason Azzopardi :

Zgur.

Ix-Xhud :

Bla dubju.

Dr Jason Azzopardi :

Issa Profs.., xtaqt insaqsi lill-Ministeru tal-Finanzi kien hemm artikolu fuq il- progett ta’ l-Electrogas fil-Guardian 25th April 2018 – Malta losing money hand over fist from Azerbaijan energy deal. Claim experts. U hawnhekk skont dan l-artikolu ta’ The Guardian parti mill-progett Daphne Project – over the past year Malta has paid at least one hundred and thirty one million Euro for its gas, nearly twice the open market rate. U dana nistghu qed nesebuh. Profs, inti dan l-artikolu qabel xejn are you aware tieghu?

Ix-Xhud :

Ma nafx rajtux partikolarment, no.

Dr Jason Azzopardi :

Ma tafx jekk rajtux.

Ix-Xhud :

Imma hemm the whole line rajtha ripetuta f’ artikoli ohrajn.

Dr Jason Azzopardi :

Dik il-linja ta’ hsieb qrajtha. You are aware of that.

Ix-Xhud :

Iva.

Dr Jason Azzopardi :

Issa inti bhala Ministru tal-Finanzi zgur taqbel illi the buck stops with you fejn jidhlu public moneys. Jew ma taqbilx ma’ dak l-istatement?

Ix-Xhud :

Iva, imma ma jfissirx illi ahna nifhmu fil-gass, fiz-zejt u dawn l-affarijiet kollha.

Dr Jason Azzopardi :

Granted.

Ix-Xhud :

Ghandek nies teknici u awtoritajiet ..

Dr Jason Azzopardi :

Granted. Li xtaqt nistaqsik halli l-Bord nghinuh jara jekk is-sistemi indipendentament minn jekk il-Ministru hux Edward Scicluna jew Joe Borg

..this it is not something personal, all right? Jekk is-sistema kif imhaddma mill-gvern li inti thagmel parti minnu tingieb ghall-attenzjoni tieghu rapporti

ta’ experts illi l-pajjiz qed jitlef mijiet ta’ miljuni f’ progett partikolari. Il- Ministeru tal-Finanzi jew il-Ministru tal-Finanzi x’ passi ha biex : a), jivverifika, u 2) jindirizza, il-kelma Maltija proprja nahseb hija jliggem, to rein in dak it-telf sakemm ma jkunx hemm affarijiet li huma aghar! Jekk joghgbok.

Ix-Xhud :

Il-kompitu tal-Ministeru tal-Finanzi huwa meta jigi mitlub biex jidhol, u hafna Ministri jitolbu. Ahna ghandna Dipartiment ta’ l-Economic Policy Department li ghandna l-experts hemmhekk u nitolbuhom li jaghmlu evaluation impact assessment, feasibility and so on. Imma jekk ma nigux mitlubin!, ma nigux mitlubin. Jigifieri..

Dr Jason Azzopardi :

Inti f’ dan il-kaz ma gejtx mitlub Profs.

Ix-Xhud :

Ma gejniex mitlubin biex narawh. Imma fuq social, fuq hafna areas nidhlu, u fejn ma ghandniex ahna ngibu l-expertise, imma f’ dan il-kaz ma gejniex mitlubin.

Imhallef J Said Pullicino :

Pero` qed nitkellmu fuq l-aqwa progett ta’ energija li qatt sehh f’ Malta f’ dan l-ahhar 50 sena hu! Jigifieri nahseb illi kieku harget xamma bhal din kieku ..

Ix-Xhud :

Min-naha l-ohra.. nerga’ nghid

Imhallef J Said Pullicino :

Mhux il-kaz li tghid ….; minn fejn ..

Ix-Xhud :

Min-naha l-ohra nerga’ nghid ma dhaltx f’ dik l-area biex nghaddi il-gudizzju tieghi. Overall, overall kien hemm efficiencies kbar. Malta iffrankat miljuni kbar fuq l-energija. Ghaliex inti tista’ tkun.. nerga’ nghid, minghajr pregudizzju ta’ x’ sar jew ma sarx; imma jekk inti jkollok karozza antika u taghmel iz-zejt, petrol trid titfa’ bit-tank tigri warajha, u ggib karozza gdida u tkun efficjenza u taghmillek 45 mil kull gallun tara d-differenza ghax tifranka l-flus. Hemmhekk hekk ghamilna, iffrankajna.

Imhallef J Said Pullicino :

Naqblu, naqblu u mhux kompitu taghna …

Ix-Xhud :

Pero` bla pregudizzju ghal x’ seta’ sar at the micro level u who paid who, and if any, it at all..

Imhallef J Said Pullicino :

Ahna li jinteressana mhux decizjoni hazina jew tajba fl-amministrazzjoni, tajjeb? Jekk kienx hemm ..

Ix-Xhud :

Il-metodu

Imhallef J Said Pullicino :

….jew le

Ix-Xhud :

Il-metodu.

Dr Jason Azzopardi :

Fil-fatt Profs, inti lill-Bord ghadek kemm ghedtilhom illi fil-fehma tieghek kien hemm certu efficcjenzi, pero` inti bhala fatt taqbel illi l-awditur generali li jiena naf li inti ghandek fiducja fih, fir-rapport tieghu fl-Electrogas jiddedika parti sostanzjali biex jghid li l-konsumatur Malti qed jitlef hafna flus minn dan il-kuntratt.

Domanda : taqbilx ma’ l-Awditur Generali f’ dan l-assessment konkluzjoni li ghamel fir-rapport tieghu?

Ix-Xhud :

Jiena, qed titkellem fuq xi haga partikolari ..

Imhallef J Said Pullicino :

Anke jekk … Dottore, anke jekk il-poplu Malti qed jitlef hafna…..

Ix-Xhud :

Jiena nirrispetta l-NAO….

Dr Jason Azzopardi :

Zomm Profs..

Ix-Xhud :

Skuzani.

Imhallef J Said Pullicino :

Anke jekk il-poplu Malti qed jitlef hafna, ghal din l-inkjesta mhux relevanti, tajjeb?

Ix-Xhud :

Ok.

Dr Jason Azzopardi :

Il-Prim Ministru, inti qatt ghedtlu – kif jien, il-Ministru tal-Finanzi minhiex parti mill-kitchen cabinet tieghek?

Ix-Xhud :

Le, ghax hija kemm hu jitolbok biex tidhol hemm jew ma tidholx. You are at the disposal tal-Prim Ministru li jghidlek – isma’, fuq dak il-bicca xoghol idhol fuqha. Qatt ma talabni biex immur x’ imkien biex ninnegozja hlief affarijiet ta’ l-EU jew Parlament Ewropew an so on. Jew IMF per ezempju jew ir-rating agencies.

Dr Jason Azzopardi :

Lill-Bord ghedtilhom illi lill-Prim Ministru tajtu your frank ..

Ix-Xhud :

Opinion ehe.

Dr Jason Azzopardi :

… opinion, advice ..

Ix-Xhud :

An advice, yes.

Dr Jason Azzopardi :

Isma’ get rid; keccihom, nehhihom, distance yourself. Pero` mbaghad fil- pubbliku iddefendejthom; u fil-parlament ivvotajt favur taghhom. X’ gara hemmhekk Profs?

Ix-Xhud :

Hemmhekk ma kinetx.., ha inkun car; mela, jiena dhalt bhalma ghedt fil-bidu, to do a job. Jiena hadt decizjoni, kont qieghed komdu Brussels, u wara tliet darbiet biex ninzel u nohrog ghal politika lokali, xi haga li ma kinetx atraenti fiha nnifisha meta tikkomparaha mal-Parlament Ewropew, jiena accettajt. Minn salarju ta’ jabqez il-mitt elf accettajt salarju ta’ erbghin whatever it was; u ma haristx lura. Jiena gejt biex naghmel job. U tant hu hekk illi meta gejt mitlub inhiex interessat biex nigi nnominat, kienet quite taghna, ghedtilhom –

no halli nkompli l-job tieghi. Jigifieri u jien hassejt, nerga’ nghid fl-opinjoni tieghi, illi l-ftit li qed naghti qed jirrendi. Jigifieri I was very happy. Jigifieri I was not going to take any suggestion of resignations very lightly. L-argument tieghi huwa – skuzi ta’, naqas dak, u minflok li jirrizenja hu nirrizenja jiena! That was the argument, issa tajjeb jew hazin, dak kien l-argument tieghi. Jigifieri jiena r-responsabbilta` tieghi huwa l-pensjonant, il-person disability. I was very happy illi qed jaraw zidied fl-incomes taghhom etc etc. Jigifieri I was not going to take.. jigifieri kelli cans nitlaq minn kollox u nitlaq, ghax Brussels lura fl-ahhar tat-2014. U I didn’t do it. Meta gejt ghal dak il-famuz vot, li jien jiddispjacini u ghedtha fil- Kabinett dwarha subsequently, imma li kienet unfair kienet li ma kienx free vote. Kieku kien free vote kont nuri id- dizapprovazzjoni tieghi. Ma kienx; kien il-Whip, kelli insaqsi lil Evarist niftakar xi jfisser dan. U jigifieri jfisser illi inti bhala partit qieghed jew fil- gvern qieghed tigi unthreat minn l-oppozizzjoni either you carry your weight u hemm il-Whip or as you resign, u ddecidejt illi jiena all measures done, of course. Jiddispjacini, imma that was my first decision political li kinet kbira. Pero` nerga’ nghid it was not a free vote.

Dr Jason Azzopardi :

U naf li kellek krizi ta’ kuxjenza, problema jew ghaddietlek minn mohhok biex ikkunsidrajt li tirrizenja?

Ix-Xhud :

Iva qed nghidha, imma I weight all dana and finally I came down illi ma nirrizenjax

Dr Jason Azzopardi :

Yes. Profs, ha nistaqsik domanda zghira hafna fuq Moneyval statement li ghamilt inti. Sinjuri Mhallfin ser nipprezenta 28th March 2019 artikolu tal- Malta Today jigi kkwotat il-Ministru Scicluna. “The missions, (ghal Moneyval), the missions have always in the past carried their task sneeringly without undue pressure or interference from the political class not this time. MEP David Casa asked to meet with one of … officials to inform the independent mission about a number of allegations against Malta. This attempt was followed by a letter sent to Moneyval by a number of MPs in the Council of Europe. This type of interference is unprecedented”. Qabel xejn, tikkonferma Profs illi statement tieghek?

Ix-Xhud :

Nikkonferma iva.

Dr Jason Azzopardi :

Tikkonferma. Issa dan kien March tas-sena li ghaddiet. In hindsight illum thares lura, dak kollu li sirt taf, sirna nafu u sar maghruf, ghadek temmen illi nies bhal David Casa u kull min kien qieghed jitkellem kontra certu affarijiet ta’ korruzzjoni fil-pajjiz kien qieghed jonqos lill-pajjizu?

Ix-Xhud :

Jiena fit-two thousand….., l-ewwel zjara tal-Moneyval kont Chairman ta’ l- MFSA. Jigifieri familjari sew. Twaqqfet l-FIAU dak iz-zmien li kont Chairman l-MFSA. Midhla sew tal-missjonijiet li kienu jaghmlu kull sentejn – tlieta, u hassejt illi dawna huma esperti fl-area taghhom. Kellna l-esperti taghna. kellna lil Dr Anton Bartolo; jigifieri kont very proud minnu u ghadni sal-lum. Fil-fatt qieghed jaqdina fix-xoghol and so on. U ma narax.., jiena rajtha very unfair illi gejja missjoni indipendenti ser tmur tipprova tinfluwenzaha bhal ma fil-fatt influwenzajniha lill-kummissjoni fil-kaz tal- Pilatus. Issa kien hemm nuqqasijiet? Mela le? Ilbierah Luxemburg faqqghu fine ma nafx ta’ kemm fuq kaz jixxiebah hafna tal-Pilatus. Il-proceduri ta’ kontra l-money laundering ma kienux inplace. Ahna hawnhekk l-avukati u one of the big 4 ikkonvincew l-FIAU li poggew kollox f’ postu u allura they don’t go there further l-FIAU, u waqfu hemmhekk. Ma faqqghux multa. Dik kienet wahda mir-ragunijiet illi ahna mbaghad ksirna t-trattat and so on, u wehilna dan kollu.

Jigifieri jiena nhossha unfair illi David mar u pprova jinfluwenza il-mission qabel ma jigu. It was unfair min.., nerga’ nghid ma ghandux x’ jaqsam ma’ David Casa, min illijkja d-dokument half way through halli jippegudika l-kaz l-outcome. Ma nafx ghaliex; ghax jekk inti temmen illi ahna Malta we ar not up to scratch, halli l-barranin jigu jaraw u jiddeliberaw.

Issa dwar barra minn Malta iva, jiena kont fil-Parlament Ewropew, u dejjem, allavolja l-… kif naqbad nghid?, l-opinjonijiet politici huma li huma! Imma jekk kienx Joe Borg ma kontx hemmhekk; imma Tonio Borg u nake fil-kaz ta’ John Dalli qbizt ghalihom. Mort mal-grupp tieghi naqbez ghalih. Illi politics apart huwa Malti. Hemm differenza. Jigifieri hawnhekk ahna pajjiz demokratiku, illi l-votant ma huwiex bahnan daqshekk. Illi jiggudika, jara, jisma’, u mbaghad jiddelibera fl-elezzjonijiet. Li tmur barra hemmhekk issa hemm ragunijiet, pero` jien nahseb illi qabzu dawn il-linji illi spiccaw illi ghamlu hsara. Imma l-hsara mbaghad tigi minn fejn min bdiha u ma bdihiex. Jigifieri ma rridx immur f’ dik l-area. Jien nghid illi stajna qaghadna iktar lura

Imhallef J Said Pullicino :

Dottore, il-Ministru rrisponda. Fuq din il-linja ieqaf.

Dr Jason Azzopardi :

L-ahhar domanda. Le mhux fuq din il-linja.

Imhallef J Said Pullicino :

Mhux fuq din il-linja ..

Dr Jason Azzopardi :

No. Profs, l-ahhar domanda; semmejt, u kont skjett u car hafna fuq Vitals, progett, kellek hafna domandi li jiswa’ hafna hafna flus, taht certu tul, b’ ebda involviment tal-Ministeru tal-Finanzi. Il-Ministru tal-Finanzi illum jekk jigi mistoqsi jekk jafx min huma s-sidien veri tal-Vitals, is-siden veri, ghax il- kumpanija hi registrata Jersey. Jista jwegibha dik id-domanda?

Ix-Xhud :

Issa qaleb ghal Steward. Inti mhux ghal Steward qed tghid.

Dr Jason Azzopardi :

Vitals Vitals; VGH Profs.

Ix-Xhud :

Vitals.

Dr Jason Azzopardi :

Onorevoli Ministru, inti taf li Vitals sptarijiet registrati barra minn Malta, Jersey; which is not the most..

Ix-Xhud :

Nega’ nghid, milli qrajt. Milli qrajt fil-gazzetti u mir-rapport ta’ l-NAO

Dr Jason Azzopardi :

Hekk hu. Issa, il-Ministru tal-Finanzi ta’ pajjizna, dan qed nitkellmu fuq sahha pubblika, jaf min huma s-sidien veri tal-kumpanija wara Vitals?

Ix-Xhud :

Ma nafx.

Dr Jason Azzopardi :

No.

Ix-Xhud :

Le ma tafx.

Dr Jason Azzopardi :

Ma tafx. Tista’ teskuldi Profs, u qed titkellem onest, ma tistax twegibha, ghalhekk qieghda Jersey, tista’ teskludi li fost is-sidien hemm Keith Schembri u Konrad Mizzi

Chairman Imhallef M Mallia :

La ma jafx! Din ..x’ domanda …? come-on

Dr Jason Azzopardi :

Iva. Na tistax teskludi, hux hekk?

Chairman Imhallef M Mallia :

Kif jista’ jirrispondik?

Dr Jason Azzopardi :

Appuntu. Le imma..

Ix-Xhud :

Ma nahsibx li ghandi ghalfejn nirrispondik

Dr Jason Azzopardi :

Hekk hu.

Imhallef J Said Pullicino :

Pero`, d-domanda ta’ Dr Azzopardi hija ipotetika forsi, pero` fil-verita` hemm certu importanza. Jekk gvern ghandux jinnegozja ma’ nies li ma jafx min huma? Jigifieri dan bhal meta nghidu..

Imhallef A Lofaro :

Dik hi, ghax ma jafx min huma.

Imhallef J Said Pullicino :

….bhal meta nghidu l-gurnalisti jitolbu informazzjoni u nghidu li ..

Ix-Xhud :

Mhux biss fis-settur pubbliku, anke fis-settur privat. Allahares ma tkunx taf min l-ultimate beneficiary.

Imhallef A Lofaro :

Mhxu hekk?

Imhallef J Said Pullicino :

Appuntu. U dan il-kaz inti ma tafux u ahna ma nafuhx.

Ix-Xhud :

Pero` qed naghmlu avvanzi kbar bid-direttivi tal-money laundering illi issa qed jigu pubblikati dawn ir-registri..

Imhallef J Said Pullicino :

Nawguraw. Ghax din qisha bhal meta wiehed jitlob informazzjoni lill-gvern jew entita` jew xi haga, u jghidulna ma nghidulkomx x’ inhi ghax hemm interess kummercjali; jew ghax hemm konfidenzjalita` fil-kuntratt. Dawn l- affarijiet mal-gvern ma ghadhomx isiru.

Ix-Xhud :

Pero` bdejnihom ahna l-istrutturi eh, ha nkunu cari; it-trust u dan kollu, jigifieri konna niftahru bihom. Jigifieri with hindsight qed naraw li it was …. ahna bdejnihom ..

Imhallef J Said Pullicino :

Iva, imma issa inti qed tghidha wkoll …

Dr Therese Comodini Cachia :

Reputazzjoni ..

Ix-Xhud :

…..is-sistema Ingliza ghal ragunijiet ta’ familji u hekk, imma issa qed nirrealizzaw they can be misused and misused in a big way.

Imhallef J Said Pullicino :

Ghal din l-inkjesta bhalissa l-buzzword taf x inhi? Hindsight, hawn hindsight. Kieku kont naf kont nagixxi mod iehor. Il-problema li ahna mhux li kieku! ….

Ix-Xhud :

Mhux ghal dan l-kaz qed nghid. In generali, illi ahna Malta inbniet fuq financial service u anke fuq ligi ta’ trust fuq il-ligi Ingliza. Kellha l-ispecific reasons ta’, imma once li it get out of hand issa with hindsight irridu nghidu, in hindsight ..

Imhallef J Said Pullicino :

….ghax innegozja ma xi hadd…huwa mod differenti

Ix-Xhud :

Mhux hekk? Hekk hu.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jekk nista’ naghmillek xi domandi iffokati fuq ir-rapport ta’ l-NAO fir- rigward tal-kuntratti ta’ l-Electrogas Profs. Mela l-ewwel haga kif anke inti diga`ghedt fix-xhieda tieghek, il-progett tal-power station ta’ l-energija kien progett illi kien proposta principali tal-Partit Laburista ghal kampanja ta’ l- elezzjoni generali tas-sena 2013. U allura nistaqsik jekk inti kontx involut fit- tfassil ta’ dan il-progett qabel dik l-elezzjoni, u jekk inti makotnx involut, jekk taf min kien involut?

Ix-Xhud :

No ma kontx involut. Naf li kien hemm xi barranin involuti bhala esperti qrib ta’ Konrad Mizzi u li kien ta presentation minghalija fil-pubbliku fejn u ried car illi l-mod din it-table jew various tables ta’ presentation kien juri li ser ikun hemm efficcjenzi kbar fejn il- kreddibilta` dwar jekk il-gvern mhux kapaci jaqta’ t-tarraffi b’ dak il-mod li kien qieghed jghid. Jigifieri qabel l-elezzjoni iva rajt presentation – power point presentation.

Imhallef J Said Pullicino :

Dan il-progett jirrizultalna hawn illi gie prezentat lill-gvern ta’ qabel, qabel 2013, u ghal xi raguni ma mexiex. Ma nafux x’ inhi. Allura jinteressana li nkunu nafu jekk humiex l-istess nies; u specjalment jekk hemmx negozzjanti Maltin involuti u min kienu dawn?

Ix-Xhud :

No no. Jiena fil-fatt I didn’t know anything illi dwar min ser jiehdu jew dana, xejn.

Imhallef J Said Pullicino :

Ma kontx taf..

Ix-Xhud :

Xejn. Kull ma kont kienet fuq presentation power point, presentation ta’ figure. U kien hemm espert minghalija Ingliz mieghu illi kien jidher f’ idejh illi qed jaghmel darn l-affarijiet

Imhallef J Said Pullicino :

Jigifieri fil-PEP election campaign tat-2013 dan kien ghadu sketch dan il- progett?

Ix-Xhud :

Iva.

Imhallef J Said Pullicino :

Kien ghadu sketch. U kien imexxih naturalment il-Ministru ..?

Ix-Xhud :

Le le mhux sketch; jigifieri illi dan il-power plant bhalu ma nafx kemm hemm across Europe;

Imhallef J Said Pullicino :

Ehe ovvjament.

Ix-Xhud :

Huwa straight forward; jiswa’ so much u jista’ jitlesta in such a short time. Imma that short time kienet very short illi fil-fatt ma setax

Imhallef J Said Pullicino :

Imma ma hadtx l-impressjoni inti illi kien hemm understanding speci …

Ix-Xhud :

Li hemm behind him, no…

Imhallef J Said Pullicino :

Le mhux from behind xejn; xi understanding li jista’ isir ma’ dawn in-nies u mhux ohrajn?

Ix-Xhud :

Seta’, seta’ dan, ejja nghidu hekk, ejja nghidu kien hemm xi hadd ippreparat ghalih u jgib il-presentation hu, ma kienx il-kaz. Kien jigifieri dan konsulent Ingliz li ma nafx min kien qed jimpjegah dan kollu, imma..

Imhallef J Said Pullicino :

Imma kien hemm Maltin imdahhlin ..

Ix-Xhud :

Kien hemm konsulent Ingliz biss prezenti li kien jifhem hafna fuq l-energija.

Imhallef J Said Pullicino :

Imma meta gew hawnhekk u qalulna li gie pperezenta lill-gvern ta’ qabel dan. semmghu l-Maltin ukoll li kienu lesti li jaghmlu l-istess haga preciz. Ma ghandekx idea inti?

Ix-Xhud :

Le dik ma nafx. Ma kotnx naf at all; at all.

Imhallef J Said Pullicino :

Ma kontx taf.

Dr Therese Comodini Cachia :

Allura apparti din il-presentation fil-kampanja ta’ l-elezzjoni generali, meta gie pprezentat lilek il-progett kif imfassal fid-dettal u minn min? Min pprezentalek dak il-progett lilek?

Ix-Xhud :

No, qatt ma kien fid-dettal. Fil-fatt illi dan il-progett irid liquid gas u dawn l- affarijiet kollha, u jigifieri why its would be feasible u feasible enough illi jwaqqa’ r-rati l-cost lill-Enemalta, s’ hemmhekk wasal. Imma meta qed tghid ‘fid-dettal’ qatt ma gie fid-dettal. Fid-dettal, ahna d-dettal kien finanzjarju meta intaghzel.. u meta intaghzel il-bidder fost il-bids kien hemm short listing u dan kollu, dejjem konna nigu infurmati, minn ma nafx kemm gew hdax, u mbaghad gew hamsa, and so one and so forth; imbaghad haduha Siemens u etc. That’s the information. Nerga’ nghid dhalna f’ dettal kbir kienet dwar il- garanzija, x’ qieghda tiggarantixxi f’ kaz illi jkun hemm falliment, jew il- progett jieqaf; ahna l-gvern x’ liability kellu. Dik kienet our main concern b’ dik il-garanzija.

Imhallef J Said Pullicino :

Imma jien ghandi l-impressjoni, forsi zbaljat ta’, illi l-affari ta’ garanzija qamet wara li l-gvern kien ga ftihem ma l-Electrogas; jigifieri u ….

Ix-Xhud :

Meta kienu ..yes yes ..

Imhallef J Said Pullicino :

U hemm id-domanda mbaghad tqum, li kieku wiehed kien jaf li l-gvern kien lest jaghmel dan il-coverage ghal economic, forsi xi hadd iehor kien …; I mean kien hemm dawn l-affarijiet hux.

Ix-Xhud :

Il-fatt huwa li l-gvern kellu jissupplixxi l-clearance mill-kummissjoni. Kulhadd jaf li din kienet delikatissima illi inti taghti supply agreement ta’ dik in-natura, power plant and so on. Trid, bhal Air Malta, trid il- ‘yes’ tal- Kummissjoni; li fil-fatt il-gvern ma kienx kapaci jghaddi lil min rebah il-bid. U allura meta marru ghand il-banek qalulhom ahna x’ garanzija ghandna li dan ser jghaddi mill-kummissjoni? U ghalhekk kellu jidhol il-gvern jiggarantixxi dak il-bid biex hu jissellfu. Is-somom li bdew jissellfu sa dak iz-zmien li jinghata l-clearance. Mill-clearance ‘l hemm ifendu ghal rashom.

Imhallef J Said Pullicino :

On a minor scale ….. fil-Montenegro fejn gara qisu l-istess, mhux mal-gvern, l-istess haga. Wiehed hareg il-flus biex xtara u imbaghad .. rega’ xtara minn ghandu. I mean dan it-tip ta’

Ix-Xhud :

Ehe; din ahna nghidulha market abuse. Jigifieri l-allegazzjoni jew whatever, li mill-ftit li qrajt hemm suspett ta’ market abuse it is called. Jigifieri inside information li barra minn Malta tista’ tixtri x-sahres, tbieghhom. Taghmel il- flus jekk inti ghandek xi hadd jghidlek inside information tista’ taghmel hafna flus, u fil-fatt kif nista’ nifhem whoever bought and sold and so on, xi information out of all dan kellu. Jigifieri imma again, din hiha spekulazzjoni tieghi kif nista’ nikkonkludi mill-ftit li naf.

Imhallef J Said Pullicino :

Dwar ta’ Montenegro kont taf. Jekk …il-Prime Minister Robert Abela, Scicluna is disgusted in … relations and acknowledge suspicions about the deal

Ix-Xhud :

Hekk hu. Yes ehe

Imhallef J Said Pullicino :

Jigifieri dan ghedtu pubblikament inti..

Ix-Xhud :

Yes. Mhux hekk? I mean meta tara wiehed jaghnel flejjes hekk minghajr ma taghmel xejn..

Imhallef J Said Pullicino :

Montenegro ma tantx hemm cans

Ix-Xhud :

Of course il hija disgusted.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela ha nerga’ mmur fuq il-progett ta’ l-Electrogas. Jigifieri inti kont involut fit-tfassil tas-sejha ghal dan il-progett? Fit-tfassil ta’ l-RFP?

Ix-Xhud :

Ta’ liema?

Dr Therese Comodini Cachia :

Ta’ l-Electrogas

Ix-Xhud :

Kont naf li qed issir; li qed isir minn Projects Malta.

Dr Therese Comodini Cachia :

Kont taf li qed issir minn Projects Malta

Ix-Xhud :

Ehe.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma inti, fis-sens tal-Ministeru tieghek kienu involuti fit-tfassil ta’ dik l- RFP?

Ix-Xhud :

No.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri x’ ser jinkiteb f’ dik l-RFP?

Ix-Xhud :

No no. Kienet kollha f’ idejn Projects Malta, pero` l-informazzjoni kienet iktar forthcoming fil-kaz ta’ dak il-progett.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri waqt li kienet qed titfassal l-RFP, il-Ministeru tieghek iddiskutejtu ma’ Projects Malta jekk f’ dak l-RFP ghandhiex tissemma’ li l-gvern irid jottjeni l-go-ahead mill-Kummissjoni Ewropea, imma sakemm tigi ottenuta dik il-go-ahead il-gvern jikkonsidra jaghti garanziji?

Ix-Xhud :

Ahna konna nghiduha ma’ l-ufficjal tieghi mal-Perm Sec; jigifieri li isma’ dawn jafu li jridu jghaddu mill-Commission u dan kollu!? Kif qed jaslu hemm u jaslu hawn!? Fil-fatt imbaghad.., le le zgurawna li qed jiehdu hsiebha. Ma konniex involuti li mmorru mal-Commission lanqas jigifieri. Pero` ha nkun car; kieku riedu jikkonsultaw, mhux daqstant mal-Ministeru u mal-Ministru imma mad-Dipartiment tal-kuntratti, huma l-esperti f’ dan ix-xoghol. Dwar l- RFP, u due diligence kif jsiru. Hemm ir-regolamenti bizzejjed cari. Jigifieri huma ma kkonsultawx lanqas maghhom.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri l-Ministeru tieghek il-Ministeru tal-Finanzi lill-Projects Malta meta kienu qed jiddraftjaw jabbozzaw l-RFP fuq dan il-progett, intom ma tajtuhomx il-parir almenu jew l-indikazzjoni li l-RFP ghandu jindika b’ mod car illi l- gvern ikun lest li jikkonsidra l-ghoti ta’ garanziji bankarji?

Ix-Xhud :

Il-ligi ta’ schedule 3 taghtihom il-fakolta` li ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Insa l-ligi ta’ schedule 3 li taghtihom il-fakulta` li jaghmlu li jridu..

Ix-Xhud :

Mhux li jridu; le mhux li jridu. Li jimxu ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Fl-ahhar minn l-ahhar il-garanziji bakarji kellek tiffirmhom inti ghal gvern Malti, u allura l-mistoqsija tieghi hija – fl-abozzar ta’ RFP, lill-Projects Malta, il-Ministeru tal-Finanzi talabhom jindikaw fl-RFP illi ser ikun hemm il- konsiderazzjoni tal-gvern biex jaghti garanziji bankarji?

Ix-Xhud :

Il-kwistjoni tal-garanziji mitluba kienet at a very late stage meta kollox kien mitmum, u marru ghand il-banek biex jissellfu l-flus, at that stage, all right? Jigifieri ahna meta mbaghad gejna mitluba ghamilna l-homework, ghamilna l- commendations, hadtha Kabinett, giet approvata u ghamilna dik il-garanzija tal-bridge loan.

Chairman Imhallef M Mallia :

Nghid sew li l-banek kienu qalulhom le meta marru ..?

Ix-Xhud :

Kien hemm erba’ banek, kien hemm Franciz, Ingliz u Malti ukoll.

Chairman Imhallef M Mallia :

U kienu irrifjutaw..

Imhallef A Lofaro :

U kien ghalhekk li gew ghal Maltin imbaghad

Ix-Xhud :

Kien hemm erba’ banek internazzjonali barra l-BOV, illi kienu lesti li jaghtu dik il-loan, pero` riedu garanzija illi l-garanzija.. l-agreement kien garanzija

fih innifsu kieku kellu l-clearance mill- Commission. Imma kien ghad baqa’ ghadu dak l-istadju li l-gvern ma ddeliverjax. U gew biha at a late stage.

Imhallef J Said Pullicino :

Id-domanda relavanti mhux ghal fini ta’ jekk il-progett kienx validu jew le! Minhabba l-konnessjoni li wara donnu r-rizultat bejn l-Electrogas, il-progett, Yorgen Fenech, Keith Schembri u l-problema tal-flus. Jigifieri ahna ghalhekk ghandna dawn id-domandi .., u qed insaqsu biss ghax..

Ix-Xhud :

Id-domanda li qed titaqsini hija wara li sar kollox

Dr Therese Comodini Cachia :

Le; qabel.

Imhallef J Said Pullicino :

Jigifieri d-domanda tkun ghaliex wiehed jifhem li jista’ jigri illi l-progett gie ndirizzat biex jiehdu wiehed u mhux l-iehor ghaliex kien hemm dawn it-tip ta’ valuri; dik hi il-kwistjoni kollha. Allura forsi l-Projects Malta tista’ aktar tindikalna kif zviluppaw hafna affarijiet. Qed tifhem x’ jien nghid?

Ix-Xhud :

Nerga’ nghid, b’ mod legali, b’ mod legali.

Imhallef J Said Pullicino :

Iva. L-aqwa problemi….. b’ mod legali ..

Dr Therese Comodini Cachia :

L-RFP tal-power station gie ppubblikat fis-6 ta’ Lulju 2013. Biex jigi mfassal dan l-RFP kien hemm dak illi l-NAO jsejjah Programme Review Board. Inti iltqajt mal-Programme Review Board?

Ix-Xhud :

No.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri taf min kienu l-membri tal-Programme Review Board?

Ix-Xhud :

Ma niftakarx. Jekk xi darba semmewh ma niftakarx; imma not that I know.

Dr Therese Comodini Cachia :

Skont minute ta’ laqgha tal-Programme Review Board datata 12 ta’ Gunju 2013 kif ippubblikata fir-rapport ta’ l-NAO, wahda minn l-affarijiet illi jindikaw illi kienu qed isiru kienet is-segwenti : Reference was made to the government guarantee which would have a significant impact on the financial standing of Malta; therefore discussions with MFIN (li huwa l-Ministeru tal- Finanzi) were to be undertaken. Din il-minuta tat-12 ta’ Gunju 2013. Il-minuta ta’ gimgha wara 19 ta’ Gunju 2013 il-Programme Review Board jghid hekk : regarding the government guarantee the guarantee instruments were to be presented to MFIN for its consideration and requirements in terms of money and term were to be specified.

Mela ha nerga’ niehdok lura ghal mistoqsija originali tieghi; fit-tfassil ta’ l- RFP, il-Ministeru tal-Finanzi kien involut f’ diskussjonijiet mal-Programme Review Board dwar il-htiega li l-gvern at some moment in time irid johrog garanzija?

Ix-Xhud :

Ma nistax nghid ghaliex il-Ministeru ghandek il-Perm Sec u l-ufficjali, all right?, ikellmuk spiss. Imma jiena llum nista’ nghid illi ma niftakarx illi xi hadd semmieli garanzija tal-gvern qabel ma giet imminienti u mbaghad bdejt nidhol nara daqsxejn l-issue ta’ kien hemm klawsoli, damu l-avukati. Kien hemm ghandek erba’ banek, ghandek xi tliet partners ta’ kumpaniji. Kellna xi sebgha – tmien avukati kollha top experts, illi ma kienux qed jaqblu fuq certu klawsoli u fuq certu kliem. Jigifieri hemmhekk bdejna, bdejt nidhol ghall- attenzjoni tieghi; il-kumplament kont inahlli f’ idejn l-ufficjali.

Dr Therese Comodini Cachia :

Allura jien ghandi nifhem illi inti personalment dhalt..

Ix-Xhud :

Fl-ahhar.

Dr Therese Comodini Cachia :

..meta tawk il-kondizzjonijiet tal-garanzija imma qabel ma Programme Review Board u mal-Projects Malta kien hemm il-Perm Secretary tieghek illi kien qieghed jinnegozja?

Ix-Xhud :

Ma jidhirlix li innegozja. Jigi infurmat

Dr Therese Comodini Cachia :

Kien qed jiddiskuti mghhom.

Ix-Xhud :

Jigi nfurmat.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri ghandi nifhem illi hawnhekk ahna ..

Ix-Xhud :

Il Perm Sec tieghi ma jidhirlix li kien as far as I know, li kien involut fil- process ta’ l-ghazla jew anything. Imma ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Fit-tfassil ta’ l-RFP?

Ix-Xhud :

Imma, dwar l-implikazzjonijet finanzjarji kien jigi nfurmat. Kont ghedt li f’ dan il-progett iktar min progetti li semmejt ta’ warajh, kellna iktar informazzjoni.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri l-Perm Sec tieghek taf jek kienx involut fit-tfassil tas-sejha ta’ dan il- progett?

Ix-Xhud :

No ma jidhirlix. No.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ma jidhirlekx.

Ix-Xhud :

No ma jidhirlix

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri meta inti tghidilna inti minkejja dawn il-minuti tal-Programme Review Board lilek u bhala Ministeru l-Programme Review Board ma kienx iddiskuta mieghek qabel ma hareg l-RFP il-htiega ta’ garanzija bankarja minghand il-gvern ..

Ix-Xhud :

Mieghi qatt ma jiddiskutu dawn l-affarijiet; dejjem jiddiskuti perm sec ma’ iehor, and so on.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma l-Perm Sec tieghek jista’ ikun li kien iddiskutihom dawn?

Ix-Xhud :

Ma nistax nghid; ma niftakarx.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ok. U l-Perm Sec tieghek f’ dan iz-zmien min kien?

Ix-Xhud :

L-istess bniedem.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jigifieri?

Ix-Xhud :

Is-Sur Camilleri.

Dr Therese Comodini Cachia :

Alfred Camilleri?

Ix-Xhud :

Iva.

Dr Therese Comodini Cachia :

Fl-ghoti u fl-implimentazzjoni tal-kuntratt lill-Electrogas bhala Ministeru, intom kontu involuti jew kien hemm nies ohra u kontu eskluzi minha?

Ix-Xhud :

Wegibtha din le din il-mistoqsija? X’ hemm gdid fiha? Ghax forsi..

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiena qabel kont qed niffoka qabel tlabtek u staqsejtek jekk inti kontx involut jew il-Ministeru fit-tfassil ta’ l-RFP. U ghedtli li fit-tfassil ta’ l-RFP din ma kontux involuti.

Ix-Xhud :

No no. As far as I know no.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela, fl-ghoti u fl-implimentazzjoni tal-kuntratt, il-Ministeru tal-Finanzi kien involut?

Ix-Xhud :

Lanqas.

Dr Therese Comodini Cachia :

Lanqas. U ma kontux parti mill-Programme Review Board lanqas.

Ix-Xhud :

As far as I know Programme Review ma nafx x’ kien ir-remit tieghu. Jiena li naf huwa illi l-konsulenti from time to time kienu jghaddu….., pero` qed inhawwad, sorry; fil-kaz tac-Cinizi mod iehor. F’ dan il-kaz ta’ l-Electrogas jien as far as I know konna bdejna nidhlu f’ dan, ghall-inqas fejn dhalt jien kien f’ dan l-agreement tal-garanzija; tal-bridge loan.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela ha nerga’ indur fuq il-garanzija. Ha naghtik id-dati, fis-6 ta’ Lulu 2013 gie ppubblikat l-RFP. Fis-17 ta’ Lulju 2013 minuta ohra tal-Programme Review Board tghid hekk : acknowledged that the government guarantee was being evaluated by MFIN. Issa fi zmien ghaxart ijiem mill-hrig ta’ l-RFP, il- Programme Review Board jindika li l-Ministeru tieghek kien qed javelwa l- garanzija talgvern.

Ix-Xhud :

Jsita’ ikun, yes.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jista’ ikun jew hekk kien?

Ix-Xhud :

Le le; il-Ministeru tieghi jaghmel ix-xoghol mhux..; kieku kull darba jrid joqghod jghidli dan kollu! Jigifieri jaghmel ix-xoghol tieghu; nafdahom. Illi miexjin in the best interest of the Ministry.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jekk ma tafx ghidli li ma tafx.

Ix-Xhud :

Le jiena qed nghid ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Ahjar milli ittini risposti generali

Ix-Xhud :

Ga ghedtha. I was involved closely meta.. bdejt ikar fid-dettal meta bdew ifehmuni d-divergenzi bejn l-avukati fuq din il-klawsoli meta wasalna biex naghtu l-garanzija f’ dik id-data l-bridge loan; specjalment li ahna ma niksrux,

ghax dik kienet importanti, ir-regoli ta’ l-Unjoni Ewropea dwarha. Imma qabel kien isir xoghol..

Dr Therese Comodini Cachia :

Bejn is-6 ta’ Lulu 2013 u s-17 ta’ Lulju 2013 inti kont qed tiddiskuti l- kondizzjonijiet partikolari tal-garanzija tal-gvern?

Ix-Xhud :

Jien ma niftakarx id-dati. Li nista’ nghidlek huwa illi ftit gimghat jew xhur qabel ma gie ssajnjat l-agreement tal-garanzija kont dhalt id-dettal.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma hawnhekk jiena ghandi mir-rapport ta’ l-NAO illi jindika li fi zmien ghaxart ijiem il-Ministeru tal-Finanzi fi zmien ghaxart ijiem minn l- ippubblikar ta’ RFP fejn l-RFP ma jindika xejn dwar il-garanzija tal-gvern. Pero` minkejja li ma jindika xejn fi zmien ghaxart ijiem il-Ministeru tal- Finanzi kien diga` qed jevalwa l-bank guarantee tal-gvern.

Ix-Xhud :

Ma nafx; ma nistax naghtik dettalji; I don’t know. I don’t remember.

Dr Therese Comodini Cachia :

Il-Perm sec tal-Ministeru ikun jaf – ikollu iktar informazzjoni fuq din?

Ix-Xhud :

Nimmagina

Imhallef J Said Pullicino :

Ikollu l-file nimmagina hu!

Dr Therese Comodini Cachia :

Hemm file fuq din? Ghax allura ser nitlob li jigi l-file Sur Imhallef, ghax jekk

– ma niftakarx u ma niftakarx..! ha jkolli niddependi fuq id-dokumenti hu!

Ix-Xhud :

Ma huwiex ix-xoghol tieghi. Dan huwa mhux ix-xoghol tieghi.

Dr Therese Comodini Cachia :

Iva imma ghandek il-Programme Review Board…

Ix-Xhud :

Allahares m’ hemmx il-Ministeru! Kieku jien ma ghandix bzonn Ministeru.

Dr Therese Comodini Cachia :

Profs, ghandi l-Programme Review Board li qed jixhitha fuqek u qed jghidlek illi fi zmien ghaxart ijiem minn meta hu stess iddecieda li ma jinkludix il-bank guarantee tal-gvern fl-RFP xehitha fuqek li inti kont qed tevalwa l-bank guarantee tal-gvern fi zmien ghaxart ijiem.

Ix-Xhud :

Il-bank guarantee…..

Dr Therese Comodini Cachia :

Jew ma tafx jew jekk taf jew jekk hemm xi haddiehor li jaf, jew jekk ghandek file li jaf ghidilna u gib il-fle.

Ix-Xhud :

Bhala Ministru nista’ nghid illi meta gejt mitlub biex niffirma l-bank guarantee xi gimghat qabel, jista’ ikunu anke xahrejn u forsi izjed, kienu qed isiru diskussjonijiet u n-negozjati bejn il-partijiet kollha illi naraw illi jissodisfaw ir-regoli finanzjarji tal-gvern.

Dr Therese Comodini Cachia :

Meta giet iffirmata l-ewwel ..

Imhallef J Said Pullicino :

U inti ghalik kienet haga urgenti din probabbilment ghax il-progett kellu jsir, u nahseb li tajtha l-attenzjoni kollha hux hekk? Xi haga bhal din!

Ix-Xhud :

Kienet delikata, le kienet. Tinsiex kontro versja u dan kollu, jigifieri qed nitkellmu somom kbar. Li l-gvern jaghmel garanzija ghal tliet kwarti ta’ hamest mitt miljun .. tliet kwarti, ghax inti dik il-parti tal-bank; l-ohrajn hija equity; hija equity, hija importanti u trid taghtiha .., u ser niffirma jien. Meta ser niffirma jiena nahseb li hija importanti hafna; ghalkemm fil-fatt imbaghad gibt l-approval tal-Kabinett. Imma jien ridt intellaghha l-Kabinett.

Imhallef J Said Pullicino :

Kien hemm certu urgenza jigifieri biex issir din; nifhem. Ghax dan

Ix-Xhud :

Le ghax l-urgenza taghha kienet illi ried jibda l-progett u rridu l-finanzi.

Imhallef J Said Pullicino :

Appuntu.

Ix-Xhud :

Li l-banek kienu lesti li ituhom bil-patt li jkun hemm il-garanzija.

Imhallef J Said Pullicino :

U kien diga` identifikat il-persuna min ser jaghmlu l-progett?

Ix-Xhud :

Kollox kien .. yes yes,

Imhallef J Said Pullicino :

Kollox kien..

Dr Therese Comodini Cachia :

Pero` Profs, ha nasal ghall-istess punt b’ mod iehor. L-ewwel bank guarantee li ta l-gvern ghal dan il-progett meta kienet?

Ix-Xhud :

Ma niftakarx.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiena ha..

Chairman Imhallef M Mallia :

Tista’ tissuggerixxi.

Dr Therese Comodini Cachia :

Le, jiena nixtieq nitlob lil dan il-Bord jaghti ordni biex jigu prezentati l-files li ghandu l-Ministru fir-rigward ta’ dan il-progett; ghax jien ma nistax naghmel mistoqsijiet fl-ghama!

Ix-Xhud :

Jiena m’ ghandix files.

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiddispjacini; imma ma nistax naghmel il-mistoqsijiet fl-ghama.

Ix-Xhud :

Il-Ministeru ghandu l-file. Il-files mhux qeghdin ghandi. Il-files qeghdin ghand il-Ministeru.

Dr Therese Comodini Cachia :

Inti l-Ministru tal-Finanzi

Ix-Xhud :

Ehe.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela inti ghandek il-files.

Ix-Xhud :

..ehe, imma ma nzommox il-files jiena.

Imhallef A Lofaro :

Imma l-Ministeru tieghek.

Ix-Xhud :

Allahares Ministru jidhol ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Sorry; imma issa jiena ha naghmel talba formali ghax jien ma nistax naghmel domandi fl-ghama Sinjuri Imhallfin ..

Ix-Xhud :

Mhux hekk! Ikolli l-files ta’ kull progett f’ Malta!

Dr Therese Comodini Cachia :

Specjalment xhud li jghidli – ma niftakarx, ma kontx involut. Ghandi l-minuti minn l-NAO report jindikaw dati u jmerihom!

Ix-Xhud :

Ma jsemmux il-Ministru. Isemmu l-Ministeru.

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela jiena nitlob lill-Bord jordnaw li jigu prezentati dawn il-files tal- Ministeru; ghax ma nistax nimxi; jiddispjacini, imma..!

Imhallef J Said Pullicino :

…sakemm ikunu relevanti ahna ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Anke jekk jarhom il-Bord l-ewwel u jara hu x’ inhu relevanti. Imma almenu….!

Imhallef J Said Pullicino :

Dottoressa, l-iskop tad-domanda fl-interess ta’ din l-investigazzjoni rridu nkunu nafu

Dr Therese Comodini Cachia :

Mela l-iskop huwa Sinjuri Imhallfin..

Imhallef A Lofaro :

It-terms of reference taghna.

Dr Therese Comodini Cachia :

Ehe. It-terms of reference huwa biex naraw dak kollu li seta’ gara hazin biex li seta’ jwassal ghal dan l-assassinju. Issa hija evidenti illi bil-persuni akkuzati li hemm illum dan il-kuntratt huwa wiehed mill-pathways l-iktar principali li wassal ghal dan l-assassinju. U allura meta wiehed jara d-dati t-timeline ta’ x’ gara u x’ ma garax f’ dan il-progett inkluz jekk kinetx inkluza l-bank guarantee u meta sirna nafu b’ din il-bank guarantee, hemmhekk, u naraw ukoll ix-xoghol tal-gurnalista f’ dan ir-rigward kif beda jizviluppa, hemmhekk hija cara almenu mid-dokumenti s’ issa illijkjati illi iva ix-xoghol tal- gurnalista dahhal certu bizghat f’ nies illi kellhom dan il-progett u li nghataw dan il-kuntratt, sahansitra wassal ghal mottiv. Jigifieri jiena ghandi zewg leaked emails li nista’ nipprezenta.

Chairman Imhallef M Mallia :

Dan ga irrizulta; ma ghandniex ghalfejn dawk id-dokumenti kollha!

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiena ma nafx il-Bord, jekk il-Bord jghid li rrizultalu allura jaghtini dik id- dikjarazzjoni, imma jiena ..

Chairman Imhallef M Mallia :

Tant ilna nisimghu f’ affarijiet li kienu ghaddejjin Kastilja u mhux ghaddejjin illi ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Jiena l-ewwel darba li iffokajt fuq dan il-progett. Jiena ma ghandix diffikultajiet li l-Bord jara hu l-karti u jaghzel hu ta jigifieri!

Imhallef J Said Pullicino :

Fil-kuntest kif qed tpoggiha inti nahseb li hadd ma ghandu jkollu diffikulta`; kif qed tpoggiha int hadd ma ghandu jkollu diffikulta` li naraw il-files, tajjeb? Narawhom ahna. Jekk hemm xi haga relevanti mbaghad nghidulek ahna – dawn huma relevanti.

Imhallef A Lofaro :

Kif ghamilna fil-kaz tal-Pulizija

Dr Therese Comodini Cachia :

Kif ghamilna fl-ahhar wiehed, iva. Jiena ma ghandix bzonn narhom jiena; imma li jarhom il-Bord u jaghzel hu x’ inhu relevanti u mbaghad ikollna access ghalihom ..

Imhallef A Lofaro :

Narawhom ahna biss.

Dr Therese Comodini Cachia :

M’ ghandix diffikultajiet

Ix-Xhud :

M’ ghandix oggezzjoni.

Imhallef A Lofaro :

Jien nahseb li ahjar.

Chairman Imhallef M Mallia :

All right.

Imhallef J Said Pullicino :

Naseb li l-Ministru jaqbel .

Imhallef A Lofaro :

Mhux hekk? L-ewwel trid tirregistra t-talba. Id-Dottoresa tista’ tivverbalizza it-talba please?

Dr Therese Comodini Cachia :

Iva. Mela le? Qieghda nitlob sabiex il-Bord jordna lill-Professur Edward Scicluna bhala Ministeru tal-Finanzi .

Imhallef A Lofaro :

Imma trid tispjega li minhabba d-domandi u r-risposti

Imhallef J Said Pullicino :

Jew rapprezentant tieghu

Imhallef A Lofaro :

Jew rapprezentant.

Dr Therese Comodini Cachia :

…. jipprezenta dokumenti relatati mal-hidma ta’ l-istess Ministeru u entitajiet bhala u l-Projects Malta u l-Programme Review Board fir-

rigward tal-progett ta’ l-Electrogas u dan billi meta wiehed jara it- timeline ta’ kif sehh dan il-progett fid-dawl ta’ l-investigazzjonijiet u tal- pubblikazzjonijiet li kienet qieghda taghmel Daphne Caruana Galizia hemm indikazjonijiet cari illi l-motiv ghall-assassinju taghha jista’ jinsab f’ dan il-kuntratt, u ghalhekk ikun importanti ghal din l-Inkjesta biex wiehed jara d-dokumenti relevanti li fuqhom jistghu jigu sostanzjati wkoll domandi.

Ix-Xhud :

Sur Imhallef, jiena ma ghandi l-ebda problema li kull dokument li qiegehd fil- Ministeru tal-Finanzi li ghandu x’ jaqsam ma’ dan il-progett nghadduhomkom; xejn. Pero` keep in mind Sur Imhallef illi dan progett li kien mill-bidu sa l-ahhar taht Projects Malta u hemm konnessjoni kienet dwar il- garanzija. Jigifieri jiena fuq l-RFP u fuq in-negozjati u fuq kwalunkwe haga qieghda taht Projects Malta u mhux taht il-Ministeru tal-Finanzi. Jigifieri ahna ser naghtu kull ma ghandna, m’ ghandix problema, pero` ser ikunu jirrigwardjaw l-izjed dwar il-garanzija.

Dr Jason Azzopardi :

Yes yes.

Ix-Xhud :

Ok; fine fine; m’ ghandix problema.

Dr Therese Comodini Cachia :

Imma anke hekk, certi mistoqsijiet ma naghmilhomlux, ghax la naf naf hux!

Chairman Imhallef M Mallia :

Il-Bord, wara li sema’ l-ispjegazzjoni ta’ l-istess Dr Therese Comodini Cachia u l-istess Onorevoli Ministru l-Professur Edward Scicluna li ddikjara li ma ghandux oggezzjoni li ghal dak li jirrigwarda l-ghoti tal- garanzija, dawn il-files jitpoggew ghad-dispozizzjoni ta’ dan il-Bord. Il- Bord jilqa’ it-talba u jordna li d-dokumenti u files in konnessjoni ma’ l- ghoti tal-garanzija li qeghdin fil-pussess tal-Ministeru tal-Finanzi jitpoggew ghad-dispozizzjoni ta’ dan il-Bord.

Ix-Xhud :

Sur Imhallef, kien hemm talba wkoll biex nghaddi jew forsi nidher dwar mistoqsijiet fuq il-VGH. Jiena issa igwidawni intom, jiena bhal ma taf kelli nixhed u ghadni mal-Magistat Gabriella Vella ghadha ma baghtitx ghalija .

Dr Therese Comodini Cachia :

Le ta’; ma ghandix domandi fuqha jiena.

Ix-Xhud :

…. x’ tip ta’ informazzjoni tridu ..

Dr Therese Comodini Cachia :

Le le Profs; ma’ ghandnixe domandi fuqha.

Ix-Xhud :

All right; fine. Ma ghandix ghalfejn nerga’ nigi ..

Chairman Imhallef M Mallia :

Nistghu nieqfu hawn sijnuri?

Dr Therese Comodini Cachia :

Iva nistghu nissosspendu Sur Imhallef.

Din hija s-sustanza tax-xhieda ta’ l-Onorevoli Ministru l-Professur Edward Scicluna kif dettata minnu stess fil-prezenza ta’ l-istess xhud.

Niddikjara li traskrivejt bl-ahjar hila tieghi x-xhieda ta’ l-istess xhud.

Saviour Scicluna Traskrittur