Fl-Atti tal-Inkjesta datata 19 ta' Novembru 2019, rigward skont it- Termini ta’ Referenza ta’ l-Inkjesta Pubblika dwar l-Assassinju ta’ Daphne Caruana Galizia.

Seduta miżmuma llum il-Gimgha 16 ta’ Ottubru, 2020.

Onorevoli Ministru Dr. Edward Zammit Lewis, iben Alfred u Mary nee` Lewis, imwieled Imtarfa u residenti Lija bil-Malti bil-gurament jghid:

Imh. M. Mallia : Inti llum Ministru tal-Gustizzja, Ugwaljanza u Governanza. Qabel kont Ministru ghall-affarijiet Ewropej u Ugwaljanza u biejn is-seventeen (’17) u n-nineteen (’19) kont back bancher.

Dr. E. Zammit Lewis : Membru parlamentari.

Imh. M. Mallia : Membru parlamentari. Bejn il-fourteen (’14) u s-seventeen (’17) kont Ministru tat-Turizmu . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Tat-Turizmu.

Imh. M. Mallia : W wara t-thirteen (’13) kont Segretarju Parlamentari ghal Kompetittivita u t-Tkabbir Ekonomiku.

Dr. E. Zammit Lewis : Ghal sena fi hdan il-Ministeru responsabbli mill- ekonomija.

Imh. M. Mallia : Kien dik is-sena ili inti kont mexxejt il-Global Residence Programme u l-Individual Investors Program. Mela dik brief overwiew.

Dr. E. Zammit Lewis : To be fair Sur Imhallef l-IIP, l-Individual Investor Programme, ma kienx jaqa’ taht id-dekasteru tieghi, ghal skop ta’ korrettezza.

Imh. M. Mallia : Pero’ kont mexxejtu int.

Dr. E. Zammit Lewis : Kont wiehed ghax hdimna fuqu, pero’ kien jaqa’ jidhirli taht il- Ministru dak iz-zmien Manuel Mallia.

Imh. A. Lofaro : Iva.

Dr. E. Zammit Lewis : Bhala x’jismu – pero’ ifhimni kont parti mill-Kabinett imma teknikament ma kienx jaqa’ taht ir-responsabilta’ tieghi.

Imh. A. Lofaro : Ehe l-Ministru Mallia kien. Imh. M. Mallia : All right.

Dr. E. Zammit Lewis : Mill-aspett tekniku, pero’ ovvjament hadt sehem biex tfassal il-programm, iva.

Imh. M. Mallia : Ok. X’inhija r-relazzjoni tieghek ma’ Joseph Muscat li kien Prim Ministru?

Dr. E. Zammit Lewis : Ir-relazzjoni. Ir-relazzjoni tieghi . . .

Imh. M. Mallia : Kif kont tafu qabel? Jekk kont tafu qabel ma sar mexxej tal- partit u kemm ilha din il-hbiberija?

Dr. E. Zammit Lewis : Mela, ir-relazzjoni tieghi ma l-ex Prim Ministru Joseph Muscat bdiet meta kelli cirka ghaxra (10), hdax (11) –il sena.

Imh. A. Lofaro : L-iskola nahseb hux?

Dr. E. Zammit Lewis : Ghaliex kien dak iz-zmien li gejna admitted, ghax dak iz-zmien kien isir ezami biex nidhlu l-Kullegg San Alwigi. U minn hemm, ovvjament ghamilt zmien fil-klassi mieghu, pero’ mbaghad meta gejna bejn Form 2 u Form 3 dak iz-zmien – ma nafx jekk ghadiex is-sistema hekk illum, taghzel is-suggetti.

Imh. A. Lofaro : Is-suggetti.

Dr. E. Zammit Lewis : U ovvjament hemmhekk infridna mill-klassi. Pero’ ovvjament bqajna fl-istess skola. Wara z-zmien, mhux qed nghidlek li kellna xi kuntatt regolari meta bdejna nikbru, pero’ mbaghad qisna t-tnejn ghazilna t-triq tal-politika u ovvjament rega’ bdejna jkollna l-kuntatt. Il-kuntatt irrid nghid l-iktar li zdied imbaghad, anke fuq livell ta’ hbiberija kien meta lahaq mexxej tal- partit laburista fl-elfejn u tmienja (2008). Jidhirli li kien Gunju ta’ l- elfejn u tmienja (2008) but I stand to be corrected. Imma qeghdin x’imkien hemm Sur Imhallef. Minn hemmhekk l-istess mexxej laburista dak iz-zmien Dr. Joseph Muscat kien beda process, ghalija importanti politiku li jgib hafna nies li forsi kienu birdu anke mill-politika u beda jdahhal in-nies. Kien kellimni u qalli – jien diga kont attiv ghax irrid nghid li kont kunsullier ukoll jiena fil- lokalita’ ta’ H’Attard kif ukoll kont president taz-zghazagh fi zmien

– taz-zghazagh laburisti fi zmien Dr. Alfred Sant. Beda dan il- progett illi jdahhal iktar nies biex jipprepara ruhu bhala Kap ta’ l- Oppozizzjoni ghall-elfejn u tlettax (2013) u hemmhekk apparti livel

politiku ghandi – ghandi u kelli livel ta’ hbiberija. Ovvjament Dr. Joseph Muscat irrid nghid ukoll, biex inkun fair mieghu wkoll, li ma jhallatx it-tnejn (2) jigifieri . . .

Imh. M. Mallia : Ma jhallatx?

Imh. A. Lofaro : Ma jhallatx it-tnejn (2).

Dr. E. Zammit Lewis : Ma jhallatx il-hbiberija mal-politika. Jigifieri ghalkemm konna fil- politika, ix-xoghol tal-politika, jiena kont player fil-politika daqs haddiehor, pero’ kelli binarju ta’ hbiberija u nemmen illi, onestament nemmen li l-ahjar haga li ma thallatx it- tnejn (2) li huma ghaliex ovvjament huma zewg (2) generi totalment differenti. Dak kien – nispera li ghidtlek l-informazzjoni kollha.

Imh. M. Mallia : Lil Keith Schembri kif sirt tafu u meta sirt tafu?

Dr. E. Zammit Lewis : Mela lil Keith Schembri sirt nafu fil-fatt through Dr. Joseph Muscat l- istess. U hemmhekk ovvjament kien persuna illi – ghalkemm hu ma kienx fil-politika kif jien jien, jigifieri nohrog ghall-elezzjoni, huwa kien persuna li beda dak iz-zmien jorganizza l-partit. Ovvjament minn hemm iva sirt nafu. Qed nitkellmu qisu l- istess perjodu meta ghidtlek – ghax hu dahal fil-Partit ma’ Dr. Joseph Muscat. Jigifieri l-perjodu . . .

Imh. M. Mallia : Two thousand and eight (2008).

Dr. E. Zammit Lewis : Jigifieri l-perjodu huwa press o poco – kien jorganizza l-partit. Ovvjament kelli kuntatti mieghu, hdimt mieghu iva. Jigifieri hekk sirt nafu.

Imh. M. Mallia : Issa din il-hbiberija li kellek ma’ Keith Schembri, dina tinkludi xi negozjanti wkoll?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena l-hbiberija li ghandi hija ma’ Keith Schembri jigifieri jekk tghidli negozjanti jek nafx nies fin-negozju naf nies fin- negozju, fil-politika, jigifieri kont Ministru, pero’ r-relazzjoni li kelli mieghu. Jigifieri ma nistax nifhem jekk trid tistaqsi . . .

Imh. M. Mallia : Jigifieri through him sirt taf hafna negozjanti?

Dr. E. Zammit Lewis : Le, le. Naf in-nies fin-negozju ghax jiena ghamilt tlettax (13) –il sena, erbartax (14) –il sena anke nidher quddiem is- Sinjorija Tieghek nahdem specjalment fic-civil u l-kummerc. Naf nies. Hemm nies li kienu ex klijenti tieghi, hemm nies li sirt nafhom

ghax kienu per ezempju hbieb in-nisa taghna u ghandi konoxxenzi iva jigifieri, pero’ ma nistax nghid li hu kien joqghod ilaqqani man- negozjanti. M’huwiex il-kaz jigifieri.

Imh. M. Mallia : Qabel l-elezzjoni tat-thirteen (’13) kont tara negozjanti fil- headquarters tal-partit?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara, ara, jien personali ma rajtx. Pero’ ha nkun car. Jiena ma kontx inkun il-kwartieri. Meta tkun fil-politika, forsi hawn il-kollegi wkoll jistghu japprezzaw, jiena kienet l-ewwel darba li ha nipprova nitla’ ghall- elezzjoni, jigifieri niehu siggu parlamentari u dak iz-zmien, biex nghidu hekk, jiena x-xoghol tieghi kien illi naghmel home visits mhux li noqghod il-kwartieri. Ovvjament mort kwartieri, pero’ le ma nistax nghid illi kont nara, kien hemm xi nfluss ta’ negozjanti, pero’ ma nistax nghid li ma kienux imorru lanqas Sur Imhallef ghax jekk ma kontx inkun hemm, jigifieri ma nistax nghid xi haga li ma rajtiex di xjenza propja.

Imh. A. Lofaro : Pero’ meta kont hemm inti, meta nzertajt kont hemm inti, ma rajthomx?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena dak iz-zmien, ha nispjega naqra l-kuntest . . . Imh. A. Lofaro : Kont tkun ftit.

Xhu: Dak iz-zmien kont immur l-iktar meta kienu jibghatuni ghad- debates fuq it-television. Jigifieri jiena kont nahdem fid-distrett ghax kelli bicca xoghol iebsa ghax ovvjament taf inti fil-politika jkun hem nies illi ilhom iktar minnek, trid tqatta’ bi snienek biex titla’.

Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Dr. E. Zammit Lewis : Kont immur iva biex nghamlu dawn li nghidulhom mocks ghad-debates, jghidulek is-suggett, jghidlek isma ha tkun dan, jaghtik l- informazzjoni, nsaqsihom xi domandi fuq l-issues biex jiena mmur infurmat. Dik kienet l-iktar illi kont hemm sakemm ma kienux jghajtulna laqgha kandidati . . .

Imh. A. Lofaro : Jigifieri ma rajtx negozjanti meta kont prezenti?

Dr. E. Zammit Lewis : . . . meta jghajtulna laqgha kandidati kont immur. Le ma nistax nghid li rajt, le.

Imh. A. Lofaro : Le.

Dr. E. Zammit Lewis : Pero’ rrid nghid ukoll illi kien minimu l-hin li kont inqatta’ hemmhekk ghal ragunijiet li spjegajt.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri biex inkunu korretti nghidu illi ma kontx parti mit-team li fassal il-politika ghall-elezzjoni ta’ l-elfejn u tlettax (2013).

Imh. A. Lofaro : Il-manifest. Il-manifest elettorali.

Imh. J. Said Pullicino : Jigiifeir jiena qed nifhem li kull partit, tajjeb, mhux taghkom biss, ikun hemm group ta’ nies li qed ifasslu l-politika, ifasslu l-prospett tal-futur . . .

Imh. A. Lofaro : L-istrategija.

Imh. J. Said Pullicino : Kif se jorganizzaw – dik il-parti inti qabel it-two thousand and thirteen (2013) ma kontx imdahhal?

Dr. E. Zammit Lewis : Le, pero’ ha nispjega ghalfejn. Ghax inti ghandek il- kandidati fil-partit politiku u nies illi jkunu ma johorgux ghall- elezzjoni pero’ jfasslu l-policies. Ma nistax nghid kont le, hemm ma kontx ghax kont kandidat u r-rwol tieghi kien kemm fuq livell personali ghax ridt nirnexxi fil-politika, illi naghmel hilti biex nitla’. Ovvjament ma jfissirx illi Sur Imhallef, illi jekk jiena nifhem fil-Qrati Civili u fil-kirjiet per ezempju li kien suggett li naf, ma jfissirx li ma staqsewnix isma ha naghmlu din il-policy per ezempju.

Imh. A. Lofaro : Aghtina l-input tieghek.

Imh. J. Said Pullicino : Taghti l-input tieghek. Taghti l-input tieghek. Imma jigifieri . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Pero’ ma nistax nghid li kont f’kull team tal-kampanja, le.

Imh. J. Said Pullicino : Appuntu. Jigifieri jekk nghidu li l-partit biddel l- orjantament tieghu ghall-politika ta’ business friendly, li hija haga tajba, inti dik id-decizjoni ma tkunx attivament hadtha. Tkun segwejtha u tkun mexxejtha imma mhux inti kont, qed tifhem tajjeb jien?

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef mill-esperjenza, illum nista’ nghid li ghandi esperjenza fil-politika, inti dejjem tahdem kollettiv. Meta tkun kandidat f’dak il-livell illi ghadek trid titla’ bhala MP, inti ovvjament issegwi l-linji li jkunu . . .

Imh. J. Said Pullicino : Dak ovvjament. Issegwi l-programm mbaghad.

Dr. E. Zammit Lewis : Issegwi l-programm jigifieri u ma jkollokx – mhux ma jkollox ghazla f’sens – l-ghazla hi tghid illi jiena ma nappartjenix ghal dak il-principju.

Imh. J. Said Pullicino : Hekk hu, jigifieri ha nigu ghal – jekk nghidu l-partit iddecieda illi wahda mill-main issues tal-kampanja ha tkun it- trahhis tad-dawl – tal-kontijiet tad-dawl u l-ilma. Dika kienet haga accettabli ghal kulhadd u kulhadd qabel. Imma l-mod kif tigi rejalizzata dik, inti f’dak l-istadju ma kontx involut?

Dr. E. Zammit Lewis : Le ma kontx involut. Jiena l-unika haga illi niftakar fuq il-kwistjoni tal-pjan ta’ l-energija kien presentation illi saret fic- Centru Nazzjonali Laburista, illi kienu laqqghuna kollha u llum l- Onorevoli Konrad Mizzi kien ta’ presentation ta’ x’se jkunu, kif se jorhsu d- dawl biex ovvjament nohorgu b’vuci wahda.

Imh. M. Mallia : Meta tghid laqqghuna kollha, min? Voldieri l-kandidati? Il- kandidati?

Imh. A. Lofaro : Il-leader hux.

Dr. E. Zammit Lewis : Ippermettili ha nispjega. Il-membri parlamentari li kienu diga fil-Parlament u l-group tal-kandidati li kienu se johorgu ghall-elezzjoni approvati u ta presentation ta’ kif ha naghmlu l- politika ta’ l- energija.

Imh. A. Lofaro : Konrad Mizzi.

Dr. E. Zammit Lewis : Nghidlek il-verita mhux xi suggett ghalija li jinteressani u l- forte tieghi ghax ma nifhimx fih jigifieri, pero’ bhala stat ta’ fatt kien hemm din il-presentation.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri ovvjament indikalkom illi l-presentation qieghed jinvolvi progett illi l-Gvern jista’ jirrealizza ghaliex ma kienx se jinvolvi l-pajjiz f’investiment qawwi in kwantu li dan kien gej mis-settur privat, hux hekk? Sa hemmhekk nahseb li qalulkom?

Dr. E. Zammit Lewis : Iva, korrect. Imh. J. Said Pullicino : Qalulkom. Dr. E. Zammit Lewis : Mija fil-mija.

Imh. J. Said Pullicino : Indikalkom is-settur privat x’kien? Minn liema naha ha jkun dan?

Dr. E. Zammit Lewis : Le ismijiet u hekk le, le. Kien – it was an accademic presentation ta’ kif se jaghmluha, ghax tiftakar dak iz-zmien ukoll

il-Gvern ta’ dak iz-zmien kien qed jghid, kien qed jikkontrarjana li isma this cannot be done, fis-sens mill-aspett tekniku.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri qeghdin naslu wkoll. Jigifieri ddahhal fin-nofs il-progett li kien gie qabel gie prezentat lill-Gvern ta’ qabel u li l- Gvern ta’ qabel ramieh jew ma ridux, ghal ragunijiet tieghu. U mbaghad intom imxejtu, mhux bilfors fuq dak preciz, imma kien il- konsegwenza ta’ dak il-progett.

Dr. E. Zammit Lewis : Kienet presentation li tinkludi referenza ghal dak il- progett, pero’ kienet an energy policy iktar milli . . .

Imh. J. Said Pullicino : Hekk hu. Il-policy naqblu maghha.

Dr. E. Zammit Lewis : . . . milli fhimt jien ghax nerga’ nghid illi mhux suggett li . . .

Imh. J. Said Pullicino : Il-policy tat-trahhis tal-kontijiet m’hemmx kwistjoni fuqha u lanqas hemm kwistjoni donnu fuq il-passi ta’ kif il-progett kien se jigi realizzat, jigifieri li jkun hemm il-gass, it-tanker tal-gass, il-linji generali . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Ma kienx – skuzani nterrompejtek, ma kienx tekniku daqshekk. Kien pjuttost ezercizzju biex il-kandidati u l-MPs jifhmu u meta wiehed jitkellem, imur debate ovvjament il-linja tkun illi nkunu qed nifhmu il-principji bazici tal-pjan ta’ l-energija li konna se nressqu ghall-elezzjoni ta’ l- elfejn u tlettax (2013). Iktar f’dak il- kuntest.

Imh. M. Mallia : Nghid sew illi l-partit haddan dan il-kuncett f’Jannar tat-two thousand and thirteen (2013)?

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef, mhux kapaci nwiegeb id-domanda. Jigifieri niftakar li kien f’run up, jekk tghidi kien run up ghall- elezzjoni ta’ l-elfejn u tlettax (2013) li saret f’Marzu nghidlek iva. Pero’ x-xahar? Jigifieri tinsiex dan tkun kandidat dak iz-zmien nipprova nlahhaq max-xoghol ta’ avukat, nigi kmieni forsi kont nigi nidher, nitlaq nigri, nipprova nlahhaq, jigifieri mhux se niftakar.

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ din il-presentation zgur saret certu gimghat jekk mhux almenu xahar, xahrejn qabel l-elezzjoni ghax inkella ma kienx ikun hemm cans li wiehed . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef, saret at a reasonable time qabel . . . Imh. J. Said Pullicino : Qabel l-elezzjoni.

Dr. E. Zammit Lewis : Pero’ ma nistax nindika x-xahar.

Imh. J. Said Pullicino : Ix-xhar preceiz. U inti tghidilna li ma ssemmew l-ebda nies li jistghu jkunu nvoluti fil-progett . . .

Imh. A. Lofaro : Kumpaniji per ezempju?

Imh. J. Said Pullicino : . . . kumpaniji esteri per ezempju? Is-Simens?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara sa fejn naf jien, sa fejn naf jien, le. Jigifieri mir- recollection li ghandi le. Pero’ nerga nghidlek kienet iktar jghaddi l- informazzjoni tal-principji bazici, ghaliex konna qed niffaccjaw kritika dak iz-zmiem illi it’s not doable.

Imh. J. Said Pullicino : Sewwa, mill-Gvern l-iehor hekk hu.

Dr. E. Zammit Lewis : Biex speci inti tmur titkellem ikollok idea bazika ta’ x’se tghid u kull hadd jitkellem ovvjament ikun univoku, jigifieri f’dak l-ispirtu kienet saret.

Imh. J. Said Pullicino : Kien sar xi studju minn naha tal-partit fuq hekk?

Tekniku qed nghid issa jien li gie prezentat lilkom?

Dr. E. Zammit Lewis : Skuzi?

Imh. J. Said Pullicino : Jekk kienx sar studju tekniku minn naha tal-partit qed nghidu mhux minn naha tal-gvern, qabel? Ghax xi hadd, ifhimni, xi hadd lil Ministru, mhux Ministru dak iz-zmien kien, Dr. Mizzi dan ma vvintahiex hu minn rasu. Dan xi hadd ikun qallu hares hawn din il-proposta. Din il-proposta tista’ ssir hekk, tista’ ssir hekk. Sar studju tekniku minn naha tal-partit?

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef li nista’ nghidlek ma nafx li sar studju. Lili ma nvolvewnix ghal raguni ovvja li ma ghandi l-ebda idea ta’ kompetenza f’dan is- suggett u kien li llum Deputat Konrad Mizzi illi who was spear heading, biex nghidu hekk, il-persuna illi kien qed imexxi dawn l-ideat, din il-parti tal-policy. Sa hemmhekk iva nista’ nghidlek jiena.

Imh. J. Said Pullicino : U ghandi nifhem li f’partit serju, mhux partit serju, kwalunkwe persuna serja biex taghmel proposta bhal din u tghid li hi doable jrid ikollha sapport ta’ xi hadd. Mhux xi haga din tqum filghodu tghid ha naghmel power station bhal din, jigifieri bilfors kien hemm xi forma ta’ . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nistax inwiegebek . . . Imh. J. Said Pullicino : Ghax ma tafx, ghax ma tafx.

Dr. E. Zammit Lewis : . . . ghax bhala fatt ma nafx, jigifieri skuzani imma . . .

Imh. J. Said Pullicino : Effettivament wara l-elezzajoni, ftit wara, l-progett thabbar bhala wiehed konkret. Ftit wara.

Dr. E. Zammit Lewis : Ftit wara. Nahseb kienet, jiena r-recollection tieghi kienet wahda mill-weghdiet elettorali illi giet imwettqa mill-aspett illi rahsu l- kontijiet. Dik iva.

Imh. J. Said Pullicino : Apparti dak, jigifieri jiena qed nghid li wara li saret l- elezzjoni, ftit gimghat wara, ma nghidlekx granet, imma ftit gimghat wara il-pajjiz gie prezentat bi progett konkret ta’ kif se ssir u ghalxiex se jigi mitlub li se jsiru offerti biex wiehed juri nteress fih, jigifieri din nahseb illi grat ftit gimghat wara l-elezzjoni.

Dr. E. Zammit Lewis : Ir-risposta tieghi hija nahseb, ma nafx jekk hux se nghidlek gimghat jew xhur, nahseb illi ghandek ragun u r- recollection tieghi kien li l- process kompetittiv kien wahda mill- ewwel inizjattivi. Sa hemm iva, jigifieri niftakarha.

Imh. M. Mallia : Illum with hindsight nistghu nghidu li dan il-progett qajjem kontroversja kbira. Qajjem kontroversja kbira. X’kienet l-idea wara din il-kumpanija? Il-Gvern dak iz-zmien, dak iz-zmien voldieri fit- thirteen (’13) meta kontu ghadkom qeghdin tiddiskutu bejnietkom, il-Gvern ma setax jidhol ghaliha hu din? U konna nevitaw din il-kontroversja kollha?

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef ma ghandix kompetenza teknika biex inwegibha ghax inkun qed nespekola. Ma ghandix kompetenza. Jigifieri jekk tghidli seta’ ghamlu l-Gvern, seta’ ghamlu l-privat? Ma ghandix kompetenza biex inwegibha dik. Niskuza ruhi imma . .

.

Imh. M. Mallia : Kien hemm xi policy dwar din li bilfors kellha tkun hekk? Jew kienet kwistjoni ta’ konvenjenza ekonomika kif rajtuha dakinhar?

Dr. E. Zammit Lewis : Li naf jien Sur Imhallef, li kien hemm policy tal-gvern. Jekk se tghidli teknikament kienet doable, seta’ ghamilha haddiehor, ma nistax inwiegbek ghax ma ghandix kompetenza u jiena dak iz-zmien hadtha bhala policy tal-gvern jigifieri.

Imh. J. Said Pullicino : U bl-ebda mod ma kont involut wara mbaghad, wara l-elezzjoni, issa fir-rejalizazzjoni taghha? Fil-process taghha.

Dr. E. Zammit Lewis : Xejn.

Imh. J. Said Pullicino : Kont Ministru dak iz-zmien hux hekk?

Dr. E. Zammit Lewis : Totalment – ezatt fit-twenty thirteen (2013) kif ghadu kemm qal l-Imhallef Mallia, kont Segretarju Parlamentri fil- Minsteru ta’ l-Ekonomija.

Imh. J. Said Pullicino : Li allura seta’ kien responsabbli wkoll ghal dan il- progett hux b’xi mod.

Dr. E. Zammit Lewis : Il-progett tmexxa – il-persuna tal-progett, politika, kien Konrad Mizzi.

Imh. J. Said Pullicino : U l-Kabinett allura – early days qed nghidu, fil-bidu, l- ewwel xhur wara l-elezzjoni – il-Kabinett gie prezentat lilu issa progett konkret bid-dettalji fuq kif se jsir dan il-progett?

Imh. A. Lofaro : Jew l-outlines biss? Dr. E. Zammit Lewis : Ara, jiena . . .

Imh. J. Said Pullicino : Inti kont tkun prezenti le?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara din tal-Kabinett Sur Imhallef aghtuni direzzjoni. Jiena qieghed hawn biex nixhed u nghid kollox, pero’ hemm il- manwal tal- Kabinett illi jirreferi ghal tliet (3) Ligijiet li jiena ma nistax – ghandi l- kunfidenzjalita, jigifieri ddereguni.

Imh. J. Said Pullicino : Il-problema taghna hija pero’ illi ahna tpoggejna, poggiena hawn il-Prim Ministru ovvjament bl-approvazzjni tal- Kabinett. Qalilna nvestigaw. Qalilna nvestigaw kollox, l- istituzzjonijiet kollha, nkluz allura l-Kabinett, tajjeb, biex inkunu cari u allura jiena ma nistax ma nistaqsix domandi fuq kif graw l- affarijiet ghaliex l-uniku mod biex insiru nafu huwa min kien involut jghidilna.

Dr. E. Zammit Lewis : Basta tkun direzzjoni taghkom. Jien hassejt l-obligu li ghandi . . .

Imh. M. Mallia : Ahna kull ma rridu nkun nafu, din telghet quddiem il- Kabinett wara l-elezzjni.

Imh. A. Lofaro : Ehe dik biss.

Dr. E. Zammit Lewis : B’mod generiku, b’mod generiku bhala policy tal- Gvern li se nimxu ‘l quddiem iva.

Imh. M. Mallia : Iva telghet quddiem il-kabinett. Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. M. Mallia : Pero’ telghet b’mod generiku.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. M. Mallia : Mhux in-nitty gritty, id-details min se jkunu is-shareholders, kif se jinqasmu s-shares?

Dr. E. Zammit Lewis : Il-process kompetittiv le. Huwa l-principju tal- policy, d-direzzjoni li sejhu l-Gvern – to be fair il-Kabinett dejjem jimxi hekk. Jigifieri inti meta ttella memo l-Kabinett iktar tkun ta’ direzzjoni tal-Gvern milli d-dettalji. Imbaghad ikun responsabbli l- Ministru li ghandu dak id- dekasteru partikulari.

Imh. J. Said Pullicino : L-unika haga qed nitkellmu fuq din u anke fuq progetti ohrajn bhal tas-Sahha. Setturi li jinvolvu lil-pajjiz kollu mhux ezempju progett dan se jinvolvi bicca minn Malta. Ser jinvolvi lil kullhadd. Allura wiehed jistenna li progett bhal dan, il- logika, ma nafx x’gara, id-dettalji jkunu iktar milli ha naghmlu hekk. Jghidu hares dan ha jkun per ezempju l-istat u l-privat, l-istat mhu se johrog xejn, se nohorgu ghal public tender. Dan id-diskors sar?

Dr. E. Zammit Lewis : Nahseb, nemmen li kien hemm dawn id-dettalji ghal kemm ilu.

Imh. M. Mallia : L-istess jinghad ghal progetti l-ohra bhal tal-Vitals, ta’ l- AUM, tal-Montenegro. Dawn voldieri telghu quddiem il-Kabinett b’mod generiku, ghandi nifhem illi hekk hu?

Dr. E. Zammit Lewis : Li nista’ nghidlek inti semmejt il-Vitals, l-AUM u l- Montenegro. Montenegro m’ghandix idea tieghu pero’ irrid naghmel caveat illi minn Gunju ta’ l-elfejn u sbatax (2017) sa Lulju ta’ l-elfejn u dsatax (2019) jien ma kontx inpoggi fil- Kabinett.

Imh. A. Lofaro : Le ma kienx.

Dr. E. Zammit Lewis : Jigifieri rrid naghmel dak il-caveat. Il-Vitals u l-AUM iva gew diskussi.

Imh. M. Mallia : Imma l-istess gew b’mod generiku jew gew b’mod dettaljat?

Dr. E. Zammit Lewis : Ghax generiku hija – gie spjegat, pero’ ifhimni mbaghad il-costings u l-adjudication u hekk le.

Imh. J. Said Pullicino : Le kollox sewwa. Imma per ezempju s-Segretarju Parlamentari tas-Sahha qalilna hawnhekk illi hu lanqas biss jaf bih. Dana waqa’ mis-sema ghalih dan il-progett tal-Vitals, jigifieri I mean come on hu, this is the question. Il-problema taghna dik hi

ghax tghidli ghalfejn dehlin – imma ahna rridu l-picture generali mhux id-dettal ghax id-dettal jarah haddiehor. Imma l-picture generali ghalina hija relevanti. Li jigi Ministru hawn u jghidli progett bhal Vitals lanqas kont naf bih, ma niehux responsabilta’ tieghu, dak ta’ dak u dak ta’ l-iehor ghalina ma tghamilx l-istess ghaliex ir-responsabilta kollettiva tal-Kabinett hemm qieghda jigifieri. Allura d-domanda kienet tas-Sur Imhallef, progett tal- Vitals qalilkom li se jsir u daqshekk? Qalilkom sar? Nohorgu t- tender?

Dr. E. Zammit Lewis : Ma ghidtx hekk Sur Imhallef. Ma ghidtx illi gie qalilna ha jsir u daqshekk lanqas. Qed nitkellmu naqra fuq setturi li jiena ma tantx nifhem fihom, jigifieri x’inhu generiku hija opinjoni naqra suggettiva, ghax kieku tghidli jekk tellghu memo ghall-argument fuq l-enfitewsi kienet dettaljata jew le? Nghidlek hija xi haga li naf biha. Dan is-sitwazzjoni partikulari d-direzzjoni giet diskussa, issa l-level of depth ma nafx kemm ghandi kompetenza nghidlek: isma qalilna kollox jew le. Jiena sa fejn naf jien u sakemm kont il- Kabinett jien l-adjudication ma gietx. Dik zgur.

Imh. J. Said Pullicino : Imma suppost f’xi mument? F’xi mument tigi mbaghad? Qabel? Wara? Ifhimni, f’xi mument . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena nerga’ nghidlek opinjoni suggettiva Sur Imhallef. Mill- esperjenza tieghi l-ajudicatons ma jigux, jigifieri l- adjudication ikun responsabbli l-lead Ministry, jigifieri jekk hu energija jkun il-Ministru ta’ l-Energija, jekk tkun is-sahha jkun hemm processi interni within the Ministry sakemm ma tintuzax organi ohra bhal Projects Malta, Privatization Unit, illi minn zmien ghal zmien kienu responsabbli, anke taht gvernijiet ohra illi jmexxu competitive processes.

Imh. J. Said Pullicino : Allura l-Kabinett ikun jidhol jekk tinqala’ xi kwistjoni kbira fil-pajjiz u dan u allura dawn tiddiskutuhom hux hekk?

Dr. E. Zammit Lewis : Ovvjament ehe f’dak il-mument . . .

Imh. J. Said Pullicino : Ikun hemm allegazzjnijiet serji u hekk imbaghad tiddiskutuha.

Dr. E. Zammit Lewis : F’dak il-mument il-Ministru jhoss probabbli u hekk jigri, illi jerga’ jirreverti ghall-Kabinett.

Imh. J. Said Pullicino : Jien nahseb mhux il-Ministru biss ghax kull membru tal-Kabinett jekk jisma li per ezempju gara xi haga serja, fejn naf, splodiet il-power station, nahseb imur il-Kabinett u jghid hawn x’se naghlu ghax splodiet il-power station, Jigifieri din nahseb li hi normali, l- logika. Ghax kollox sew inti qed tghid qisu jibda b’memo hu, kwalunkwe progett jibda b’memo.

Dr. E. Zammit Lewis : Inti tfassal Cabinet memo hux.

Imh. J. Said Pullicino : Ghax again din ghalina mportanti, ghaliex is-sahha mbaghad tar-rejalizazzjoni tal-progett ma tibqax iktar f’idejn il- Kabinett. Tibqa’ f’idejn min ikun ghamel il-memo u se jsegwi l- memo w allura tidhol il-bilanc tas-sahha bejn il-Kabinett u Ministru ndividwali jew inkella pesuna . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Il-prassi dik hi Sur Imhallef. Jigifieri jien ngib awtorizazzjoi mill- Kabinett. L-istili huma differenti. Jien personali per ezempju kull decizjoni li naraha naqra mportanti dejjem intella anzi anke kollox Legal Notices intella’ l-Kabinett ghall-approvazzjoi, jigifieri dak hu l- istil tieghi li jiena dejjem ingib l-approvazzjoni. Pero’ . . .

Imh. J. Said Pullicino : U nahseb li huwa stil san, korrett jien jekk issaqsini ghall-avukati almenu.

Dr. E. Zammit Lewis : U anka Sur Imhallef if I may add ghax ikollok il- backing . . .

Imh. J. Said Pullicino : U mhux hekk. U mhux hekk. Mhux ovvja. Il-Ministru Mizzi l-istess stil kellu ta’ kif imexi l-progetti? Ghidilna kif inhi, toqghodx tiddejjaq Ministru. Ghidilna kif inhi.

Dr. E. Zammit Lewis : Le lanqas xejn. Ma nahsibx li ghandu mija fil-mija l- sitil tieghi. Nahseb iktar kien jiehu decizjonijiet b’mod unilaterali hu milli per ezempju insegwi jien. Jiena dejjem immur dejjem nirreverti, jigifieri ghadni sa llum lill-Prim Ministru ninfurmah b’kull haga li nemmen, ma hemmx ghalfejn b’memo. Kull haga li nemmen li hija ta’ nteress ghalih anke biex ikun jaf x’qed jigri. Jiena ghandi dak l-istil.

Imh. J. Said Pullicino : U napprezza li qed tghid ghax hekk ghandu jkun. Qed nghidlek dan ghaliex dan iwassalni ghad-diskors imbaghad tal- poteri differenti fil-Kabinett. Kif jahdem il-Kabinett. Hawnhekk

intqal hafna kitchen cabinet, issa l-kliem, l-aggettivi ma jfissru xejn ghalija u naqbel li kull Kabinett ikollu l-Prim Ministru, jkollu nies ta’ fiducja, mhux ta’ fiducja, li jista’ jahdem mieghu mill-qrib. Kkollu teknici u jkollu mod kif ifassal il-policy, dak allura mbaghad jissejjah kitchen cabinet. Inti dan kien jezisti dan l-ispeci ta’ – mhux haga formali tkun din ta’ ifhimni.

Dr. E. Zammit Lewis : Naf ghax tintuza fil-political jargon, kitchen cabinet huwa kompozizzjoni nformali tal-Kabinett. Jiena li nista nghidlek jiena Sur Imhallef illi jiena l-Kabinett huwa tat-Tlieta fl-ghaxra (10:00) ta’ filghodu u dejjem niltaqghu hemm. Jiena membru attiv hafna, jigifieri nhobb kemm jista’ jkun niddiskuti memos u affarijiet ohra wkoll, salv affarijiet li jkunu forsi naqra teknici li mhux il-linja tieghi bhall- energija illi ma tantx nifhem allura qisni ma nhossx illi, jigifieri jekk se tghidli kienu jiltaqghu – ir-risposta tieghi hija le, jigifieri ma nafx li kienu jiltaqghu pero’ x’kont nara ovvjament di xjenza propja qed nghidlek. Jigifieri x’kont nara jien qed nghid jigifieri.

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ milli qed tghid int donnu bilfors kellu jkun hekk ghax inkella l-Ministru ma jistax jagixxi . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Jekk il-Prim Ministru mbaghad jibghat ghall-Ministru partikulari u jkellmu, dak iva hux. Jigifieri dak rajtu b’ghajnejja u hekk hu. Jigifieri ssir. Pero’ li kien hemm xi formazzjoni ohra . . .

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ jibqa l-fatt li anke l-progetti li kienu mmexxija mill-Ministru Mizzi jew inkella Projects Malta, tajjeb, dawka donnhom illi kienu qed jaslu fil-Kabinett imfasslin u lesti, il-princiju jigi approvat, imbaghad il-metitazzjoni ma tidhlux iktar fiha intom, generalment, hekk nifhem jien.

Dr. E. Zammit Lewis : Anqas nista nghid hekk jien hija generali, ghax gie li kien hemm progett u mbaghad telghet memo waqt il-progett. Jigifieri ma nistax nghid. Pero’ l-istili huma differenti, hemm min ihoss ili ghandu poteri Ministerjali bizzejjed biex jibqa’ ghaddej, hemm min ihoss li ghandu jirreverti. Huwa stil ta’ kif wiehed jahdem, pero’ ma nistax nghid lanqas li l-Ministru Mizzi ma kienx itella’ memos, mhux qed nghid hekk jigifieri.

Imh. J. Said Pullicino : Le, le anzi, anzi.

Dr. E. Zammit Lewis : Mhux qed nghid, pero’ l-istili tan-nies, ifhimni. l- Ministri huma bnedmin jigifieri fis-sens . . .

Imh. J. Said Pullicino : Imma l-istili tan-nies jirriflettu mbaghad fuq it- trasparenza u l-kontabilita, jigifieri jekk gvern suppost ikun trasparenti dejjem jew kontabli dejjem, I mean dawna l-livelli differenti ta’ kif wiehed jagixxi joholqu certi problemi hu.

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena Sur Imhallef . . .

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri issa fil-kaz tieghek timxi kif suppost . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Li nista’ nghidlek jien – jiena dejjem u din nghidha b’responsabilta kollha, meta kont fil-Kabinett jiena dejjem ippruvajt nishaq illi ghandhom jigu segwiti l-processi. Il-processi importanti, forsi ghax avukat, il-processi importanti daqs is- sustanza ghalija, ghax inti li timxi bi process, li l-affarijiet jidhru li qed isiru sewwa huwa importanti.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri jekk jirrizultalek kif kulltant jirrizulta lilna hux u anke mhux lilna biss, illi fi progett ikun hemm cirkostanzi fejn jindikaw illi l-progett kien gie deciz qabel ma sar il-process, tajjeb, jew inkella wiehed jghid kien hemm MOU u dan l-MOU kien jindika li l-affarijiet, dawn l-affarijiet jinkwetawk kieku lilek kieku kont tafhom hux hekk?

Dr. E. Zammit Lewis : Sirt nafhom mid-dominju pubbliku jigifieri kif qed tghid inti Sur Imhallef. Pero’ jiena nerga’ nghid, nemmen dejjem li l-process ghandhom jigu segwiti specjalment meta inti qed tamministra l-flus tan-nies hux.

Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Imh. J. Said Pullicino : Naqblu perfettament.

Dr. E. Zammit Lewis : Pero’ dik il-parti tieghi li nipprova nikkontribwixxi jiena. Jigifieri jiena parti minn team imbaghad ovvjament inkun maghqud ukoll kollettivament bid-decizjonijiet illi jittiehdu.

Imh. J. Said Pullicino : Issa r-responsabilta politika kollettiva hija tal- Kabinett. Meta dik tigi trasferita b’xi mod fuq Chief Executive, ikollu sahha qawwija u hawn jirrizultalna, nerga’ nghidlek anke Chief Executive ivarja minn wiehed ghal iehor, kollha jkollhom il- poter, tajjeb, m’hemmx diskrezzjoni, ma twiledniex il-bierah. Dan meta dan ikollu certu poter u dan il-poter ma jigix forsi ma jigix

uzat kif suppost allura r-rejazzjoni tal-Kabinett xi tkun? Jirrizulta? Jekk jirrizultalek dan f’cirkostanza bhal dan, hares dan qed imur oltre f’certi linji, ma jkunx hemm rejazzjoni fil-Kabinett?

Dr. E. Zammit Lewis : Kien hemm, kien hemm cirkorsanzi. Imh. J. Said Pullicino : Kien hemm rejazzjoni?

Dr. E. Zammit Lewis : Kien hemm rejazzjonijiet anke mill-istess Prim Ministru kemm ta’ dak iz-zmien u kemm tal-Prim Ministru tallum, iva.

Imh. J. Said Pullicino : Imma meta tghidli rejazzjoni, qed nitkellmu fuq Keith Schembri issa . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Skuzani ghax inti ghidtli Chief Executive.

Imh. J. Said Pullicino : Aaaa, sorry, le, le, le tort tieghi. Chief of Staff. Ghax apparentament il-poter hemm kien jidher almenu. Id-domanda hija fuq ic-Chief of Staff. Jirrizulta li c-Chief of Staff kellu poter iktar milli suppost? Ghax hawnhekk hekk qalu ta’.

Imh. A. Lofaro : Kien hemm hafna poter centralizzat f’bniedem wiehed.

Dr. E. Zammit Lewis : Ha nipprova nispjegaha bl-iktar mod u nghalaqha. Mela, Keith Schembri kien persuna li way back two thousand and eight (2008), two thousand and nine (2009) organizza l-partit. Jigifieri ghandu skills organizzattivi tajbin ovvjament, kienet cara li anka meta morna ghall-kampanja elettorali il-Partit kien organizzat, jigifieri dik hija xi haga li nahseb fid-dominju publiku wiehed seta’, seta japprezza dik l-ottika. Fil-gvern kien ikun responsabbli hafna u kien jistrih fuqu l-Prim Ministru Joseph Muscat, biex jikkordina x- xoghol tal-gvern, jikkordina l-Ministeri. Inti taf x’jigrilek. Ma jistax ikollok Gvern – mhux hawn Malta ta’ fid-dinja – illi Ministru jaghmel mod, l-iehor jaghmel mod iehor u kullhadd miexi ghal rasu. Hu kien ikollu dan ix-xoghol ta’ kordinament. Jiena rrid nghid illi kont nahdem tajjeb mieghu, jigifieri huwa bniedem li tista’ tkellmu u jaghtik feedback. Ovvjament dak iwassal, biex nirrispondi d-domanda tieghek, iva kien persuna nfluwenti hafna fil-gvern, jigifieri li inti tkun ir-right hand man tal-Prim Ministru u li tikkordina l-Ministeri. Jigifieri . . . .

Imh. A. Lofaro : U meta tghid illi jikkordina b’xi mod kien jindahallek f’xogholok jigifieri?

Dr. E. Zammit Lewis : Le ma nistax nghid . . . Imh. A. Lofaro : B’xi mod. Ikun li jkun.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nistax nghid li kien jindahalli f’xogholi, pero’ kont niddiskuti mat-team tieghu.

Imh. A. Lofaro : Kien jaghtik linji gwida forsi?

Dr. E. Zammit Lewis : Ehe u kien jaghtini direzzjonijiet. Jiena nassumi dejjem, ghax ovvjament tkun in good faith, issa ha nkun car, jigifieri jekk tkellem lilu jiena ha nghid isma l-Prim Ministru mhux dejjem taqbdu, taf kemm ikollu mpenji, gie li jkun summit . . .

Imh. A. Lofaro : U taqbad lilu l-istess haga.

Dr. E. Zammit Lewis : . . . gie li nhossni per kortezija li ma ghandix forsi anke ndejqu fuq certi affarijiet ghaliex hu – u iva direzzjoni jghidli isma jidher li rridu mmorru hemm jew – iva ddiskutejt ahfna affarijiet mieghu.

Imh. A. Lofaro : Jigifieri kellu hafna poter, le?

Dr. E. Zammit Lewis : . . . jigifieri, imma ridt nghidlek hekk biex nispjegalek ukoll li r-rwol tieghu, l-pozizzjoni tieghu, kienet wahda li m’hemmx dubju li hija nfluwenti.

Imh. J. Said Pullicino : Nistghu naqblu wkoll illi peress li huwa kien u hu businessman ta’ l-affari tieghu u ta’ certu sustanza, l-pariri tieghu fuq l-aspetti tan-negozju li jehtieg ikun hemm biex jigi rejalizzat progett, kellu piz kbir.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva ghax hu kien persuna li gej minn dak is-settur. Jigifieri tghidli kellu piz iktar minnni, iva ghax jiena ma nifhimx fin- negozju . . .

Imh. J. Said Pullicino : Ma kellux vot bhalek imma l-piz tieghu tqil.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nahsibx li ser joqghod fuqi fin-negozju. Jiena ibghatni jew ghal xi debate jew biex naghmel xi ligi, jigifieri dak hu s-settur tieghi. Kont Ministru tat-Turizmu jigifieri, pero’ huwa persuna li ghandu, milli nifhem jiena, ghax m’inhiex xi – ghandu know how tas-settur tan-negozju hu.

Imh. A. Lofaro : U kellu fiducja shiha tal-Prim Ministru, le? Mhux hekk? Imh. M. Mallia : Kien jattendi l-Kabinett ukoll.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. J. Said Pullicino : Iva dazgur. U allura nghidu sewwa dan is-sur Schembri li ghalina naturament innocenti bhal haddiehor, pero’ naqblu li l-mentalita tieghu tan-negozju, ghalkemm kienet importanti ghall- Kabinett ghax tghinu biex japprezza, imma wkoll tghinu biex ikollu kuntatti ghax hu kien bniedem ta’ hafna kuntatti r-ragel, tajjeb? U ma kontux taraw certu konflitt, bil-Malti, bejn ix- xoghol tieghu?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena number one ma ghaziltux jien biex ikun Chief of Staff.

Imh. J. Said Pullicino : Ehe.

Dr. E. Zammit Lewis : Dik hija decizjoni ovvjament tal-Prim Ministru. Huwa persuna ta’ fiducja tieghu bhalma jiena il-Head of Segretariat irid ikolli fiducja fih. Fil-politika Alla hares ma timxix b’dak il-mod pero’, iva jekk tghidli kien f’pozizzjoni li jaghmel il-kuntatti Chief of Staff fl-ufficcju tal-Prim Ministru jigifieri ma nistax nghidlek le.

Imh. A. Lofaro : Kien jaf hafna negozjanti. Mhux hekk.

Imh. J. Said Pullicino : Again xejn minn dan m’hu hazin jekk jigi uzat tajjeb ta jigifieri.

Imh. A. Lofaro : Ezatt.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nistax nghidlek le. Iva hu jigifieri . . . Imh. J. Said Pullicino : Hali nkunu cari.

Dr. E. Zammit Lewis : . . . l-hajja timxi u taghmel kuntatti skont il- pozizzjonijiet li jkollok jigifieri.

Imh. J. Said Pullicino : Le ghax kulltant hawnhekk tisma’ affarijiet illi, kulltant tisma’ affarijiet, tajjeb, kien hemm l-istorja tal-Crane. Issa l-istorja tal-Crane ma nafx jekk hux veru jew le, imma tismaghha hekk tghid kif jista’ jkun qieghed hemm, issa tghidli forsi dikinhar tad- decizjoni hareg is-soltu affarijiet, imma l-affarijiet illi wehidhom m’ghandhomx sinifikat biss. Imma jekk tehodhom fil-kwadru generali jista kollok imbaghad problemi. Qed tifhem?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena li nista nghid, jiena kemm jista’ jkun nghid ghalija Ministru tal- Gustizzja, ghandi ohti avukat pero’ qatt ma hadet la minn ghandi u lanqas mill-entitajiet xi bicca xoghol mill- Ministeru tieghi. Jiena nemmen li ghandek tahdem hekk, issa ovvjament mhux kullhadd ikun ta’ l-istess opinjoni tieghi.

Ghandhom stili differenti. Jiena nipprova kemm nista’. M’inhiex perfett niehu zbalji wkoll, pero’ I try to do my best.

Imh. J. Said Pullicino : Nerga’ nghidlek li daka ncident wiehed illi wahdu mhux relevati hafna, hafna, hafna – l-incident tal-Crane, pero’ jekk inti taghmlu fil-kuntest li wiehed qieghed hemm u jista’ juza xi haga ghal-l-interess tieghu dik imbaghad dak il-picture tinbidel ftit.

Dr. E. Zammit Lewis : Ara Sur Imhallef ha npoggiha hekk iktar distakkat mill- kaz – illi jkollok persuna fil-business Chief of Staff fl-OPM il- possibilta’ jew perception ta’ konflitt tista’ tidher iktar hu. Jigifieri .

. .

Imh. J. Said Pullicino : Naqbel. Naqblu qeghdin. Naqblu.

Dr. E. Zammit Lewis : Jigifieri ovvjament dan qisni jien ikolli per ezempju ohti Imhallef ghall-argument. Issa halliha l-Ministru tal-Gustizzja ma jindahalx, lanqas jghaddili minn mohhi li nindahal fix-xoghol tal-Gudikatura, pero’ the perception probbabilment tkun . . .

Imh. A. Lofaro : Mhux hekk.

Imh. J. Said Pullicino : Hekk hu l-perception importanti ghax imbaghad jekk wara l-perception johorgu certi fatti mbaghad tghid ara, wehidha tigi din. Il-problema hi li jekk imbaghad wara l-perception jibda johorgu certi fatt, allegazzjonijiet, imma jkollok certu sustanza, ir- rejazzjoni tal-Kabinett x’kienet? Ghax imbaghad li gara huwa dan – illi f’diversi okkazjonijiet, tajjeb, dan issa tghidli ghax dawk allegazzjonijiet jew inkella l-pulizija tahdem. Imma dak mhux bizzejjed ghalina ghax il-Kabinett haga bhal din qieghed jahdem ma xi hadd qieghed ma genbu, ghadu ghaddej tajjeb u jiena ma nghidx dan ghax se jibqa’ hawn. Il-fatt li l-Prim Ministru jghidli dakk ghaziltu jiena, imma dana bizzejjed?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena, ara Sur Imhallef, din hija domanda kif tista’ tbiddel minn barra jew minn gewwa? Jiena dejjem l-esperjenza li hadt fil-politika illi biex tbiddel l-affarijiet trid tkun gewwa. Jiena dejjem ippruvajt u dejjem hanbaqt fuq dan il-punt li qed tghid inti. Jigifieri meta kelli cans, pero’ ovvjament jiena parti minn team u certa decizjonijiet ghalkemm tkun fil-Kabinett mhux bilfors ikollok bearing fuqhom direttament. Jigifieri dik nista’ nghidha. Jigifieri . .

.

Imh. J. Said Pullicino : Dik hija atteggjament personali tieghek. Ma nikwistinjax u kien hemm ohrajn qalu l-istess, hadu l-istess atteggjament imma l-problema hi li qed nitkellmu fuq affarijiet illi kellhom effett qawwi fuq il-pajjiz, jigifieri dan mhux per ezempju ha nipprova nirrangaha din ghax hekk nirrangawha. Imma mbaghad ghandek allegazzjoni mhux ghal pajjiz biss, ghamlet hasra lil partit, ghamlet hsara lil gvern, jigifieri din il-hsara li ghamlet u qed nitkellmu issa – nibdew nersqu lejn il-Panama Papers per ezempju – il-hsara hija enormi u ghadna nhossuha sa llum u ha nibqghu nhossuha. Jista’ jkun kollu mhux veru dan tajjeb imma l-fatt biss li saru l-allegazzjonijiet u hemm certu sustanza allura din ma nistghux nifhmu ahna minn hawn hekk ghaliex ma kienx hemm hemm rejazzjoni mmedjata ma l-ewwel haga serja li kien hemm, li qed ittappan dak il-gid kollu li ghamel il- Gvern . . .

Imh. A. Lofaro : Il-Panama Papers.

Imh. J. Said Pullicino : . . . il-Gvern ghamel hafna gid u f’daqqa wahda harget din ftehimna? Ha nifthemu tajjeb ukoll. Harget din. Mela harget din u din se taghmel effett – fid-dinja ghamel terremot, hawnhekk ma tara l-ebda terremot. Ghaliex ma kienx hemm rejazzjoni minn naha tal-Gvern?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena, ara . . .

Imh. A. Lofaro : Meta harget tal-Panama Papers kont Cabinet inti Ministru?

Ma kontx fil-Kabinet inti dak iz-zmien?

Dr. E. Zammit Lewis : Ghadni niftakar, jidhirli kien filghaxija meta harget l- istorja . . .

Imh. A. Lofaro : Kont fil-Kabinett?

Dr. E. Zammit Lewis : Iva, iva kont fil-Kabinett. Kont. Imh. A. Lofaro : Ok.

Dr. E. Zammit Lewis : Ghax il-Panama Papers huma jidhirli elfejn u sittax (2016).

Imh. A. Lofaro : Ehe, two ow one six (2016). Ok iva kont.

Dr. E. Zammit Lewis : Kont fil-Kabinett. Kont fil-Kabinett. Jidhirli l- informazzjoni ufficjali kienet filghaxija. Kont id-dar mal-mara, ha nkun car li kienet xokkanti ghalija fil-verita’. Il-pozizzjoni tieghi

kienet wahda cara, jigifieri illi ghamilt distinzjoni bejn Konrad Mizzi u Keith Schembri u ha nispjegaha. Ta’ Konrad Mizzi kienet ghalija cara li ma tistax tibqa f’kariga pubblika . . .

Imh. A. Lofaro : Li kellu jirrezenja mela Ministru hux? Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. A. Lofaro : Ok.

Dr. E. Zammit Lewis : U qieghed bil-gurament u qed nghid jigifieri ghidt u dak illi ppruvajt dakk iz-zmien flimkien anke ma’ kollegi illi naslu illi jitlaq.

Imh. A. Lofaro : Keith Schembri?

Dr. E. Zammit Lewis : Il-kaz ta’ Keith Schembri kien naqra differenti fl- opinjoni tieghi minn ottica – minn ottica poltitika, ghaliex huwa persuna of trust tal-Prim Ministru. Pero’ ovvjament id-decizjoni jrid jehodha l-Prim Ministru, pero’ kull decizjoni ghandha r- riperkussjonijiet taghha politici taghha. Ghamilt din id-distinzjoni.

Imh. A. Lofaro : Meta baghat ghalik ghax baghat ghal kullhadd, le? Inti x’wegibtu, fuq Keith Schembri ghamel int hux, nahseb.

Dr. E. Zammit Lewis : Lanqas ghidtlu mhux ghamel int – fis-sens ghidtlu li huwa person of trust tieghek pero’ ovvjament se jkun hemm konsegwenzi.

Imh. A. Lofaro : Repercussions. Ezatt. U fuq Konrad Mizzi?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena tal-Ministru Konrad Mizzi kienet illi fl-opinjoni tieghi kellu jirrizenja.

Imh. A. Lofaro : Kellu jirrizenja.

Dr. E. Zammit Lewis : Minn jeddu f’dak il-mument. Kienet din il-pozizzjoni. Sussegwentement gew il-fatti li gew u ovvjament kont marbut b’decizjoni kollettiva illi mbaghad decizjoni tal-Prim Ministru li ovvjament rabtet lil kullhadd biex nghidu hekk.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri fil-kaz tas-sur Schembri . . .

Imh. M. Mallia : Fil-fatt nafu li wara li harget l-istorja tal-Panama Papers Malta ma baqghetx l-istess.

Imh. A. Lofaro : Inbidel kollox hux.

Imh. M. Mallia : Kien hemm hafna allegazzjonijiet, hafna rapporti, ma qghadniex bi kwietna minn dak iz-zmien ‘l hawn.

Imh. A. Lofaro : Le, minn dakinhar . . .

Imh. M. Mallia : Sa llum ghadna qeghdin insofru l-konsegwenzi taghha din.

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef ga – fis-sens ga wegibtek. Nemmen b’mod car x’kienet il-pozizzjoni tieghi.

Imh. A. Lofaro : Hekk hu. Hekk hu.

Imh. M. Mallia : Issa per ezempju meta harget l-ewwel rapport ta’ l-FIAU fuq Keith Schembri, inti rajtu dan ir-rapport?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena ma rajt –ma rajt l-ebda rapport. Imh. A. Lofaro : Kienu leaked, leaked.

Dr. E. Zammit Lewis : Mid-dominju pubbliku smajt iva mela. Imh. A. Lofaro : Ghax kienu leaked.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva, jigifieri ma rajtx qed tghid tawk ir-rapport – Allahares gie f’idejja r- rapport.

Imh. A. Lofaro : Kienu leaked, kienu leaked.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nahsibx li ghandi dritt ghal rapport bhal dak. Imh. A. Lofaro : Imma jekk ikun leaked?

Dr. E. Zammit Lewis : Pero’ ovvjament il-konsegwenzi meta tghaqqadhom ma’ twenty sixteen (2016) kienu illi l-affarijiet ippeggolaw, biex nghidu hekk.

Imh. M. Mallia : Tlabt spjegazzjoni minn ghand Keith Schembri taghha din? Dr. E. Zammit Lewis : Le.

Imh. A. Lofaro : U Konrad Mizzi? Imh. M. Mallia : Jew lil Konrad Mizzi. Dr. E. Zammit Lewis : Le ma tlabtx. Imh. A. Lofaro : U Nexia BT?

Dr. E. Zammit Lewis : Jien kellimt – niskuza ruhi – jiena kellimt lill-Prim Ministru fuq is-suggett u hassejt li ghandi nkellem lill-Prim Ministru fuqha jigifieri.

Imh. A. Lofaro : Taghtih parir.

Imh. J. Said Pullicino : Inti kont habib tieghu jigifieri dana jek ma kien hemm xejn kien hemm il-hbiberija, kellek accessibilita, jigifieri dan fil- konfront ta’ Konrad Mizzi filwaqt illi l-foul politiku qieghed hemm u nifhem illi hadtu certa azzjoni ghax imbaghad eventwalment imbaghad dan nehhejtuh minn Ministru u caqlaqtuh ghal Ministeru iehor, jigifieri certu reazzjoni kien hemm ghal Panama Papers. Jekk hux bizzejjed jew le wiehed jara. Fil-konfront ta’

Keith Schembri ma ttiehdet l-ebda azzjoni meta fil-fatt ir-riskju ta’ irregolarita fil-Panama Papers fil-konfront ta’ Keith Schembri kien ferm akbar minn dak fil-konfront ta’ Konrad Mizzi ghax wiehed qieghed fin-negozju u l-iehor mhux fin-negozju. Jigifieri kollox kien jindika illi ma kienx postu iktar f’dak il-mument u dana qed nghiduh mhux sempliciment ghal dik. Ghax it-trend hi, t-tracca ta’ l-argument li kieku ttiehdet azzjoni dak iz-zmien forsi dak li gara ma garax. Jigifieri seta’ gara dan illi kieku tnehhew certi elementi ta’ poter, certi kuntatti dak iz-zmien, kieku ma kienx jigri dak li gara forsi. Ma nafx jien. Ipotetika, imma hija realta, trid tiehu nota taghha din. Allura ghax imbaghad kollox marbut, Panama Papers all right nahfuhomlu ghax ghal familja etc, imbaghad dak marbuta mas-17 Black, tajjeb, ma l-Electrogas. I mean ir-rabtiet tant huma cari u ma jhallu lok ghall-ebda dubju. Indipendement ta’ reponsabilta jew le ta’ jekk hux innocenti ta’ dak li jkun eccetera.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma hemmx dubju ili hallew konsegwenzi jigifieri, jew id-decizjonijit jew in-nuqqas taghhom f’dak il-mument hallew certa konsegwenzi.

Imh. M. Mallia : Ghax hawnhekk ghandek serje ta’ cirkostanzi, ta’ events.

Ghandek il-Panama Papers, l-FIAU reports, 17 Black . . .

Imh. A. Lofaro : Nexia BT.

Imh. M. Mallia : U Nexia BT, Konrad Mizzi . . . Imh. A. Lofaro : U Keith Schembri.

Imh. M. Mallia : . . . u kollha jippuntaw lejn haga wahda, lejn persuna wahda. Imh. A. Lofaro : Jew tnejn (2), tnejn (2). U Nexia BT.

Imh. M. Mallia : I mean ara x’piz hemm fuqhom dawn in-nies. Ara l- konsegwenzi li ghandna, li qed niffaccjaw illum. Huma konsegwenzi ta’ dan l-agir li allegament huwa taghhom. Allura baqghu hemm dawn? Dawn tnehhew all right, illum tnehhew. Mizzi ma ghadux iktar fil-partit, l-istess Keith Schembri. Imma dan kellha tghaddi sena shiha minn 17 Black biex isir dan kollu?

Imh. A. Lofaro : Iktar minn sena. Imh. M. Mallia : X’hemm differenza? Imh. A. Lofaro : Iktar minn sena.

Imh. M. Mallia : X’hemm differenza bejn dak li gara fis-sixteen (’16) ghal dak li gara fis-seventeen (’17)? Ghax xorta l-istess baqa’. At the end it took such a long time for anything to happen. Ma nafx issa.

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef jien li nista’ nwiegeb meta kelli opportunita’ u nahseb qatt ma kelli opportunita’ daqs minn nofs Jannar ‘l hawn fid-dekasteru li qieghed, dejjem ippruvajt inbiddel l-affarijiet ghal l- ahjar, naghamel riformi biex ikun hawn iktar checks and balances fil-pajjiz u riformi biex intejbu l-legizlazzjoni taghna u ntejbu l- accountability. Il-parti tieghi, li jiena ma nistax niddeciedi f’kollox ghax fil-politika tkun parti minn team, fejn kien il-parti tieghi dejjem ippruvajt u nahseb f’dawn it-tmien (8) xhur, disa’ (9) xhur tajt, bdejt ta’ – ghax baqalna hafna iktar x’naghmlu. Jigifieri mhix problema, imma dejjem ippruvajt inbiddel l-affarijiet ghall-ahjar.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri c-checks and balances kont taqbel inti, tant hu hekk qed tikkoregihom, li f’certu zmien fallew. Issa ma nkunux perfetti ta’, imma f’certu zmien fallew. Jigifieri fis-sens illi min kellu jiehu azzjoni, apparti l-Kabinett issa, min kellu jiehu azzjoni biex dawn l-affarijiet jigu nvestigati u kontrollati sa mill-Panama Papers, daka naqas milli jiehu certu – jew inkella jirrizultalna li kien dghajjef, ha naghmlu hekk, u din il-problema ggibna li hija mifruxa fuq hafna dekasteri. Mhux kwistjoni li tghidli ghax il- pulizija biss ma mexxewx. Hemm dan, hemm ‘l iehor, hemm ‘l iehor, kullimkien issib xi haga. Mhux in-nies, in-nies essagg jahdmu tajjeb, jigifieri ahna l-esperjenza taghna f’dan il-Bord sewwa, illi n-nies f’kull dipartiment, f’kull awtorita’ generalment jahdmu kif suppost. Hafna minnhom jaghtu xogholhom iktar milli suppost, daka rrizultalna.

Imh. A. Lofaro : Imma kien hemm min beza’ wkoll.

Dr. E. Zammit Lewis : Imma tasal f’certu livell mbaghad fejn tghid hawn waqafna, x’gara, x’inqala’ fhimt? U dik hija nkwetanti ghaliex torbot terga ma l-atteggjament fil-Kabinett. Hija policy ma nindahalx fiha jien, illi l-poter baqa’ dejjem, f’certu aspett kontrollat minn certu nies. Din l-istorja taghna. Jigifieri min jahseb li qeghdin hawnhekk biex intawlu mhux qeghdin intawlu xejn.

Ahna qeghdin nippruvaw insibu l-affarijiet, tajjeb, illi ghandna elementi, imma ghandna nieqfu hemm ghax nistghu nieqfu ahna u naghmlu r-rapport, imma mhix is-sitwazzjoni llum, tajjeb? Illum jekk hemm bzonn nohorgu certi affarijiet ghandhom johorgu u ghalhekk nistennew il-koperazzjoni ahna tal-Kabinett ukoll, tal- membri tal-Kabinett, ghaliex jekk ma tghidulniex intom ma nkunux nafu u ma hemm xejn hazin li wiehed jghid ghax issa intom issaffejtu, fis-sens illi ghidtu ahna biddilna u qed inbiddlu, fair enough. Imma li nkunu nafu, l-pajjiz ikun jaf mhux ahna, il-pajjiz ikun jaf ghaliex gara hekk biex ma jergax jigri, daka importanti u ma nistghux naghmluh ahna minghar l-assistenza ta’ min ghadda minnhom dawn l-esperjenzi. Allura inti fil-fatt, Onorevoli nifhem illi inti kont maqtuh minnhom dawn ftit jew wisq?

Dr. E. Zammit Lewis : Maqtuh minn xiex Sur Imhallef?

Imh. J. Said Pullicino : Minn dawn l-intricci u minn dawn l-affarijiet li smajna mbaghad, ma kellekx x’taqsam maghhom.

Dr. E. Zammit Lewis : Ippruvajt. Il-progetti huma cari min qed jillidjhom bhala stat ta’ fatt.

Imh. M. Mallia : Meta nigu ghall-Electrogas is-security of supply agreement .

. .

Imh. A. Lofaro : Il-garanzija tal-bank.

Imh. M. Mallia : . . . il-garanzija kont involut b’xi mod fihom?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena kont involut meta l-affarijiet telghu Kabinett u meta kont fil-Kabinett ghax jigifieri kienu jitilghu affarijiet, ovvjament huma affarijiet ta’ natura pjuttost teknika minnhom, pero’ minn dawn li qed issemmi telghu affarijiet minnhom, items biex jigu diskussi. Ovvjament kien hemm perjodu li jien ma kontx fil-Kabinett kienet illi . . .

Imh. J. Said Pullicino : U jinkludi l-garanzija wkoll ta’ l-Electrogas. Dik tiftakarha nahseb.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nistax nghidlek b’certezza Sur Imhallef. M’huwiex is-settur tieghi, jigifieri m’inhiex mija fil-mija. Ahjar, ahjar.

Imh. J. Said Pullicino : Qeghdin nghaddu kulljum mill-istorja. Jigifieri semmejna issa l-kuntratt tal-garanzija, sal-bierah ma konniex nafu.

Illum nisimghu mill-gazzetti illi thallsu certi miljuni, tajjeb, ghal xi raguni hi x’inhi, u dawn thallsu mis-security li kellu l-gvern . . .

Imh. A. Lofaro : Minn qabel.

Imh. J. Said Pullicino : I mean dawn affarijiet serji hu. Jiena ma nafx jigifieri, irid ikun hemm spjegazzjoni taghhom. Imma l-fatt li qeghdin johorgu kontinwament dawn l-istejjer, lilna ggibna f’pozizzjoni li nghidu imma l-bir fejn qieghed? Fejn qieghed il-qieh ha nieqfu ahna wkoll, qed tifhem?

Imh. A. Lofaro : Hekk hu. Mentri kulljum, kulljum johorgu l-affarijiet. Imh. J. Said Pullicino : U hekk ghandu jkun ta’ ma qed nghid xejn.

Imh. A. Lofaro : Iva imma . . .

Imh. J. Said Pullicino : Trid forsi tistaqsu xi affarijiet f’dan il-konfront ta’ din il-parti Dottoressa jekk ghandkom, forsi nghamlu xi affarijiet zaghar ohra.

Dr. T. Comodini Cachia : Ehe.

Imh. J. Said Pullicino : Issa l-general picture ghandna, jigifieri nafu bejn wiehed w iehor.

Dr. T. Comodini Cachia : Nahseb ftit domandi fuq dak illi diga gie mistoqsi. Kemm nghalqu dawn il-mistoqsijiet. Inti semmejt illi kontu nghatajtu prezentazzjoni tal-progett fil-kampanja elettorali . . .

Imh. A. Lofaro : Tal-power station hu issa qed nitkellmu? Dr. T. Comodini Cachia : . . . tal-power station ezatt.

Dr. E. Zammit Lewis : Skuzani ta’ l-energy policy iktar milli – issa ovvjament. . .

Imh. A. Lofaro : Energy policy. Policy.

Dr. E. Zammit Lewis : Dik ir-recollection tieghi tas-suggett.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela din il-prezentazzjoni tiftakar kemm qabel l- elezzjoni kienet inghatatilkom?

Imh. J. Said Pullicino : Qalilna xi xhur. Xi gimghat, xi gimghat. Dr. E. Zammit Lewis : Qabel l-elezzjoni zgur, pero’ . . .

Imh. J. Said Pullicino : Ma kienx cert . . .

Dr. T. Comodini Cachia : Jekk nghidlek kienet fit-tmienja (8) ta’ Jannar elfejn u tlettax (2013)?

Imh. J. Said Pullicino : Jekk hekk hu, hekk hu. Dr. E. Zammit Lewis : Ma nistax inwiegbek.

Dr. T. Comodini Cachia : Ha nurik kopja ta’ prezentazzjoni. Ha nurijielek fuq il- mobile. Is-Sinjuri Imhallfin ghandhom fuq il-computer biex nara jekk tgharafiex.

Imh. J. Said Pullicino : Nahseb dina kienet fil-gazzetti ta’. Jiena ghandi amment dina kienet irrapurtata fil-gazzetti b’mod estensiv. Jigifieri mhux xi haga . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Dan qisu l-manifest, hux hekk dan? Parti minnu. Dr. T. Comodini Cachia : Prezentazzjoni.

Dr. E. Zammit Lewis : Prezentazzjoni – mhux se nghidlek la iva u lanqas le.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta nghatatilkom din il-pezentazzjoni ssemmew ismijiet ta’ kumpaniji privati?

Dr. E. Zammit Lewis : No.

Dr. T. Comodini Cachia : Le. Issemmiet illi l-gvern irid jaghti garanzija bankarja? Dr. E. Zammit Lewis : Ara aktar le milli iva. Ejja npogguha hekk.

Dr. T. Comodini Cachia : Issemma illi kienu se jinghataw – ser jigu mahfura xi taxxi f’din it-transazzjoni?

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nahsibx li kienet – mhux ma nahsibx – ma niftakarx li kienet f’dak id-dettal il-presentation. Jigifieri I don’t recall li kien hemm dawn id-dettalji. Nerga’ nghid kif ghidt lis- Sinjuri Imhallfin, l-iskop kien iktar informazzjoni bazika biex kemm il-Membri Parlamentari li kienu sedenti diga fil-Group Parlamentari kif ukoll il-kandidati jkollhom informazzjoni bazika biex ikunu jistghu jikkomunikaw mal- kostitwenti, jmorru dibattiti u jitkellmu. Jigifieri ma jidhirlix illi kienet f’dak id-dettal.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti xehedt illi l-hbiberija tieghek zdiedet ma’ Dr. Muscat meta hu lahaq mexxej tal-Partit Laburista, jigifieri fis-sena elfejn u tmienja (2008).

Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : Allura f’dan iz-zmien ta’ qabel l-elezzjoni, kien tarraflek informazzjoni dwar dan il-progett? Kontu ddiskutejtu dan il-pjan?

Dr. E. Zammit Lewis : Lanqas xejn. Li naf, li naf fuq il-progett huwa through the channels illi spjegajt jien jigifieri u nerga’ nghidlek ukoll m’huwiex xi suggett illi jiena nifhem hafna fih. Jigifieri naghmel

sforz kbir biex nifhem principji bazici ghax huwa pjuttost tekniku minn natura tieghu.

Imh. A. Lofaro : Ehe.

Dr. T. Comodini Cachia : Init ghidt ukoll illi meta gejt mistoqsi dwar negozjanti, ghidt illi taf negozjanti bhala ex klijenti jew ‘il ghaliex huma hbieb peress illi n-nisa taghna huma hbieb. Dawn huma l-istess negozjanti nvoluti fil-kwistjoni ta’ l-Electorgas?

Dr. E. Zammit Lewis : Mela ara, mela, huwa Paul Apap Bologna li jidhirli mill-media naf illi xehed. Il-mara tieghu hija habiba tal-mara tieghi nahseb minn mindu kellhom ghaxra (10), hdax (11) –il sena, jigifieri dan l-ahhar tletin (30) sena. Iltqajt mieghu prosso o poco hmistax (15), sittax (16) –il sena ilu bejn wiehed w iehor u huwa ovvjament habib tieghi imma jigifieri mhux li – la niltaqghu b’xi mod kulljum u ntenni wkoll illi minn mindu hadt il-kariga ta’ Ministru tal-Gustizzja u billi hawn din ix-xenarju illi kif spjega tajjeb l-Onorevoli l-Imhallaf Said Pullicino, jiena lanqas ltqajt mieghu darba ohra.

Dr. T. Comodini Cachia : Is-sur Apap Bologna qatt talbek biex tlaqqghu ma’ Dr.

Muscat?

Dr. E. Zammit Lewis : Le, formalment le. Le.

Dr. T. Comodini Cachia : Kien hemm laqghat li kienu nvoluti Dr. Muscat u Paul Apap Bologna fil-prezenza tieghek? Anke biss jekk kienu socjali?

Dr. E. Zammit Lewis : Le. Socjali ma nistax neskludi. Jigifieri jekk tghidli illi konna f’kamra u kien hemm it-tnejn (2) li huma certament li ma nistax neskludiha. Laqghat li mort jiena maghhom fuq presentation, totally no.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti semmejt persuna wahda mix-shareholders f’dan il-progett. Il-familja Gasan hemm relazzjoni ta’ hbiberija bejnietkom?

Dr. E. Zammit Lewis : Ehe l-mara tieghi hija habiba ma’ wahda mit-tfal tas- sur Gasan. Imma mhux habiba, jigifieri ntima pero’ ilha tafha l- istess minn tfulitha, iva nikkonferma.

Dr. T. Comodini Cachia : Ix-shareholder ‘l iehor hija l-familja Fenech. Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : ir-relazzjoni tieghek mal-familja Fenech, kien hemm relazzjoni jew le?

Dr. E. Zammit Lewis : Il-familja Fenech qieghda fil-public domain. Jiena diga ghidt illi li s- sur Yorgen Fenech nafu. Kien hemm komuniki mieghu. Sirt nafu, ha nispjega, l-kuntest way back twenty thirteen (2013), twenty fourteen (2014). Kif taf il-familja Fenech ghandha diversi negozji – hija xi haga fid-dominju pubbliku. Ghamilt zmien responsabbli wkoll jiena meta kont Segretarju Parlamentari minn dik li hija l-Malta Gaming Authority ukoll u allura dik taqa’ tahthom il-Casinos. Sussegwentement kont Ministru tat-Turizmu. Jigifieri ovvjament huwa xi haga cara illi bhala Ministru tat- Turizmu kelli niltaqa’ – ix-xoghol tal-Ministru tat-turizmu anzi huwa obbligu tieghi li niltaqa ma’ operaturi ghax trid taghmel hafna xoghol maghhom. Mhux xi dipartiment tal-Gvern, l- industrija kwazi jmexuha iktar l-operaturi milli jmexxiha l-Gvern. Iva, kont nafu u wara bqajt b’kuntatt mieghu iva.

Imh. J. Said Pullicino : Wara xiex?

Dr. E. Zammit Lewis : Jigifieri wara li spiccajt minn Ministru tat-Turizmu.

Jigifieri qed nitkellmu June twenty seventeen (2017).

Dr. T. Comodini Cachia : Inti qabel kont qed tghid illi meta bdew – kien hemm il-kwistjoni tal-Panama Papers u ssemmew ukoll ir-rapporti ta’ l- FIAU, inti kont titkellem b’certu mod mal-kollegi tieghek fil- Kabinett. Ir-rejazzjoni tieghek allura fid-disgha (9) ta’ Novembru elfejn u tmintax (2018) meta gie ppublikat b’mod esklussiv illi 17 Black hija kumpanija ta’ Yorgen Fenech, x’kienet ir-rejazzjoni tieghek? Inti xorta bqajt bil-hbiberija tieghek mas-sur Fenech?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena ghal skop ta’ korrettezza ma kontx fil-Kabinett, jigifieri – id-data, jekk tista’ terga’ tirrepetili d-data.

Dr. T. Comodini Cachia : Id-data hija disgha (9) ta’ Novembru elfejn u tmintax (2018) u ma kontx fil-Kabinett . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Ma kontx le.

DR. T. COMODINI CACHIA : . . . pero’ s-sena ta’ wara fl-elfejn u dsatax (2019) inti kont Ministru ghall-affarijiet Ewropej u ghall- Ugwaljanza.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva. Iva.

Dr. T. Comodini Cachia : U allura wara li sirna nafu illi s-Sur Fenech kien is-sid ta’ 17 Black li kienet ukoll konnessa ma’ l-istrutturi ta’ Keith Schembri u ta’ Konrad Mizzi u issa qed tghidilna – ghax ha naghtik l-isfont li tajtni inti stess. Inti ghidt illi mas-sur Apap Pologna din is-sena, kemm ilek li lhaqt Ministru ghal Gustizzja ddecidejt li ma tiltaqax iktar.

Dr. E. Zammit Lewis : Ghax hassejt ovvjament illi b’dak illi qed jinghad fid- dominju pubbliku, hassejt illi nista’ nippregudika x-xoghol tieghi, dak iz-zmien bhala Ministru.

Dr. T. Comodini Cachia : Allura kif ghal sena shiha wara li konna nafu illi Yorgen Fenech huwa s-sid ta’ 17 Black bil-links ma’ Keith Schembri u Konrad Mizzi inti xorta zammejt hbiberija mieghu li tinkludi wkoll mijiet ta’ messaggi fuq il-mobile?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara, jiena din tas-17 Black nikkonferema illi harget fuq il-media. Jiena zammejt kuntatt ghax hassejt – fl-ebda mument ma hassejt illi b’xi mod, dak iz-zmien nerga’ nghid kont Membru Parlamentari, ma kontx Ministru tal-Gustizzja, ma hassejtx illi b’xi mod nigi pregudikat fix- xoghol Parlamentari tieghi. Kont avukat ghax ergajt bdejt nahdem ta’ avukat. Ma hassejtx illi b’xi mod qed nippregudika l-pozizzjoni u x-xoghol tieghi. Jekk f’kull mument fil- karriera tieghi kemm bhala avukat u kemm bhala Ministru, meta hassejt li persuna jista’ jippregudikali x-xoghol tieghi b’xi mod, f’dak il-mument kont naqta’ minnufih il-kuntatt. F’dan il-kaz hassejt illi bl-ebda mod ma kien qed jitlobni xi haga jew tlabtu xi haga jien, zammejt il-kuntatt. Pero’ nerga nghid jiena qieghed fil- politika Sur Imhallef nircievi mijiet ta’ WhatsApp kulljum. Illum il- politika, l-konnettivita fil-politika hu, d-Dottoressa ma ghandix dubju tista tapprezza kollox, fil-politika trid izzomm kuntatt man- nies f’dak il-mod. Nibda kwazi mis-sitta (6:00), is-sebgha (7:00) ta’ filghodu u nikkomunika man-nies, jigifieri iva.

Imh. J. Said Pullicino : Ma kienx klijent tieghek is-sur Fenech? Dr. E. Zammit Lewis : Skuzi?

Imh. J. Said Pullicino : Ma kienx klijent tieghek is-sur Fenech bhala avukat?

Dr. E. Zammit Lewis : Le qatt ma kelli relazzjoni ta’ xoghol. Qatt ma tani xoghol.

Imh. M. Mallia : Pero’ inti stess ghidtilna illi fil-politika, l-perception hija mportanti daqs kemm hija l-verita’. Again inti bhala Membru Parlamentari wara li harget il-konnnessjoni, l-istorja ta’ 17 Black, hassejt li xorta kellek izzomm il-komunikazzjoni ma’ Yorgen Fenech. Imma ma thossx illi din il-perception issa giet mittiefsa biha?

Dr. E. Zammit Lewis : Iva. Dak kien il-gudizzju tieghi Sur Imhallef f’dak il- mument. Nerga’ nghid ma kontx Ministru tal-Gustizzja.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma kont Ministru xorta, le?

Dr. E. Zammit Lewis : Ehe. Ma kontx Ministru tal-Gustizzja. Dr. T. Comodini Cachia : Fl-elfejn u dsatax (2019) kont Ministru.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva wara Lulju ta’ l-elfejn u dsatax (2019) kont Ministru.

Imh. J. Said Pullicino : Tinsiex 17 Black ghamlet differenza kbira fl-istorja ghaliex identifikat b’mod car, tajjeb, il-konnessjoni u r-raguni ghaliex kien hemm dik il-konnessjoni. Jigifieri it changed the picture a little bit. Qabel wiehed seta’ kellu dubju, wara 17 Black, tajjeb, u qed nitkellmu imma anke qabel l-omicidju, tajjeb. Allavolja mbaghad sirna nafu min huma wara, imma sa dakinhar ic-cirkostanzi nbiddlu ghax kien hemm prova ta’ susanza, waqt li dejjem jiena naf il-Qorti mbaghad, imma ta’ sustanza, tal- konnessjoni bejn il-power station, in-negozjant u l-kontijiet. I mean dik il-problema kollha. U allura wiehed jistenna li f’dawk ic- cirkostanzi jkun hemm rejazzjoni anke iktar qawwija milli suppost kien hemm fi zmien il-Panama Papers. Mhux qed nghid ghalik issa, kollettivament, hux hekk? Ghax f’dak il-mument suppost ittiehdet decizjoni drastika u kieku ttiehdet decizjoni drastika dak iz-zmien, nerga’ nghid qabel l-omnicidju again seta’ kien hemm rizultat differenti fil-pajjiz.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti rrispondejt . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Naturalment Ministru qeghdin nisimghu minn naha wahda. Jigifieri n-naha l-ohra ma smajniex, jigifieri jekk jigi xi hadd hawn jaghtina spjegazzjoni differenti wiehed jara, qed nifthemu? Imma din hija the constant element, proof element li ghandna quddiemna.

Dr. T. Comodini Cachia : Inti rrispondejt billi tghid illi r-relazzjoni tieghek ma’ Fenech, kif ghidt issa, inti sirt tafu meta servejt bhala Ministru tat- Turizmu bejn l-elfejn u erbatax (2014) u l-elfejn u sbatax (2017). Pero’ l-volum u n-natura ta’ dawn il-messaggi kienet biss dwar il- politika tat-turizmu jew nghid sew illi minn hemmhekk zviluppat hbiberija?

Dr. E. Zammit Lewis : Kien hemm hbiberija, kien hemm livell ta’ hbiberija. Jigifieri le l- messaggi ma kienux biss kontent tat-turizmu ghax ovvjament inti bniedem bdejt tkellmu, sirt tafu iktar u ovvjament hija haga minn lewn id-dinja li ma stajtx inkellmu fuq it-turizmu jekk ma kontx ghadni Ministru tat-Turizmu. Mhux qed nghidlek ma tkellimtx ta’ fuq it-turizmu wkoll, imma le l-messaggi ma kienux biss kontenut ta’ Ministru tat-Turizmu.

Imh. J. Said Pullicino : U inti ha naghmlu hekk – ghandna l-incident tal-party tar-riceviment tal-Prim Ministru tal-Girgenti qed nghid.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. J. Said Pullicino : Issa, u hemmhekk saret l-osservazzjoni illi jista’ jkun li s-sur Fenech kien gie mistieden propju biex ma ngerxuhx. Allura kienu jafu x’inhi s-sitwazzjoni pero’ hassew, decizjoni li tista’ tkun tajba jew hazina, li jigi mistieden biex ma ngerxuhx. Inti kont prezenti f’dak il-party l-ewwel nett?

Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. J. Said Pullicino : Kont prezenti. Kien hemm is-sur Fenech? Dr. E. Zammit Lewis : Iva.

Imh. J. Said Pullicino : Kien hemm. Waqt li kien hemm taf jekk kellmux jew le lill-Prim Ministru? Ifhimni jekk quddiemek, jekk mhux quddiemek daqshekk.

Dr. E. Zammit Lewis : Mistieden kienet attivita socjali. Jekk se nghidlek rajtu m’iniex cert.

Imh. J. Said Pullicino : Mhux se nidhol f’dak il-mertu.

Dr. E. Zammit Lewis : Le, fis-sens jiena b’mod socjali kellimtu, jigifieri kien hemm. Ma nistax jekk mort riceviment bis-sens. . .

Imh. J. Said Pullicino : All right, ghalina mhxu daqshekk importanti. Pero’ mbaghad tigi mportanti daqsxejn ghaliex filwaqt li jien nifhem l- argument tajjeb jew hazin illi gie mistieden habba f’hekk, biex ma

jitgerrix dak li jkun, insaqsik jekk il-korrispondenza tieghek mieghu jekk baqghetx l-istess minhabba dan il-livell jew jekk kienx livell iehor? Jigifieri inti bqajt tikorrispondi biex speci normali din jew inkella kien hemm, inti f’qalbek x’kont qed tghid li naf fejn se jwassalna jew fiex dahhalna? Ghax din importanti.

Dr. E. Zammit Lewis : Ara Sur Imhallef li jkun mistieden riceviment ma kienetx decizjoni tieghi ghax jiena kont mistieden ukoll, jigifieri lanqas kont naf illi se jkun hemm.

Imh. J. Said Pullicino : Qed nikkoncedi li setghet kienet idea gusta. Mhux qed nghid li – ir- raguni qed nghid jien, ir-raguni li nghatat illi ma jitgerrix tajjeb minhabba li ghaddejjin investigazzjonijiet jiena nifhimha.

Dr. E. Zammit Lewis : Naf ghax kienet fil-public domain.

Imh. J. Said Pullicino : Inti komplejt mieghu b’dawn l-e mails tant spissi, b’din f’mohhok jew inkella . . . baqa’ habib tieghek?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara Sur Imhallef jiena dana kien jibghatli messaggi. Jiena dejjem kont in good faith, jigifieri nwiegeb il-x’jismu. Jien qieghed fil- politika nircievi, jigifieri gie li fis-sitta (6:00) jibdew jghiduli bongu u nirrispondi. Kien jibghatli u gie li bghattlu messaggi jiena wkoll.

Imh. J. Said Pullicino : Ahna ma ghandniex access ghal dawn l-e mails u sakemm ma jkunux relevantissimi ghalina ma jinteressaniex, qed tifhem? Pero’ l-fatt biss tal-kuntatt ikun tajjeb li jigi stabbilit ir- raguni ghaliex.

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena nerga’ nghid, kieku f’xi mument hassejt li se jippregudikali l- pozizzjoni tieghi b’xi mod, kelli avvenimenti ohra fil-karriera tieghi fejn bniedem qbadt u qtajtlu. Kelli nies illi per ezempju jigu u bhala Ministru tal-Gustizzja pprova jkellimni fuq kawza pero’ nghidlu isma . . .

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ tinsiex li f’certu zmien dan is-sinjur tajjeb u hazin kien indizzjat bhala persuna li tista’ tkun involuta fl-omicidju eee. Jigifieri sakemm konna 17 Black, imbaghad all right 17 Black negozju. Imma meta tigi ndizzjat bhala persuna fl-omicidju wiehed jistenna li wiehed joqghod mhux pass lura, mitt elf pass lura eee. X’kienet ic-cirkostanza ma nafx.

Dr. T. Comodini Cachia : Ghandi domanda ohra fuq din. Ara issa qed tghidilna li r-relazzjoni tieghek ma’ Paul Apap Bologna kienet kemm xejn differenti minn dik ma’ Yorgen Fenech ghaliex ir-relazzjoni tieghek ma’ Paul Apap Bologna kont komdu taqtaghha hesrem imma ma’ Yorgen Fenech baqghet ghaddejja minkejja li kont taf li huwa s-sid ta’ 17 Black. Nista’ allura nisaqsik jekk allura r-relazzjoni tieghek ma’ Yorgen Fenech kienetx sempliciment ikla jew ikliet ir-ranch tieghu jew kienetx tinkludi wkoll safar jew boating trips mieghu wkoll?

Dr. E. Zammit Lewis : Qatt ma sifirt mieghu. Qatt. U kont darba fuq il-boat tieghu madwar tliet snin u nofs ilu, cirka. Qatt ma sifirt mieghu.

Dr. T. Comodini Cachia : Allura x’zammek daqshekk marbut mas-sur Fenech illi ma hassejtx illi kellek taqta’ din ir-relazzjoni minkejja l-konnessjoni tieghu ma’ allegazzjonijiet illi fl-ahhar mill-ahhar ghamlu hafna hsara lit-tmexxija tal-pajjiz?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara, jiena ma’ Yorgen Fenech ma tistax tkejlu ma’ Paul Apap Bologna ghaliex ovvjament meta sirt Ministru tal- Gustizzja jiena zgur ma kellimtux, jigifieri bhala fatti jekk tara d- dati huma li huma, jigifieri dik hija cara. Mill-aspett ghalfejn ma qtajtx mall-ewwel, jiena hassejt illi nerga’ nghid mhux qed nigi pregudikat b’xi mod. Nerga’ nghidlek kieku hassejt il-judgement tieghi kien li se jtellifni f’xogholi, dak iz-zmien MP, ma kontx u qatt ma hadt decizjoni fil-konfront tieghu. Meta kont Ministru qatt ma kien hemm xi haga li jiena b’xi mod ghamilt xi favoreggament, anzi nghidlek ghax qghadt infittex, naghmel ir-ricerka jien ukoll, illi meta, ghaliex ahna fil-politika naghmlu dawn l-avvenimenti ta’ l- ikel u affarijiet hekk. Meta kien hemm il-lukandi tieghu, ghandi r- receipts hawn, mill-elfejn u tnax (2012) meta ghamilthom ghandu, illi dejjem hallast ghas-servizzi li hadt. Jigifieri issa kellimtu, kellix inkellmu qabel, wara – jiena sa kemm il-gudizzju tieghi kien li bl- ebda mod ma ppregudikajtx la l-pozizzjoni tieghi, la x-xoghol tieghi bhala Ministru, dik kienet il-pozizzjoni.

Imh. J. Said Pullicino : L-unika haga li qed tghid l-avukatessa donnu illi l- allegazzjonijiet li kien hemm jew li hemm fil-konfront ta’ Apap Bologna huma ferm inqas minn dawk li huma fil-konfront ta’

Fenech. Jigifieri ta’ Apap Bologna dnubiet tan-negozju l-ohrajn m’humiex dnubiet tan-negozju jigifieri ghalhekk qed naghmel din id-distinzjoni.

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef kien hemm differenza wahda illi jiena ghidt meta sirt Ministru tal-Gustizzja. Meta sirt Ministru tal- Gustizzja u kieku kien ghadni fil-kuntatt meta sirt Ministru tal- – kont naqtghu wkoll kif ghamilt ma, ma tistax taghmilhom like with like ghax il-perjodi m-humiex – ma jaqblux.

Dr. T. Comodini Cachia : Fuq dan is-suggett ma ghandix izjed ghalissa Sur Imhallef.

Imh. A. Lofaro : Jekk kienx hemm laqghat fl-OPM ma’ Yorgen Fenech li attendejt inti?

Dr. E. Zammit Lewis : Le, le. Imh. A. Lofaro : Le.

Dr. E. Zammit Lewis : U qatt – u jiena qatt ma kont sedenti l-OPM, pero’ ovvjament dawn fatti di xjenza.

Imh. A. Lofaro : Li taf int.

Dr. E. Zammit Lewis : Li naf jien. Jigifieri jiena hawnhekk xhud ta’ fatt u rrid

. . .

Imh. A. Lofaro : Ehe.

Imh. M. Mallia : Naqbdu suggett iehor forsi. X’kien l-involviment tieghek fit- trasferiment ta’ l-art ta’ l-ITS lil Silvio Debono u ghaliex sar b’dak il- mod? Illum nafu li ghandna rapport illi dan it-trasferiment ghandu dell fuqu.

Dr. E. Zammit Lewis : Qed tghamilli zewg (2) domandi Sur Imhallef. L- ewwel domanda l- involviment tieghi – illi kien xejn. Xejn ghaliex din tmexxiet minn Projects Malta li dak iz-zmien kienet taqa’ taht il-kompetenza diretta, taht il-manzjoni diretta tal-Ministru Konrad Mizzi.

Imh. M. Mallia : Pero’ inti kont ghidt li it is a good deal for Malta. Dr. E. Zammit Lewis : Skuzi?

Imh. M. Mallia : Kont ghidt li it is a good deal.

Dr. E. Zammit Lewis : Tista’ tikwotahhieli jekk joghgbok Sur Imhallef? Jigifieri ghandek xi text illi jghid hekk? Ghax fil-kaz – ghax I cannot

recall. Jiena what I can recall, what I can recall illi kont ircivejt domandi mit-Times of Malta u ddirigejthom . . .

Imh. M. Mallia : F’Marzu . . .

Dr. E. Zammit Lewis : . . . dik niftakarha zgur, iddirigejthom lil dak iz-zmien il-Ministeru ta’ Konrad Mizzi ghax ghidtlu jien ma nistax nirrispondi xi haga illi ma kontx responsabbli ghaliha. Din niftakarha u giet – jigifieri ma ghandiex – giet rapurtata zgur.

Imh. M. Mallia : Le mhux inti ghidtha din. Ara f’Marzu tas-seventeen (’17) f’konferenza stampa l-Malta Today . . .

Imh. A. Lofaro : Il-Malta Today.

Imh. M. Mallia : . . . staqsewk jekk il-ftehim ma’ Silvio Debono kien a good deal ghal poplu Malti. Staqsewk all right. Inti kont irrispondejt li kont qed tistenna r-rizultat ta’ l-investigazzjoni ta’ l-NAO qabel ma kont ser taghti opinjoni. Illum ghandna r-rizultat ta’ l-NAO . . .

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef forsi nista’ naqraha? Imh. A. Lofaro : Iva mela.

Dr. E. Zammit Lewis : Ehe. Kont ghidt iva – ma ghidtx li a good deal pero’ Sur Imhallef, it- text mhux qed jghid hekk. It-text qed jghid li jien kont naf li hemm investigazzjoi ta’ l-NAO li sussegwentement giet tabled anke fuq il- mejda tal-Parlament bil-konkluzjonijiet illi hemm. Jigifieri jien qed nghid: isma hu propizju qabel ma nghaddi gudizzju illi nistenna r- rapport ta’ l-NAO li mbaghad sussegwentement kien hareg.

Imh. M. Mallia : Issa wara li hareg – wara li hareg dan ir-rapport kellek xi okkazjoni biex tikkummenta dwaru dan it-trasferiment?

Dr. E. Zammit Lewis : No that I recall, no. No. U r-rapport hu li hu Sur Imhallef jigifieri.

Imh. M. Mallia : Ghandek xi pozizzjoni x’tiehu issa dwar dan it-trasferiment? Dr. E. Zammit Lewis : F’liema sens?

Imh. M. Mallia : In vista ta’ dak li nafu. Ghandek xi pozizzjoni jew le? Dr. E. Zammit Lewis : Pozizzjoni?

Imh. M. Mallia : Ehe.

Dr. E. Zammit Lewis : Niehu l-pozizzjoni li jiena nemmen fil-verifiki li taghmel l-NAO. L- NAO hija istituzzjoni f’pajjizna li taghmel dawn il-verifiki. Ma ghandix ghalfejn niddubita x-xoghol li sar minn naha

ta’ l-NAO jigifieri u ghalhekk wegibt b’dak il-mod dakinhar ghax kienet tkun fl-opinjoni tieghi, superfluwa, anzi mhux prudenti li hemm investigazzjoni mill- NAO u nidhol jiena b’ mod suggettiv u nidhol fiha.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri dana l-process tal-lukanda, dana sar ukoll fit- two thousand and sixteen (2016) hux hekk kien? Hekk jidher.

Dr. E. Zammit Lewis : Kont – ehe mhux se mmerik pero’ mhux ha nikkonferma ghax . . .

Imh. J. Said Pullicino : Allura ghandna xenarju fejn progetti kbar, tajjeb, li huma l-power station, il-Vitals, tad-DB, American University, dawn kollha graw f’mument, l-istorja li migbura flimkien sahhew qabel l- assassinju, tajjeb? Issa qabel l-assassinju u kollha kienu b’xi mod jinvolvu l-istess Ministeru, tajjeb, l-istess Chief of Staff u affarijiet ohra simili, ha naghmlu hekk, konnessi. U kull wiehed minnhom ftit wara li gew ippublikati, gew processati, holoq kontroversja, jigifieri waqt li ghada hajja issa s-sinjura Caruana Galizia. Holoq kontroversja u r-rejazzjoni. Jigifieri l-pajjiz fuq kull wiehed min jghid tajjeb, min jghid hazin, min jghid – min jghid x’inhi din, x’tivvinta! Kellna rejazzjoni qawwijja, ftehimna? Issa kif tispjega inti li non ho stante dan – qed nitkellmu kollox fi zmien ta’ sentejn kwazi, tajjeb, li f’dak il-process kollu fuq dawn l-attivitajiet kollha ekonomici, tajjeb, li jolqtu lil kullhadd prattikament, giebu din ir- rejazzjoni u ma jidhirx li kien hemm minn naha tal-Gvern rejazzjoni biex iwaqqaf dan it-tip ta’ moviment. Jigifieri mhux qed nghidlek ma jsirux il-progetti, imma jghid hawn x’qed jigri, ftehemna? Veru li hafna fatti li nafu llum ahnaminn barra ma nafuhomx. X’kien jaf il-Kabinett ma nafux, ma nistghux nghidu pero’ jista’ jkun ukoll li hafna fatti ma kienx jafhom il-Kabinett u sar jafhom wara. Imma kif tispjega li ma kienx hemm rejazzjoni fil-Kabinett, ghax ikun hemm wahda kbira, wahda kbira imma dawn kollha fuq xulxin, dejjem gejjin mill-istess sors. Hadd ma jpoggi lil dan il- Ministru f’pozizzjoni li jispjega ghaliex qed jigri hekk? Ghaliex dana kienet taghmel hsara l-hin kollu, l-hin kollu. Issa kollu jista’ jkun gab gid ekonomiku qawwi lill-pajjiz, kollox possibli u jiena ma jien qed nikkritika xejn, tajjeb, xejn, la l-investiment tal-Passaporti,

xejn, kollox jista jkun li gab gid kbir, mhux dan il-punt. Il-punt huwa kif cirkostanzi bhal dawn meta joholqu dan id-dizgwid kollu, qed jaghmel hsara lil partit, lill-Gvern, lill-pajjiz, gejjin mill-istess sors u qed neskludi wkoll . . . l-Prim Ministru jiena, mill-istess sors u ma jigri xejn. Ahna dik ghalina ma ghandniex spjegazzjoni ghaliha.

Dr. E. Zammit Lewis : Ara Sur Imhallef ha npoggiha hekk – x’kont naghmel jiena ghax jien qieghed hawn, jien qed nixhed. Internament m’huwiex minnu li ma jkunx hemm rejazzjonijiet. Ikun hemm rejazzjonijiet illi ovvjament tal- Kabinett m’humiex fid-dominju publiku, jigifieri n-nies ma jkunx jafu li hemm dik ir-rejazzjoni. Pero’ l-politika kif tahdem u dejjem hadment illi inti ghandek decizjoni mbaghad kollettiva. Pero’ ma jfissirx illi is-singoli persunili jkunu fil-Kabinett ma jkunux tkellmu fuq dan is-suggett partikulari, ma kienux esprimew certa riservi fl- affarijiet. Pero’ mbaghad ovvjament inti ghandek li tara barra huwa d-decizjoni kollettiva.

Imh. J. Said Pullicino : Imma li qed jigri huwa li jigu l-Ministri wiehed wara ‘l iehor u tghidli ghalfejn gibnihom il-Ministri, ghalhekk hux gibnihom, ghax bilfors. Mela jigu hawnhekk u jghidulna jien kont kontra dak u jaghtu parir li ghandu jitlaq. Kwazi unanima din, kwazi unanima. Kif allura dik ma tigix translated, tajjeb, f’azzjoni? Ghaliex hekk? Kieku nghid progett wiehed nghid progett wiehed, imma kif kullhadd jghid l-istess haga u azzjoni ma tittehidx? Inti hadt azzjoni personali privata, imma kollettivament dana ma – u qed nghidlek hekk ha naraw sa fejn, sa liema punt il-pajjiz u dan ghal futur ukoll, tajjeb, Kabinett ghandu jkun responsabli ta’ l-agir ta’ siehbu, basically hekk qed nghidu ftehimna? Naraw il-picture aktar wiesa ahna nippruvaw.

Dr. E. Zammit Lewis : Ehe Sur Imhallef ha nkun car, ha nipprova nirrispondiha. Is-sistema politika taghna hija illi ghandek il- kollettivita, jigifieri ma jfissirx kif ghidt tajjeb inti u fatwalment ikun hemm rejazzjonijiet, naccertak. Jiena wiehed mill-iktar li nipprova nitkellem fejn nara, pero’ ovvjament iva tkun marbut bid-decizjoni kollettiva.

Imh. J. Said Pullicino : U ghalik dik id-decizjoni hija tas-sur Mizzi u tal-Prim Ministru bhala Kabinett, hux hekk?

Dr. E. Zammit Lewis : F’liema sens imma?

Imh. J. Said Pullicino : Fuq dawn il-progetti l-kbar li fuqhom kollha kien hemm domandi, question marks, id-decizjoni li kollox jibqa’ kif inhu ha mmexxu hija dawk it-tnejn (2).

Dr. E. Zammit Lewis : Il-progetti l-kbar kif ghidt tajjeb inti jidhru illi saru minn entita’ partikulari, jigifieri. Jigifieri fattwalment korrett.

Imh. A. Lofaro : Dejjem Konrad Mizzi.

Imh. J. Said Pullicino : Jigifieri jekk nghidu li fil-Kabinett famuz ta’ Novembru meta mbaghad sehh dak li sehh, kien hemm rejazzjoni ta’ li xi hadd ittradiek, jew xi hadd qalibielek ma qghadx attent, dina koretta? U jekk hi korretta din ghal min kien qed jirreferi? Issa ifhimni din domanda kruccjali wkoll.

Dr. E. Zammit Lewis : Ghal min kien qed jirreferi . . .

Imh. J. Said Pullicino : Imma saret l-allegazzjoni li gie tradut? Intom stess gejtu traduti?

Dr. E. Zammit Lewis : U zgur, u zgur. Kien xokkanti dak il-Kabinett Sur Imhallef. M’hemmx dubbju, m’hemmx dubbju li kien xokkanti, huwa xi haga li difficli biex tinsiha fil-karriera politika tieghek.

Imh. J. Said Pullicino : Kien hemm sensazzjoni f’dak il-Kabinett illi l-Kabinett jew hafna minnu gie tradut, tajjeb? U sa dak il-mument kien ghad hemm il-Ministru Mizzi hemmhekk?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena Sur imhallef ha naghmel – jiena dejjem inhossni tradut ghaliex jiena dejjem dhalt fil-politika hija xi haga biex nipprova naghmel affarijiet sew. Jien kont avukat, kif tafu intom, jigifieri xoghol kelli, hadt id-decizjoni illi hassejt illi ghandi naghmel dan il-pass fil- politika, tajjeb jew hazin nipprova naghmel l- affarijiet mill-ahjar. Pero’ iva thossok tradut jekk tara li jkun hemm min m’ghandux l- istess interessi tieghek biex timxi ‘l quddiem.

Imh. J. Said Pullicino : Ezatt.

Dr. E. Zammit Lewis : Jigifieri jekk qed tirreferi ghal tradiment, huwa dak, iva dak huwa tradiment.

Imh. J. Said Pullicino : Le, le hekk hu, hekk hu. Anke ghaliex it-tradiment jigi mill-fatt illi ma tkunx taf, ftehemna? Ezempju ahna llum ghadna

ma nafux ezatt ghaliex il-Prim Ministru Muscat irrizenja, tajjeb? Ma nafux. Jigifieri nissopponu imma ma nafux. Hadd ma qalilna fil- fatt. Il-pajjiz jaf li jista’ jkun minhabba hekk, hekk u hekk, imma r- raguni vera ma nafuhiex. Lilkom qalilkom jew inkella pprezumejtuha x’inhi r-raguni.

Dr. E. Zammit Lewis : Ifhimni, kien hemm sekwenza ta’ fatti, jigifieri din ma tigix jghidlek isma jiena, l- fatti li kien hemm f’Novembru u Dicembru li ghadda hu, jigifieri kienu fatti illi jiena l-iktar haga li jinteressani u tinkwetani s-sitwazzjoni fil-pajjiz ghax ma kienetx li tmur il-Parlament u tigi trattat qisek l-ikbar kriminal u nies jghajruk u jghajtu mieghek m’hijiex sitwazzjoni sabiha ghax min ikun fil-politika u l-kollegi fil-politika wkoll kollha naghmlu hafna sagrificcji, anke bil-familji taghna, jigifieri m’hijiex sitwazzjoni sabiha. Jien l-interess tieghi dejjem kien illi ovvjament wiehed isalva l-Gvern u jkollna transizzjoni f’pajjizna li jkollna l-kwiet u nibqghu ghaddejjin biex naghmlu l-gid, inzidu l-liberetajiet civili, dik kien l-interess tieghi. Issa ovvjament Dr. Muscat kienet decizjoni tieghu li jitlaq pero’ jkun hemm dan il-perjodu ta’ tranzizzjoni li politikament l-assessment politiku tieghi kien tajjeb ghaliex taffejna socjalment is-sitwazzjoni li kien hawn, mhux qed nghidlek solvejna, taffejna. U kien hemm Gvern gdid. Gvern illi nemmen li l-pajjiz ma ghamilnilux hsara, mhux fuq livell ta’ partit biss, ma ghamilnilux hsara f’dak il-mument biex il-Gvern jibqa’ ghaddej ghal-gid tan-nies wara kollox.

Imh. J. Said Pullicino : Pero’ inti kont kommoss meta qalilkom li se jirrezenja. Kien hemm min kien sorpriz imma inti kont kommoss.

Dr. E. Zammit Lewis : Iva, iva. Ehe, kont kommoss Sur Imhallef u ha nkun frank ghalfejn, Jiena nemmen li mill-elfejn u tlettax (2013) lil hawn saru affarijiet tajbin mill-Gvernijiet. Ovvjament perfetti m’ahniex. Saru zbalji wkoll u din li qeghdin fl-inkjesta publika llum huwa dell ikrah fuq pajjizna, hija xi haga kerha hafna li ha nibqa’ ngorrha hajti kollha. Saru affarijiet tajbin u fil-mument illi rajt lil Dr. Joseph Muscat illi se jitlaq b’dak il-mod hassejt illi ovvjament spicca kapitlu u ma kellux ghalfejn, fl-opinjoi tieghi, qatt ma kellu jispicca

l-karriera tieghu b’dak il-mod. Dak hu l-assessment – dak hu l- assessment tieghi.

Imh. J. Said Pullicino : Hekk hu. U ovvjament mhux ghaliex inti tiddebita xi htija lil Dr. Muscat, filwaqt li jista’ jkollok riservi lejn haddiehor fuq Dr. Muscat ma jidhirx li ghandek?

Dr. E. Zammit Lewis : Min jien biex niddebita l-htija? Jigifieri l-processi jsiru. Imh. J. Said Pullicino : Iva, iva, iva.

Dr. E. Zammit Lewis : Jigifieri l-htija jiena m’inhiex . . .

Imh. J. Said Pullicino : Le, le, ha nghidlek din l-inkjesta pubblika veru hija tebgha kerha fuq il-pajjiz, pero’ huwa fatt pozittiv.

Dr. E. Zammit Lewis : Niskuza ruhi, jiena ma ridx nghid li l-inkjesta, l-fatt li kellha ssir . . .

Imh. A. Lofaro : Il-fatt li kellna naslu sa hawn. Ezatt.

Dr. E. Zammit Lewis : . . . u l-fatti ghalfejn saret, ghax intom qed taghmlu xogholkom.

Imh. J. Said Pullicino : Dik fhimniha. Imma dak il-fatt fih innifsu, fih innifsu, l- fatt huwa fatt posittiv u forsi uniku li gara hawn gewwa Malta, tajjeb, illi nkjesta ssir pubblika fuq suggett bhal dan u b’mod illi kullhadd irid jirrispondi ghall-agir tieghu. Dik haga pozittiva hafna u nahseb li mhix haga hazina xejn . . .

Imh. A. Lofaro : Trasparenza u demokrazija.

Imh. J. Said Pullicino : U nahseb li ghalhekk ghandha tithalla taghmel ix- xoghol taghha sakemm jispicca ghaliex huwa fl-interess tal-pajjiz li jsir hekk, mhux taghna, tal-pajjiz. Jigifieri sa hemmhekk nahseb li naqblu.

Imh. A. Lofaro : Kieku lil dawn in-nies qallhom biex jirrezenjaw ma kienx ikollu ghalfejn jirrezenja hu. Mhux hekk?

Imh. J. Said Pullicino : Nifhem ukoll li l-Prim Ministru illi jhoss ir- responsabilta’ f’dawn l-azzjonijiet ta’ dawk ta’ tahtu anke jekk mhux responsabbli ghalihom direttament, jigifieri l-kumplament sta a vedere. Wiehed irid jara.

Dr. E. Zammit Lewis : Hekk hi s-sistema taghna. Jien responsabbli ghan-nies li ghandi tahti il-Ministeru. Anke jekk ma nkunx naf . . .

Imh. J. Said Pullicino : U fil-fatt kieku kullhadd ghamel hekk meta suppost ghamel hekk kieku ma kienx isir hekk.

Imh. A. Lofaro : Ezatt. Ezatt.

Dr. J. Azzopardi : Zewg (2) domandi zghar minn naha tieghi qabel ma nkomplu jekk joghgbok. Xtaqt insaqsi lill-Onorevoli Ministru, huwa qal li tbieghed mill-komunikattiva li kien hemm bejnu u Yorgen Fenech anke biex in vista tac-cirkostanzi hu qal illi minn Jannar assuma d-dekasteru tal-Ministeru tal-Gustizzja u allura zammejt ‘il boghod u ma kienx hemm aktar komunikattiva.

Imh. J. Said Pullicino : Ma’ Apap Bologna qal. Dr. J. Azzopardi : Ma’ Apap Bologna.

Imh. A. Lofaro : Ma’ Apap Bologna.

Imh. J. Said Pullicino : Ma’ Apap Bologna.

Dr. J. Azzopardi : Ma’ Apap Bologna. Li kont allura ser nsaqsik Ministru huwa dan, il-kuntatt, il-komunikazzjoni tieghek ma’ Yorgen Fenech waqfet ma l-arrest tieghu hux hekk?

Dr. E. Zammit Lewis : Ara jiena . . .

Dr. J. Azzopardi : Novembru bejn wiehed w iehor tas-sena li ghaddiet, l- ghoxrin (20) ta’ Novembru.

Dr. E. Zammit Lewis : Data preciza m’ghandix. Dr. J. Azzopardi : U iva f’Novembru.

Dr. E. Zammit Lewis : Pero’ nahseb li qabel.

Imh. J. Said Pullicino : Jekk kienx l-arrest li gieghelek taqta’ dan . . . Dr. E. Zammit Lewis : Il-x’jismu tieghi hi li qabel sew. Pero’ . . .

Dr. J. Azzopardi : It-tieni haga Ministru huwa fatt, ghax huwa fid-dominju pubbliku u ma rridx nifthiem hazin, mhux reat, inti, Prim Ministru u Keith Schembri kellkom vacations kemm ‘il darba flimkien, anka fi Piamonte l-Italja.

Dr. E. Zammit Lewis : Nikkonfera. Dr. J. Azzopardi : Skuzani?

Dr. E. Zammit Lewis : Nikkonferma. Imh. A. Lofaro : Qallek jikkonferma.

Dr. J. Azzopardi : Tikkonferma yes, yes, mhux qed nghidlek kienet xi reat. Id- domanda tieghi hija din – wara April sittax (’16), elfejn u sittax (2016) meta allura sar maghruf u qam il-kontraversja li qamet bil- Panama Papers u Keith Schembri u kumpaniji etc. Id-domanda tieghi lilek hija lil hinn mill-hbiberija, lil hinn milli kien ic-Chief of

Staff, l-id il-leminija tal-Prim Ministru, ma hassejtekx skomdu izzomm dik il-kumpanija, ghax hawn qed nitkellmu fuq btala, mhux xoghol, trid jew ma tridx tiffaccjah kulljum, imma fuq btala regolarment jew iktar minn darba ma’ din il-persuna illi gabet din il-kontroversa fuq il-pajjiz. Dik hija d-domanda.

Dr. E. Zammit Lewis : Dr. Azzopardi grazzi tad-domanda l-ewwel haga. Biex inkun iktar car il-btajjel tieghi kienu iktar ma’ Dr. Muscat milli ma’ Dr. Schembri bhala frekwenza. Ha nkun car.

Imh. A. Lofaro : Ma’ Keith Schembri ghax mhux Dr. Schembri.

Dr. E. Zammit Lewis : Skuzani, iktar ma’ Keith Schembi ma’ Dr. Muscat. Jiena l-pozizzjoni tieghi fuq il-Panama Papers fuq livell politiku issa mhux ta’ hbiberija nahseb ili kont car x’kienet u bqajt, ha nkun car fuq livell politiku nahseb b’dak il-mod illi qieghed nghid illum. Jigifieri jekk m’inhiex konvint minnha iktar minn hekk ma nistax inkun.

Imh. J. Said Pullicino : U kieku sehh dak li qed tghid int kieku l-Partit kien isalva, l-pajjiz kien isalva.

Dr. E. Zammit Lewis : Il-Prim Ministru ha d-decizjoni tieghu. Jien irrispettajt dik i-decizjoni. Ovvjament fuq livell ta’ hbiberija jiena ma ergajtx qajjimtha, ghalkemm nahseb dak illi ghidt lill-Prim Ministru fl- elfejn u sittax (2016) kient l-ahjar decizjoni li seta’ jiehu.

Dr. T. Comodini Cachia : Kemm qabel l-arrest tas-sur Fenech inti kellek informazzjoni jew hjiel jew suspetti illi s-sur Fenech kien persuna ta’ nteress fl-assassinju?

Dr. E. Zammit Lewis : Informazzjoni jigifieri fuq livell ta’ Ministru ufficjali ma kellix. Pero’ ovvjament f’mument minnhom , taf kif jigri, jkun hawn diceriji, bdew johorgu l-affarijiet fil-gazzetti u f’mument minnhom bdew jasluli wkoll informazzjoni u ovvjament kont biex nghid hekk il-kelma nahseb incredulous ghall-informazzjoni x’kienet u ovvjament kienet sitwazzjoni xokkanti wkoll. Ghax jiena nerga’ nghid, jiena dejjem kont ikkomunikajt in good faith. Ovvjament kieku kont naf u kelli dak id-don ovvjament kont nagixxi mod iehor.

Dr. T. Comodini Cachia : Dak li kont qed tisma’ ddiskutejtu mieghu? Dr. E. Zammit Lewis : Lanqas xejn.

Dr. T. Comodini Cachia : Dak illi xtaqt insaqsi wkoll dwar din hija – waqt li inti kont qieghed fi hbiberija mas-sur Fenech, inti kont konsapevoli illi kellu hbiberija wkoll kemm mas-sur Schembri kif ukoll ma’ Dr. Muscat?

Dr. E. Zammit Lewis : Jiena l-iktar li kont naf – naf mhux ghax qalli imma ghax ovvjamant tinduna meta tkellem persuna, ghax inti – l-iktar li kont naf li kellu hbiberija iva mas-sur Schembri, iva. Kont naf nerga’ nghidlek mhux hgax qalli imma mic-cirkostanzi inti taghmel l-assessment tieghek.

Dr. T. Comodini Cachia : Meta tghid mic-cirkostanzi, huma cirkostanzi relevanti?

Dr. E. Zammit Lewis : Lanqas xejn. Imma per ezempju jekk qed inkellem persuna li persistenti ssemmi lil xi hadd, nghid isma dawn ghandhom certa prossimita jigifieri u dik kienet – ghalija dik kienet cara jigifieri.

Dr. T. Comodini Cachia : Jigifieri Keith schembri kien jibqa’ jsemmi lil Yorgen Fenech mieghek jew Yorgen Fenech kien jibqa’ jsemmi lil Keith Schembri mieghek?

Dr. E. Zammit Lewis : Isemmi mhux se nghidlek issa jsemmieh incempillu jghidli, imma mic-cirkostanzi tinduna illi kienu hbieb. Mhux se nghidlek li grat fattwalment u tinduna hu kif nindunaw ahna per ezempju fil- politka tghid it-tali MP close mat-tali MP ghax tara certa, jigifieri behaviour.

Dr. T. Comodini Cachia : Imma d-domanda hija kien Yorgen Fenech li kien isemmilek lil Keith Schembri jew Keith Schembri kien isemmilek lil Yorgen Fenech, jew it-tnejn (2) li huma?

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nistax nghidlek. Jigifieri jien nahseb miz-zewg (2) nahat jigifieri.

Imh. J. Said Pullicino : Kienu qishom ahwa dawn jigifieri f’certu aspett. Dr. E. Zammit Lewis : Ma nafx kienux qishom ahwa.

Imh. A. Lofaro : Kienu very close. Very close.

Dr. E. Zammit Lewis : Ma nafx jekk kienux qishom ahwa imma li kellhom certa prossimita iva nikkonferma.

Dr. T. Comodini Cachia : U jew mas-sur Fenech jew mas-sur Schembri – ghax allura nifhem illi kontu tghamlu xi hin flimkien, mhux hin ghax- xoghol imma hin fuq safar jew hin ghall-ikliet.

Dr. E. Zammit Lewis : Mas-sur Fenech jiena ma sifirtx.

Dr. T. Comodini Cachia : Le, le, inti ghidtli sifirt mas-sur Schembri.

Dr. E. Zammit Lewis : Sifirt mas-sur Schembri u sifirt, skuzani halli nikkwalifikaha. Sifirt mas-sur Schembri mhux immorru jiena u s- sur Schembri. Jigifieri dan jew inkunu koppju jew inkunu hmistax

(15) –il ruh u hu ovvjament ikun wiehed minnhom. Jigifieri dak kien it-tip ta’ safar mhux sifirna qisna jiena u hu.

Dr. T. Comodini Cachia : Mela dan kien it-tip ta’ hin, ejja nghidu socjali jew out of the office mas-sur Schembri. Il-hin barra mill-ufficcju mas-sur Fenech nassumi sew li kien jinvolvi ikliet ta’ spiss?

Dr. E. Zammit Lewis : Le ma kienux ta’ spiss, pero’ kilt mieghu. Kilt mighu. Jien jidhirli illi kienet, m’inhiex cert. Jidhirli kienet twenty eighteen (2018), m’inhiex cert pero’. Ahjar ma nsemmix data precizi ghax mhux se niftakar. Pero’ jien kilt mieghu f’postijiet pubblici. Jigifieri jiena dan mhux, nerga’ nghid jigifieri dejjem assumejt il-good faith minn naha tieghu u kilt mieghu. Kieku kelli xi riserva dwar x’jismu ma kontx immur niekol mieghu.

Dr. T. Comodini Cachia : Id-domanda ghadha gejja.

Dr. E. Zammit Lewis : Skuzani meta jistidnuni n-nies li ma rridx niltaqa’ maghhom.

Dr. T. Comodini Cachia : Id-domanda ghadha gejja kollega. Dr. E. Zammit Lewis : Skuzani.

Imh. J. Said Pullicino : Id-domanda donna ndirizzata biex naqtalha forsi fil- qasir. . .

Dr. E. Zammit Lewis : Niskuza ruhi.

Imh. J. Said Pullicino : . . . illi s-sur Schembri kien negozjant, Yorgen Fenech kien negozjant, wiehed ikbar mill-iehor. Fil-prezenza tieghek socjalment kienu jiddiskutu, kienu jaghtuk l-impressjoni li ghandhom xi negozju flimkien? Ma ser jigri xejn jigifieri . . .

Dr. E. Zammit Lewis : No.

Imh. J. Said Pullicino : Ma kontx . . .

Dr. E. Zammit Lewis : No. Quddiemi ma kienux . . .

Imh. J. Said Pullicino : Fuq in-negozju . . .

Dr. E. Zammit Lewis : X’naf jien nista’ nghid. Imh. J. Said Pullicino : . . . fuq il-football biss.

Dr. E. Zammit Lewis : Sur Imhallef ma nistax neskludi li kienu jitkellmu. Ma nistax nghidlek rajthom . . .

Imh. J. Said Pullicino : Quddiemek jghodd . . .

Dr. E. Zammit Lewis : . . . rajthom jitkellmu, jien nista’ nghid x’nara di xjenza propja hux.

Dr. T. Comodini Cachia : U peress illi inti kont imhasseb dwar il-kwistjoni tal- Panama Papers u r-rapporti ta’ l-FIAU, mbaghad ukoll il-kwistjoni ta’ 17 Black, f’dawn il-laqghat socjali bejnietkom, inti qatt iddiskutejthom maghhom jew tlabthom il-pozizzjoni tghhom jew tlabthom jghidulek x’inhi l-pozizzjoni taghhom?

Dr. E. Zammit Lewis : Dotoressa, jiena l-iktar illi kont inkun socjalment, ha nkun car, la mas-sur Yorgen Fenech u lanqas mas-sur Keith Schembri. Huwa ma Dr. Joseph Muscat. Issa meta kien hemm okkazjoni fejn kienu hemm, quddiemi ma ddiskutew xejn u jiena ma hassejtiex ripertinenti li nsaqsi lilhom fuq dawn l-affarijiet. Ma jfissirx, nerga’ nghid, illi bhal Panama Papers jiena ma kienetx xi haga li dejqitni u baqghet iddejjaqni sal-gurnata ta’ llum. Pero’ ma nistax li kull darba li niltaqa’ maghhom nghidlu, jigifieri l-affarijiet ma jimxux hekk. U nerga’ nghid Sur Imhallef ma ghandix id-don – kieku ghandi d-don illi nbassar l-affarijiet, ovvjament kull bniedem fil-hajja kien jaghmel certa affarijiet hu.

Imh. M. Mallia : Ok.

Dr. E. Zammit Lewis : Nirringrazzjak. Imh. J. Said Pullicino : Grazzi.

Imh. A. Lofaro : Grazzi

Dr. E. Zammit Lewis : Grazzi.

Din hija x-xhieda ta’ l-Onor. Dr. Edward Zammit Lewis dettata minnu stess. Niddikjara li traskrivejt bl-ahjar hila tieghi x-xhieda ta’ l-istess xhud.

Margaret De Battista Traskrittrici